siječanj, početkom - "Nov proplamsaj" bune uVirovitičkoj županiji, na Špišićevombukovičkom vlastelinstvu (već krajem mjeseca kraljicaMarija Terezija naređuje istragu zbog njegovih postupaka prema seljacima). Buna se širi i na druga vlastelinstva: virovitičko, našičko, orahovičko, voćinsko i podgoračko. Začeci bune u Požeškoj županiji su odmah ugušeni.[1][2]
ca. 20. 1. - Pobuna uVaraždinskom generalatu: neposredni povod je pokušaj vojnog zapovjedništva da silom utjera novac za nove uniforme ("zbog kojih Turci krajišnike 'kakti babe preštimavaju'").[3][4]
januar - U Sankt Peterburgu izlazi prvi ruski naučno-popularni časopis "Ježemjesačnije sačinjenija" (Ежемесячные сочинения).
U Engleskoj je period januar-maj neobično hladan, s izuzetkom neobično toplog aprila.[5] Vreme je u januaru veoma hladno i u Carigradu.
13. 2. - Ugovor iz Giyantija: ostatak Mataramskog sultanata, holandskog vazala na centralnoj Javi, podeljen je na sultanate Yogyakarta i Surakarta.
20. 2. - Deputacija pobunjenih krajišnika na čelu sa kap.Petrom Ljubojevićem ponijela pritužbe, "Poteščice", carici u Beč: da im se ne oduzimaju privilegije, različiti ekonomski zahtjevi,[6] i pravoslavci i katolici krajišnici traže da se unijati uklone izMarče jer izazivaju "veliku konfuziju i neslogu".[7]
22. 2. - Papinom bulomBeatus Andreas de fakto je beatifikovan maliAndreas Oxner, kojeg su 1462. navodno ritualno ubili Jevreji (→krvna kleveta).
24. 2. - Seljačka buna oko Križevaca, uRavenu, (neposredno: porezni popis, javni radovi u očekivanju posjete Marije Terezije, od ranije povećane feudalne obveze).[8], pale premaGradecu iPreseki, strah i metež u Zagrebu. U "poteščicama" traže priključenje Krajini.[9]
3. 3. - Podban Ivan Rauch krenuo iz Zagreba da dovrši smirivanje seljačke bune, što se pretvara u pljačkaški pohod a seljaci umiru u pretrpanim zagrebačkim zatvorima.[11]
mart - Sukobćingovske Kine iDžungarskog kanata: kineska vojska kreće iz mestaUliastai u dan. zapadnocentralnoj Mongoliji. Među komandantima je i pretendentAmursana, koji se prošle godine sukobio sa džungarskim vladaromDawachijem i zatim pobegao kineskom vladaruQianlongu.
24. 3. - Carica/kraljica dekretom zabranjuje dalje progone pobunjenih seljaka u Hrvatskoj.
31. 3. - U Lisabonu otvorena raskošnaÓpera do Tejo, kratkog veka.
april -Hadži Mehmed-paša šalje preteće pismo crnogorskom vladiciVasiliju, zbog izneveravanja prošlogodišnjeg sporazuma saSavom o plaćanju harača - preti mu nabijanjem na kolac.[12]
15. 4. - U Zagrebu počinje rad posebna komisija načelu sa međimurskim grofom Althanom - Marija Terezija je naredila istragu o nedavnoj buni - stvarni nosilac vlasti u Hrvatskoj do 5. rujna, vladarka koristi priliku da smekša vlastodršce koji se protive centralizaciji.[13] Slična komisija je upućena i u Viroviticu (grofovi Keglević i Serbelloni[14]).
Althan je povjerioB. A. Krčeliću izradu projekta administrativne reforme u Hrvatskoj, u skladu s centralističkim nastojanjima.[15]
15. 4. - Aleksandrijski kongres u Virdžiniji: sastanak generala Braddocka i predstavnika pet američkih kolonija; razgovaraju o ratnom fondu, dogovaraju četvorokraki napad naNovu Francusku.
