2. 1. - Nemački zapovednik u Srbiji pod pretnjom smrtne kazne zabranio skrivanje Jevreja i čuvanje njihovih stvari.
4. 1. - Mađarska vojska i žandarmerija razbili Prvi šajkaški NOP odred kodŽablja, počinju represalije prema civilima u Bačkoj, čiji je vrhunac Novosadska racija.
6. 1. - U oluji pored Baleara potonuli francuski putnički brodLamoricière (301 žrtva), kao i teretniJumièges (20).
11. 1. - CK KPJ i VŠNOP odreda Jugoslavije doneli odluku o stvaranju Dobrovoljačke vojske (novi naziva štaba je VŠ NOP i DV Jugoslavije).
11. 1. - OkončanaDražgoška bitka kod Škofje Loke u Sloveniji - partizani se povukli nakon što su naneli gubitke Nemcima, koji zbog toga pale seloDražgoše.
11. 1. - Japan objavio rat Holandiji, prva meta je ostrvoTarakan pored Bornea, bogato naftom. Japanci su takođe od Britanaca zauzeliKuala Lumpur na Malaji (do septembra 1945).
11. 1. -Operacija Paukenschlag ili "Drugo srećno vreme" za nemačke podmorničare: britanski brodSS Cyclops potopljen blizu Nove Skotije.
12. 1. - Prof.Slobodan Jovanović na čelu izbegličke jugoslovenske vlade, umesto generalaSimovića (kome je kabinet otkazao poslušnost a kralj poverenje) - đeneralDraža Mihailović je imenovan za ministra vojske, mornarice i vazduhoplovstva.
15. 1. -7. 2. - "Druga neprijateljska ofanziva" u istočnoj Bosni, u dve etape: Romanijsko-birčanska i Druga ozrenska operacija; četnici propuštaju nemačke jedinice, partizani izbegli uništenje.
20. 1. - Bugarski 1. okupacioni korpus (tri divizije) završio okupaciju dela Nedićeve Srbije (približno jugoistočna četvrtina, do Kragujevca i K. Mitrovice), zamenjujući nemačke snage.
21. 1. - Na stanici Pjenovac, između Olova i Han Pijeska, iznenađeno i poginulo 59 partizana Šumadijskog bataljona 1. proleterske i dela Romanijskog NOP odreda, među njima i N.H.Slaviša Vajner Čiča.
21. 1. -Romelov Afrički korpus počinje kontraofanzivu u Libiji.
21 -23. 1. -Novosadska racija - mađarski fašisti ubili nekoliko hiljada Srba, Jevreja i Roma u Bačkoj.
22. 1. - Ravnogorski pokret proglašen od izbegličke vlade zaJugoslovensku vojsku u otadžbini (prethodna imena: Četnički odredi jugoslovenske vojske, zatim Vojno-četnički odredi).
29. 1. - Počela Druga ozrenska operacija, druga etapa Druge ofanzive,
29. 1. - Potpisan ugovor o savezu Velike Britanije, SSSR i Irana, kojim je regulisan boravak snaga prve dve države u Iranu.
30. 1. -1. 2. - RazgovoriJezdimira Dangića (četničkog komandanta u istočnoj Bosni),Nedića i nemačkih predstavnika u Beogradu - obećano pa opozvano priključenje 17 srezova istočne Bosne Nedićevoj Srbiji.
12. 2. - Militantni cionistaAvraham Stern ubijen od Britanaca u Tel Avivu.
14. 2. - Britansko vazduhoplovno ministarstvo izdalo Direktivu o zonskom bombardovanju (Area bombing directive): napadati nemačku industrijsku radnu snagu i moral stanovništva putem bombardovanja gradova i civila.
24. 2. - Sovjetska podmornica na ulazu u Bosfor potopila bugarski brodSS Struma - poginulo 768 jevrejskih izbeglica iz Rumunije krenutih za britansku Palestinu.
Pavelić u Saboru
23 -28. 2. - Prvo zasjedanje Hrvatskog državnog sabora.
4 -5. 3. - "Kairska afera" - potpuk. Miodrag Lozić preuzeo komandu od penzionisanog gen.Bore Mirkovića, ali oficiri koji su podržavali Mirkovića odbili poslušnost - Britanci za v.d. postavili svog generala Stonea.
