Dezful (fa) دزفول | |
|---|---|
 | |
| Koordinate:32°23′N48°24′E / 32.383°N 48.400°E /32.383; 48.400 | |
| Država |  Iran |
| Pokrajina | Huzestan |
| Okrug | Dezfulski okrug |
| Visina | 149 m |
| Stanovništvo (2006.) | |
| -Urbano područje | 235.819[1] |
| Vremenska zona | IRST (UTC+3:30) |
| - Ljeto (DST) | IRDT (UTC+4:30) |
| Službenestranice www.dezful.ir | |
| Karta | |
  Dezful Dezful na kartiIrana | |
Dezful (perz. دزفول) jegrad u pokrajiniHuzestan na jugozapaduIrana. Prema popisu stanovništva iz2006. godine u Dezfulu je živjelo 235.819 ljudi[1].
Dezful je položen uz obale rijekeDez nanadmorskoj visini od 149m. Nalazi se 10-akkm jugoistočno odAndimeška, 25 km sjeveroistočno odŠuša, 55 km sjeverozapadno odŠuštara i 120km sjeverozapadno od pokrajinskog sjedištaAhvaza. Jedan je od najvećih gradova uHuzestanu i sjedištem jeDezfulskog okruga. Okolica grada izrazito je ravničarska i na njoj se nalazi nizpoljoprivrednih površina. Okolicom grada prevladavapustinjska klima (BWh) s vrućimljetima i umjerenimzimama[2].Temperature se u julu penju do maksimalnih 53,6°C, a u januaru se spuštaju do minimalnih –9,0°C. Prosječna godišnja količinapadalina je 384,4mm, broj kišnih dana 52, a broj sunčanih sati 2744.Vlažnost zraka kreće se od 22% u junu do 75% u januaru, prosječno 46,5%.
Plodne ravnice sjevernogHuzestana natapane rijekamaDez iKarhe pružale su idealne uvjete za razvoj najstarijim zabilježenim civilizacijama. Historičari smatraju da je sjedišteavanske dinastije, prve u historijiElama, bilo smješteno u okolici današnjeg Dezfula[2]. Sam grad je osnovan početkom4. vijeka kaosasanidska tvrđava koja je imala funkciju zaštite drevnogmosta prekoDeza. Obje građevine dao je podići iranski vladarŠapur II., a vremenom su oko njih počeli nicati stambeni objekti koji su u konačnici prerasli u grad Dež-Pol ili Dezful[2]. Pod potonjim imenom grad je poznat tek od12. vijeka, dok je ranije u djelimaIstahrija iJakuta nazivan kao Kantarat al-Andameš ili Kasr al-Runaš[2]. U14. vijekuMustavfi je opisao Dezful kao grad duljine 520pasusa (770m) odnosno širine 15 pasusa (22 m) sa 42luka, a vijek kasnije temeljito je opisan i u djeluJazdija[2]. Tokom ovog perioda Dezful je naselila većina stanovnika iz nekad većegŠuša koji je pretrpio dva velika mongolska razaranja[3]. Od drevnog mosta danas su sačuvani samokameni temelji, a gornja konstrukcija opetovano je nadograđivana ciglom u ranoislamskom,seldžučkom ikadžarskom periodu[2]. Osim mosta, dvije najpoznatijehistorijske znamenitosti grada suImamzade Rudband iSaborna džamija.Ekonomija grada tradicionalno se temeljila na uzgojušećerne trske, a od19. vijeka i indiga koji se obrađivao u 120tvornica[2]. Grad je istovremeno bio poznat i po proizvodnjiolovaka. Tokomiransko-iračkog rata, Dezful su početkom1981. nakon veliketenkovske bitke nakratko zauzeleiračke snage. Populacija grada se od1956. do2006. gotovo upeterostručila[1]. Stanovništvo grada danas čine prvenstvenoPerzijanci,Kurdi,Luri iArapi[2]. Najrasprostranjeniji jezik jeperzijski odnosno religijašijitizam, dok 0,3% građana čine izoroastrijanci[2].
U Dezfulu je preko rijekeDez izgrađeno sedammostova: Pandžom, Šanavar, Kadim Kovl, Džadid, Sevom, branski most Dezful, te Čahar. Raspored gradskih ulica odnosno prometnica slijedipravilni mrežni raster (izuzevši stari centar) presječenog dijagonalnim bulevarom Fateha al-Mobina. Druga bitna prometnica je iŠarijatijev bulevar, centralna prometna os koja se na sjeverozapadu spaja na Most Džadid. Dezful je dobro povezan međugradskim prometnicama koje se račvaju u šest smjerova.Cesta 41 vodi doAndimeška odakle se nadovezuje nacestu 37 koja ga spaja sPol-Dohtarom,Horamabadom iautocestom 5 na sjeveru odnosnoAhvazom na jugu. Gotovo paralelnacesta 39 račva se sjeverno odAndimeška i preklapajući se scestom 41 odŠahrak-e Kalulija proteže se 30-akkm prema jugoistoku doŠuštara, a također vodi do Ahvaza odnosno lučkih gradovaHoramšahera iAbadana. Treća važna prometnica je autocesta Dezful –Šuš na jugozapadu, dok ostale sporedne međugradske prometnice uključuju Šahjunsku cestu prema sjeveroistoku, cestu doSalanda prema istoku, te dvije manje ceste prema satelitskim naseljima na jugu. RijekaDez plovna je samo za manje ribarske i rekreacijske brodove i to gradskim tokom približne duljine od 6,0km s obzirom da je zapriječena dvamabranama na zapadu i sjeveru grada. Kroz Dezful prolazi i željeznica spajajući grad prekoAraka sTeheranom, dok na jugu vodi doAhvaza odakle se nadalje račva doHoramšahera iBandar-e Homeinija. Dezful ne raspolaže s civilnim gradskim aerodromom i dva najbliža su muAerodrom Ahvaz iŠahid Asijae kodMasdžid-Sulejmana (oba udaljenosti od oko 100km), no sjeverno od grada nalazi se velikaavijacijska baza kojom se koristeoružane snage Irana.
 | U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala o temi:Dezful |
