3. milenijum pne. pokriva rano i srednjebrončano doba. On predstavlja period kada je ojačao drevniimperijalizam, odnosno želja za osvajanjem, pogotovo kod gradova-države na Bliskom Istoku, dok suIndoevropljani počeli svoju ekspanziju prema Anatoliji, Evropi i Centralnoj Aziji. Civilizacija Drevnog Egipta je dosegla svoj vrhunac saStarim kraljevstvom. Procjenjuje se da sestanovništvo svijeta udvostručilo i doseglo oko 30 miliona ljudi.
Mljekarstvo (sir), novi vidovi transporta (kola sa točkovima, konji) i upravljanja krdima omogućuju potpuno nomadski način života na Euroazijskoj stepi, →Jamna kultura.[1]Kultura vrpčaste keramike nastaje oko 3000. pne: pojedinci iz istočne Evrope se šire, asimiliraju centralnoevropske žene.[2]
Okončava seBadenska kultura (3600. do 2800. pne.), nastajeVučedolska kultura,c. 3000 - 2200. pne.
Prethodni milenijum je svjedočio pojavi napredne, urbanizirane civilizacije, nove metalurgije temeljene na bronci koja je povećala produktivnost poljoprivrede, te nove načine komunikacije u oblikupisma. U 3. milenijumu pne. je porast bogatstva, bilo intelektualnog ili fizičkog, postalo povodom nadmetanja i sukoba među gradovima, a vladari pokušavali akumulirati još više bogatstva i vlasti. Zajedno s time je došla pojava prvih oblika mega-arhitekture,imperijalizma, organiziranog apsolutizma i internih revolucija.
CivilizacijeSumera iAkada uMezopotamiji su postale skup zavađenihgradova-država među kojima su bili česti ratovi. Sukobi bez prestanka su znali imati snažan utjecaj na resurse, energiju i stanovništvo. Manje gradove-države su počeli uništavati i osvajati veći, a osvajači postajali sve veći dokSargon Akadski nije uspio proširiti svoj imperij na cijelu Mezopotamiju. Veličina te države neće biti premašena sve doAsirije 1500 godina kasnije.
UStarom kraljevstvuEgipta, ideja o aposlutnoj vlasti se dodatno širila kroz osvajanja. Vojne ekspedicije su slane kroz kraljevstvo s ciljem da se dovode na tisućerobova. TheEgipatske piramide sagrađene tokom ovog milenijuma će tisučama godina ostati najviše i najveće ljudske građevine. U Egiptu su isto takofaraoni počeli sebe prikazivati kaobogove porijejla drukčijeg od ostalihljudi. Čak i uEvropi, koja je u to doba još bila uneolitskom periodu, su graditeljimegalita sebi stvarali slične spomenike. NaBliskom Istoku i naZapadu tokom 3. milenijuma pne. su tako vladari i arhitekti uvodili značajne novosti.
Pred kraj milenijuma je Egipat iskusio prvu narodnu revoluciju zabilježenu u historiji. Nakon dugotrajnih ratova Sumerani su shvatili prednosti ujedinjenja pod stabilnim političkim uređenjem, odnosno velikom državom, te su postali relativno miroljubiva, dobr organizirana i složena tehnokratska država koja se vezuje uz3. dinastiju Ura. Ta se dinastija kasnije počela boriti s valovimanomadskih osvajača poznatijih kaoAmoriti, i koji će igrati značajnu ulogu u regiji kroz slijedeće vijekove.
- Sirija: Osnivanje gradaMari (29. vijek pne. )
- Irak: Stvaranje KraljevstvaElam
- Nicanje stablabristleconskog bora - "Metuzalema" oko 2700. pne., najstarijeg poznatog danas živućegdrva
- DinastijaLagaš uSumeriji
- Zlatno dobaUra uMezopotamiji. (2474–2398. pne.)
- Rani dinastički period Egipta, 32. do 27. st. pne;Staro kraljevstvo, "Vrijemepiramida", od 27. do 22. st. pne.;Prvi prijelazni period, 22 - 21. st. pne;Srednje kraljevstvo, 21 - 17. st. pne.
- UjedinjenaCivilizacija Doline Inda (2600. pne.)
- Indoevropljani prvi put napadajuGrčku (23. vijek pne.) Pojedinci iz severnog Egeja 2600–2000 pne. su značajno drugačiji nego u Ranom Bronzanom dobu, polovina njihovog porekla potiče iz Pontsko-kaspijske stepe, vrlo su slični današnjim Grcima.[3]
- Megalitska,Kultura svezanog posuđa iBeaker cvatu u Evropi.
- sredina i kraj 3. milenijum,Helensko naseljavanjegrčkog kopna.
- nakon ranog Bronzanog doba: velika kretanja stanovništva na Bliskom istoku, uključujući levantinske farmere u Jermenskim visijama.[4]
- Djoser, kralj Egipta, naručiteljStepenaste piramide uSaqqari.
- Gilgameš, peti kralj Prve dinastijeUruka, postao besmrtan zahvaljajući prvom svjetskom književnom djeluEp of Gilgamešu (cca.26. vijek pne.)
- Khufu, kralj Egipta, graditeljVelike piramide u Gizi
- Urukagina, kralj Lagaša, tvorac prvog poznatog zakonika. (24. vijek pne.)
- Lugalsaggizi, kraljUruka iUmme osvajaLagaš (2371–2347. pne.)
- Sargon Veliki, osnivač carstvaAkada iSumerije (2371–2316. pne.srednja kronologija)
- Ur-Nammu osnivač 3. dinastije Ura (2112–2095. pne.srednja kronologija)
- Tri Uzvišena i Pet careva Kine