Johnsonov portret iz rečnika
15. 4. -Samuel Johnson izdao "Rečnik engleskog jezika",A Dictionary of the English Language. Za sedam godina je samostalno uvrstio 42.773 reči.
travanj, krajem i kasnije - Grof Neiperg uhapsio Ljubojevića u Kanjiži. Komisija će osuditi 100 ljudi (62 katolika, 38 pravoslavaca). Ugušen je pokušaj bune u Lici. U selima su knezovi zamenjeni oficirom i podoficirom (kraj krajiške autonomije i značajnih krajiških buna).[16]
7. 6. - Zemljotres u Iranu, stradaliIsfahan, Tabriz iKašan, možda 40.000 mrtvih.
8. 6. - U pomorskom okršaju kod Newfoundlanda, Britanci viceadmirala Edwarda Boscawena zarobili dva francuska broda,Alcide iLys. Većina francuskih brodova je u magli uspela proći.
Kineske snage ulaze u džungarski glavni grad Ili/Yining
jun - Rat protiv Džungarije: kineske snage zauzimaju bez otpora grad Ili, dan.Yining na zapadu Xinjianga. Dawachi se povlači u planine Gedeng, zatim je poražen u poslednjoj bici.
Qianlong odlučuje da četiri ojratska klana Džungarije imaju svoje kanove, Amursana bi bio samo jedan od njih.
16. 6. - Bitka za Fort Beauséjour: britanska pobeda je kraj šestogodišnjeg Rata oca Le Loutrea i uvod u iseljenje frankofona iz Akadije u dan. maritimnoj Kanadi.
26. 7. -Giacomo Casanova uhapšen u Veneciji pod optužbom za uvredu religije i pristojnosti - u septembru je osuđen na pet godina zatvora bez suđenja ili saopštene optužnice, ali će sledeće godine spektakularno pobeći.
26. 7. - Papina enciklikaAllatae sunt, "o sledbeništvu istočnog obreda".
10. 8. - Počinje Kampanja u zaljevu Fundy, protjerivanje frankofonih Akadijaca, počevši od regije Chignecto, na vratu poluotoka Nova Škotska.
august - Britanci počinju zaplijene francuskih brodova.
3. 9. - Prvi tajni sastanak austrijskog ambasadora u Francuskojvon Starhemberga iLujevog poverenika kardinala Bernisa - Versajski sporazum će biti zaključen početkom sledećeg maja (→Diplomatska revolucija).
4. 9. - Kraljičinim mandatom su određene kazne za nasilja u buni, među kojima i osam smrtnih za seljake, ali je i podban oglobljen za opljačkanu imovinu seljaka.
4. 9. - Bitka kod Petitcodiaca u Kanadi, franko-indijanska pobjeda, otpor protjerivanju.
8. 9. - Bitka na jezeru George na severu provincije New York: britansko-irokeška pobeda nad franko-indijanskim invazorima; poginuo je mohočki poglavica Hendrick Theyanoguin.
11. 9. - Kraljica potvrdila privremenu regulaciju urbarijalnih odnosa u Virovitičkoj županiji.[17] Privremeni urbar za Slavoniju i Srem povećava terete kmetovima, izaziva otpor Srba u Sremu.[14]
24. 9. - Pobuna Amursane: beži od kineske pratnje na putu za Chengde, okuplja većinu preostalih Ojrata. Ali ovo je samo početakDžungarskog genocida.
30. 9. - Britanci obećavaju finansijsku pomoć Rusiji kako bi se postavilo 50.000 vojnika na livonsko-litvanskoj granici - ali Britanci kontaktiraju i sa Prusima, što je uvod uDiplomatsku revoluciju sledeće godine.
oktobar - Frankofoni iz Chignecta su transportirani čak u Južnu Karolinu i Džordžiju.
16. 10. - Masakr na Penn's Creeku u Pennsylvaniji: Lenape Indijanci ubili 14 naseljenika (Lenapei su ljuti zbog prevarantske Walkingove kupovine zemlje iz 1737. i jer su Irokezi prošle godine prodali njihovu zemlju bez pitanja).
