Anatomsko-terapijsko-hemijska (ATC) klasifikacija je međunarodno prihvaćeni klasifikacioni sistem za medicinske proizvode, koji propisujeSvetska zdravstvena organizacija. Svakomnezaštićenom imenuleka (ili kombinaciji lekovitih supstanci) odovara šifra od sedam alfanumeričkih karaktera razvrstanih u 5 nivoa klasifikacije[1].
Za ATC klasifikaciju je zaduženKolaborativni centar SZO za metodoligiju statistike lekova, čije je sedište uNorveškom institutu za javno zdravlje uOslu. Gde god je moguće, koriste se međunarodna nezaštićena imena, a ako ne postojimeđunarodni nezaštićeni naziv za neki lek (vakcine,insulin), kojisti se prihvaćeno ime leka uSAD-u iVelikoj Britaniji[2]. Lekovi koje koristialternativna medicina nisu uključeni u ATC sistem.
ATC oznaka svih novih lekova se revidira nakon 3 godine[2], a može doći i do revizije šifre lekova koji su i duže u upotrebi (npr. kod proširivanja ili promene terapijskihindikacija). Kada leku nije data konačna šifra, umesto poslednja dva broja koriste se dve tačkice (npr. C05CA.. – procijanolidni oligomeri, {H03CA.. –kalijum jodid).
Prolekovi i odgovarajući aktivni lekovi se obično označavaju istom ATC šifrom, kao i različitesoli,estri,izomeri, smeše izomera i slični derivati aktivne supstance[1].
ATK sustav dijeli sve kategorije lijekova na 5 nivoa.
Na primer,ibuprofen ima ATC oznakuM01AE01, što, razloženo po nivoima, znači:
Prvi nivo označuje anatomsku glavnu grupu na koju lijek dijeluje.
| Kod | Sadržaj |
|---|---|
| A | Probavni sustav imetabolizam |
| B | Krv ikrvotvorni organi |
| C | Srce ikrvožilje |
| D | Koža |
| G | Mokraćni sustav i spolni hormoni |
| H | Sustav žlijezda s unutarnjim lučenjem |
| J | Sustavne infekcije (izuzev infekcija uzrokovanih parazitima) |
| L | Zloćudne bolesti i imunomodulatori |
| M | Koštano-mišićni sustav |
| N | Živčani sustav |
| P | Infekcije uzrokovanieparazitima |
| R | Sustav dišnih organa |
| S | Osjetila |
| V | Razno |
Drugi nivo se sastoji od dva broja i označava glavnu terapijsku grupu kojoj pripada dati lijek.
Primjer: C03Diuretik
Treći nivo je označen latiničnim slovom i bliže određuje farmakološko-terapijsku podgrupu.
Primjer: C03C High-ceiling diuretici
Četvrti nivo je predstavljen latiničnim slovom i označava farmakološko-kemijsku podgrupu
Primjer: C03CASulfonamid
Peti nivo se sastoji od dva broja i označava kemijsku substancu
Primjer: C03CA01Furosemid
Po analogiji sa ATC klasifikacijom humanih lekova, razvijeni suATCvet za upotrebu uveterinarskoj medicini iATC herbal za klasifikaciju biljnih preparata.
Evropska asocijacija za istraživanje farmaceutskog tržišta (engleski:European Pharmaceutical Market Research Association (EPhMRA)) je razvila sopstveni sistem klasifikacije lekova, ali postoje intenzivni pregovori EPhMRA i Kolaborativnog centra SZO o harmonizaciji ATC i EPhMRA sistema[2].