28. 3. - BombardovanjeLübecka je prvi značajan napad britanskog RAF na civilno stanovništvo u nemačkim gradovima. Nemci naredna dva meseca odgovarajuBaedeker Blitz-om na istorijske engleske gradove.
29. 3. - Crippsova misija: Britanci nude samoupravu i status dominiona Indiji nakon rata ako ova bude lojalna ratnim naporima, Gandi to naziva "postdatiranim čekom naplativim u banci koja se ruši".
31. 3. - Počinje "Treća neprijateljska ofanziva" (Operacija Trio) u istočnoj Bosni, severnoj Crnoj Gori, Sandžaku, severoistočnoj Hercegovini, traje do juna, partizani gube skoro svu oslobođenu teritoriju. U aprilu dolazi do niza pročetničkih pučeva u partizanskim jedinicama istočne Bosne.
31. 3. - Japanci zauzeliBožićni Otok nakon pobune indijskih vojnika u britanskoj vojsci. Japanska mornarica narednih dana vrši uspešan upad u Indijski okean.
18. 4. -Pierre Laval je ponovo premijer Višijevske Francuske (do 1944).
26. 4. - Poslednje zasedanje nacističkog Rajhstaga, Hitler je proglašen Vrhovnim sudijom Nemačkog naroda - nikakvi zakoni ga ne obavezuju, praktično raspolaže životom i smrti.
26. 4. - Eksplozija ugljene prašine u rudniku Benxihu uMančukuu, smatra se da je stradalo 1.549 ljudi.
4 -8. 5. -Bitka na Koralnom moru, prva pomorska bitka u kojoj flote nisu videle jedna drugu - taktična japanska ali strateška saveznička pobeda jer Japanci nisu uspeli zauzeti Port Moresby i biće slabiji kod Midwaya.
5. 5. - Nemci deblokiraliHolmski džep blizu Velikog Novgoroda - ovaj iDemjanski džep su uspešno snabdevani vazdušnim mostom.
6. 5. - Japanci zauzeli otok Corregidor u Manilskom zaljevu - definitivni kraj Filipinske kampanje.
6 - 11. 5. -Biltmorska konferencija u Njujorku: radikalizacijacionističkog stava, traži se neograničeno useljavanje u Palestinu, koja treba biti jevrejska država.
9. 5. - Druga talijanska armija preimenovana u Glavnu komandu Slovenije – Dalmacije (Supersloda), komandantMario Roatta.
10. 5. - Okupator objavio da u Beogradu više nema Jevreja (od 2015. Dan sećanja na žrtve Holokausta u Beogradu).
2. 6. - 11. 9. - Preko BBC-ija se objavljuju spiskovi nedićevaca i ljotićevaca stavljenih pod "slovo Z" ("zastrašiti"), neki od njih su ubijeni odčetničkih trojki.
10. 6. -18. 7. -Bitka na Kozari (Operacija Zapadna Bosna): nemačke i snage NDH, kao i mađarski rečni monitori, vrše ofanzivu naKozaru - planina osvojena uz spaljena sela, veliki broj ubistava i oko 60.000 civila u konc-logorima ("čišćenja" do kraja jula).
16. 6. - Konferencija naTjentištu delegataCrne Gore,Boke iSandžaka - u donesenoj rezoluciji, koja će biti objavljena preko radio-stanice "Slobodna Jugoslavija" kao prva takva vest iz zemlje, govori se o "izdaji Draže Mihailovića".
18. 6. - Oružani okršaj Hajdrihovih ubica i Nemaca u pravoslavnoj katedrali u Pragu.
19. 6. - Zagrebački sporazum između NDH i "Superslode" (gen.Mario Roatta) - italijanska vojska će napustiti treću zonu (sem Karlovca) i deo druge zone, gde će ih zameniti ustaško-domobranske snage; četnički dobrovoljci mogu ulaziti u novoosnovanuDobrovoljačku antikomunističku miliciju.
19. 6. - Sednica CK KPJ: zaključeno da je u Crnoj Gori i istočnoj Hercegovini pretrpljen vojni i politički neuspeh, zbog "iskrivljavanja sektaške prirode" ("Leva skretanja"); neki smenjeni i isključeni iz partije; odlučeno da se nastavi ka zapadnoj Bosni (naređenje 22. 6.).