25. 10. - Pošto je prethodnik Bijikli Ali-paša pogubljen, Jirmisekizade Mehmed Said-paša postaje peti veliki vezir ove godine (ostaje pola godine).
jesen - Bosanski vezir dobija ferman s Porte da sukob s Crnom Gorom reši mirnim putem.
Lisabonski cunami
1. 11. -Potres u Lisabonu: portugalski glavni grad je razoren u katastrofalnompotresu,tsunamijima i vatrenoj oluji, u kojima je poginulo 60.000 - 90.000 stanovnika.
Katastrofa pobožne katoličke zemlje na veliki praznik ima velike posledice za evropsku misao. Prvi je potres proučavan putem nauke, pa označava početkeseizmologije.
8. 11. - Kraljičinim mandatom uvedeno, umjesto pojedinačnih urbara, "privremeno uređenje urbarskih podavanja" u banskoj Hrvatskoj, kojim su zabranjeni najgori oblici vlastelinske samovolje (konačno uređenje 1773-80, reformama Josipa II.[18]).
Seljaci u Moslavini, koji su ranije imali drugačiji status (nepovezano s ravenskom bunom), ne priznaju ovo uređenje, neposlušnost traje do 1757.[19]
novembar -Pasquale Paoli, vođaKorzikanaca pobunjenih protivđenoveške vlasti, ustav tzv.Korzikanske Republike, a koji se ponekad navodi kao prvi moderni pisani ustav u historiji Evrope i prvi dokument takve vrste temeljen na idealimaProsvjetiteljstva. Republika je osvojena od strane Francuza 1768-69.
novembar -Johann Joachim Winckelmann je stigao u Rim. Ove godine je objavio uticajne "Misli o imitaciji grčkih dela u u slikarstvu i skulpturi", u Rimu mu je prvi zadatak da opiše statue u Belvederskom dvorištu Vatikanske palate: Belvederski Apolon, Laokoont i dr.
18. 11. - Zemljotres kod rta Ann je potresao Boston i Masačusets - ima materijalne štete, nema žrtava.
20. 11. - Ober oficiriNovosrpskog korpusa se sastaju povodom problemagajdamaka, paramilitaraca/razbojnika - odlučuju da organizuju odred koji bi bio u stalnoj potrazi za njima.[20]
25. 11. - Pensilvanijska skupština napušta kvekersku pacifističku politiku i odlučuje da osnuje oružane formacije, istog dana kada su joj nemački naseljenici ostavili leševe svojih ubijenih suseda na vratima.
27. 11. - Mekneski zemljotres (ranije datiran u 18. 11.) pogađa sever Maroka, stradali suFes iMeknes, najmanje 15.000 ljudi.
1755-56 - "Grimanijev zakon": generalni providur Francesco Grimani regulira agrarno pitanje u sjevernim delovima Dalmacije, osvojenim od Turaka (slabo se primjenjuje).[24]
Pominje se srpska škola uSkradinu, učitelj je Hilandarac Jefrem Koreski.[25]
Mlečani blokiraju Crnu Goru zbogVasilijeve agitacije, od kraja 1755. do kraja iduće godine inkvizitori tri puta ponavljali naređenje da bude otrovan.[26]
Raja u Beogradskom pašaluku se žali da je spahije iz osvete (zbog ranijih Portinih mera) "zlostavljaju i ... upropašćuju teškim globama". Ipak, već od kraja 1750-tih spahije i raja su suočeni s janičarskim nasiljem.[27] Ove godine u Beogradu se odigrala bitka, sa topovima, između dve grupe janičara.[28]
Nekoliko stotina janičara napalo begovski odžak na Glasincu, tako da na njih mora poći paša Kukavica.[29]
Nove crkve: Lovreć (sv. Duha), Makarska (sv. Marka), Trpinja (Vaznesenja Gospodnjeg), Sveti Petar u Šumi (sv. Petra, obnovljena), Vrbovsko (sv. Ivana Nepomuka 1755-56), Temišvar (sv. Đorđa). UVelikom Bukovcu je izgrađen Draškovićev dvorac.
.jpg)