21. 6. - Romel zauzimaTobruk od Britanaca, za šta dobija čin feldmaršala, zarobljeno 35.000 savezničkih trupa. Nakon ovoga je odlučeno da Osovina prodre u Egipat (Operacija Aida), umesto da se pokuša invazija Malte (Operacija Herkules).
24. 6. - Kralj Petar II u poseti Vašingtonu, razgovara sa Rooseveltom i Churchilom[3] (u toku je Druga Washingtonska konferencija, na kojoj je doneta odluka o iskrcavanju u Severnoj Africi).
21. 7. - Japanci započinju Kampanju Kokodanske staze na Papui, prema Port Moresbyju - bezuspešne borbe traju do novembra.
22. 7. -Operacija Reinhard: počinje Velika akcija Varšava, transport Jevreja iz Varšavskog geta uTreblinku - do septembra prebačeno 260.000 ljudi. PremaHöfleovom telegramu iKorherrovom izveštaju, do kraja godine u logorima istrebljenja Belzec, Sobibor, Treblinka i Lublin-Majdanek, završilo je 1.274.166 poljskih Jevreja.
23. 7. - Nemci zauzeli Rostov, "kapiju Kavkaza" i naftnih izvora.
23. 7. - Führerova Direktiva br. 45: Armijska grupa Jug podeljena u grupe A i B, usmereneprema Kavkazu, operacija Edelweis, odn. prema Volgi iStaljingradu.
avgust - Draža Mihailović naređuje da se izvode sabotaže na železnicama.
16. 8. - Incident kod Bazilike od Begoñe u Španiji, sukob između karlista i falangista, zbog ćega ćeRamón Serrano Suñer, ministar ino. poslova i Francov zet biti smenjen 3. 9.
17. 8. -USAAF izvodi svoj prvi napad teškim bombarderimaBoeing B-17 Leteća tvrđava u Evropi, na ranžirnu stanicu Rouen-Sotteville (Britanci su koristili B-17 prošle godine ali ih nije zadovoljio).
16. 9. -Incident Laconia: američkiliberator napao nemačku podmornicu U-156, iako su se na njoj nalazili preživeli sa potopljene Laconije - nakon ovoga, nemačkim podmornicama je zabranjeno spašavanje preživelih.
1. 10. - Američka podmornica potopila japanski transporterLisbon Maru, stradalo 800 britanskih zarobljenika.
2. 10. - Transporter trupaQueen Mary presekao razaračCuracoa severno od Irske, stradalo 337 mornara (otkriveno nakon rata).
3. 10. - Prvi uspešan test rakete A-4, budućeV-2 - postignuta visina od 84,5 km.
5 -10. 10. - Italijansko-četnička "Prozorska operacija" ("Alfa", deo operacija Dinara), čiji je cilj odbacivanje partizana od mostarskog basenaboksita i pruge Sarajevo-Mostar; četniciubili nekoliko stotina muslimana i Hrvata u okolnim selima.
11. 10. - Nemačko-bugarski zločin u selu Kriva Reka kodBrusa, svih 330 zatečenih stanovnika sela ubijeno - dignuto u vazduh sa crkvom, streljano, živo spaljeno... Zverstva fotodokumentovana radi propagandne upotrebe (objavljeni članci u nemačkoj štampi i sl.).
12-20. 10. -Operacija Kopaonik - nemačko-bugarska operacija protiv gerile u južno-centralnoj Srbiji, četnici i partizani izmiču iz obruča.
1. 11. - Vrhovni štab NOV i PO Jugoslavije doneo odluku o stvaranjuNOVJ kao redovne vojske. Istog dana formirane Prva i druga proleterska udarna divizija NOVJ. VŠ Narodnooslobodilačke partizanske i Dobrovoljačke vojske Jugoslavije postaje VŠ Narodnooslobodilačke vojske i Partizanskih odreda Jugoslavije.
1. 11. - GeneralRudolf Lüters imenovan za komandanta nemačkih snaga u NDH (ranije im je zapovedao komandant Srbije,Paul Bader).
1 - 4. 11. - Nemačke podmornice potopile 15 brodova atlantskog konvoja SC 107. Eksplozija municije na jednom od brodova se smatra jednom od najvećih prednuklearnih.
novembar, početkom - Sastanak Hitler-Ler-Pavelić u Vinici, Ukrajina - razmotreno stanje u NDH i odlučeno da se preduzmu operacije za uništenje partizana.
2 -15. 11. - Partizani izvodeBihaćku operaciju - cilj je uništenje neprijatelja u međurečju Une i Korane i spajanje slobodne teritorije u Bosni i Hrvatskoj.
8 -16. 11. -Operacija Baklja - prva velika invazija saveznika, uMaroku iAlžiru; francuski Pokret otpora neutralizovao višijevske snage u Alžiru.
9. 11. -Wickard v. Filburn: presuda Vrhovnog suda SAD dramatično uvećava regulatornu moć federalne vlade, konkretno proizvodnju pšenice na farmerovom imanju.
10. 11. - 11. 11. - Višijevski admiralFrançois Darlan prinuđen da okonča otpor u severnoj Africi, uz ostanak na čelu administracije.
10. 11. - Churchill objavljuje pobedu kod El Alameina: nije kraj, čak ni početak kraja, ali je možda kraj početka (crkvena zvona su 15. 11. zvonila prvi put od 1940).
novembar? - Osnovana Jugoslovenska ravnogorska omladina (JURAO).
novembar - Antikomunistički Dobrovoljački odredi u Srbiji reorganizovani uSrpski dobrovoljački korpus (razoružavanje svih vrsta četnika do kraja godine, mnogi oficiri uhapšeni i poslati u Nemačku[4]).
novembar - Osnivanje antikomunističke organizacijeBalli Kombëtar ("Nacionalni front") uAlbaniji.
19. 11. - Potpuni neuspeh britanske operacije Freshman, pokušaja sabotaže fabrike teške vode u Vemorku, Norveška.
19 -23. 11. -Operacija Uran - sovjetska kontraofanziva u Staljingradu dovodi do opkoljavanja nemačke Šeste armije. Istog dana počinjeBitka za Velikije Luki na severnom delu fronta.
20. 11. - Britanske snage zauzeleBengazi. Okončana je Opsada Malte.
23. 11. - Nakon što mu je brod torpedovan,Poon Lim provodi 133 dana sam na splavu.
26 -27. 11. - UBihaću osnovanAVNOJ (Prvo zasedanje) - konstatovane unutrašnje i međunarodne prilike, donesene Rezolucije o osnivanju i organizaciji AVNOJ-a i upućen Proglas narodima Jugoslavije. Na čelu izvršnog odbora drIvan Ribar.
24. 12. - UAlžiru ubijen admiralFrançois Darlan, Visoki komesar Francuske za Severnu i Zapadnu Afriku, bivši višijevski zapovednik - nasleđuje ga gen.Henri Giraud.
25. 12. - Britanska misija pukovnika S. W. Bailey-a se spustila u Crnu Goru, u Mihailovićev štab.
25. 12. - U Mladenovcu streljano 50 talaca zbog ubistva nemačkog oficira u tom mestu; streljano i 250 Mihailovićevih pristalica zbog ubistva četvorice Nemaca izOrganizacije Todt u Žagubici[4].
28. 12. - Hitlerova Direktiva br. 47 o mogućem savezničkom napadu na Balkan. Vazduhoplovni generalAlexander Löhr je postavljen za komandanta Jugoistoka (jan-avg. 1943) i komandanta novostvoreneArmijske grupe E.
30. 12. -Frank Sinatra održao prvi solo koncert u Njujorku, uz vrištanje tinejdžerskih obožavateljki.
31. 12. -Bitka u Barencovom moru: konvoj JW 51B prolazi bez ijednog izgubljenog teretnog broda, Hitler naređuje davanje prednosti podmornicama nad brodovima a komandant mornariceErich Raeder će biti zamenjenDönitzom.
Nacisti tokom godine razrađujuGeneralplan Ost, plan masovnog etničkog čišćenja i genocida u srednjoj i istočnoj Evropi, pre svega protiv Slovena, radi kolonizacije Nemaca.
Predsednik Vlade: gen.Dušan Simović, od12. 1.Slobodan Jovanović (u londonskom izbeglištvu); u zemlji, na oslobođenim teritorijama, organi koje je uspostavilaKPJ; drugde kvislinške vlasti i okupaciona uprava.
_PDVD_003.JPG)
.jpg)
