Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Va ô cuntinutu
WikipediaLa nciclupidìa lìbbira
Arriscedi

Unioni Europea

Artìculu n vitrina
Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Unioni Europea
Bannera di l'Unioni Europea

(Bannera)

Li Paisi di l'Unioni Europea

Muttu:In varietate concordia

L'Unioni Europea (stati ntô blè), e li cannidati (n rusa).
L'Unioni Europea (stati ntô blè), e li cannidati (n rusa).

L'Unioni Europèa è n'urganizzazzioni di tipu suvranazziunali e ntircuvirnativu. Nzinu a ora havi 27 stati.

Storia

[cancia |cancia lu còdici]

Inizi

[cancia |cancia lu còdici]

Ntô1951, sii stati (Italia,Francia,Girmania,Belgiu,Olanda eLussemburgu) funnàrunu laCECA (Cumunitati Ecunomica dô Cravùni e dô Acciàiu). L'ubbittivi dâ CECA eranu chìddi di facilitari lu cummerciu di carvuni e azzaru. S'uttènniru boni risurtati e accussì li stessi stati funnàrunu laCEE (Cumunità Ecunomica Europea), ca sirvìva ppô sviluppo di la nnustria e nun sulu di li singuli stati, ma nnî gruppu. Quinni, li leggi avìanu a èssiri pari nnî tutti li paìsi ca ni facìanu parti. Siccumu la CEE s'uccupava principarmenti di cosi di ecunumia, nascìu n'àutra urganizzazzioni pi sta sizzioni: luMEC (Mercatu Cumuni Europeu), ca faurìa la circulazzioni di capitali, di merci e di pirsuni, zoè sirvizzi, travagghiu, beni e picciuli.
Ntô 1973, la CEE s'allasca e si juncinu tri stati: Regnu Unitu, Danimarca e Irlanna. Cchiù tardu, s'aggiunsiru la Grecia ntô 1981 e la Spagna e lu Portugallu ntô 1986.

Lu trattatu di Maastricht

[cancia |cancia lu còdici]

Ntî stu piriudu, la CEE arrializzà tutti li so' obbittivi ecunomici e allargà atri so' obbittivi, ca arriguardàvanu la vita cutidiana:istruzzioni,cultura,ammenti naturali,traspurti.
Tutti sti boni risurtati spinciru a funnari n Maastricht nnû novu trattatu, ntô1992. La CEE canciò nomu e addivintòUnioni Europea, picchì tutti li stati ca ni facìanu parti, vulìanu addivintari nnâ cunfidirazzioni di stati.

Ntô1999 la majuranza dî paisi di l'unioni aduttaru na munita unica, l'euru, chi accuminzò a circulari ntô2001.

Novi adisiuni

[cancia |cancia lu còdici]

Ntô1995 la nova unioni europea s'allascò cu l'junciuta di àutri paisi:Austria,Svezia eFillannia. Videmma la Nurveggia fu a lu puntu di tràsiri, ma nnû refirendum pupulari avvucciò l'adisiuni. Vutaru cuntra di cchiù li piscatura nurviggisi, ca si scantavanu ca l'Unioni Europea danniggiassi la pesca.
Ntô1995 ci fu luTrattatu di Schengen e ntô lu1997 luTrattatu di Amsterdam.
Ntô1999 trasi n'viùri l'euro, aduttatu in tutti li stati tranni Regno Unito, Svezzzzia e Danimarca. Cchiù di ricenti, ntô2004, trasiru macari li ripubblichi baltichi (Estonia, Lettonia e Lituania), atri stati di la Europa occidintali, Cipru e Malta. Ntô2007 trasirunu la Rumania e Bulgaria, e ntô2013 laCroazzia. LaTurchia grapiu li negozziati pi l'adisioni ma nu calindariu pi la trasuta nun fu ancora fissatu.

Lu trattatu di Lisbona

[cancia |cancia lu còdici]

Doppu na bucciatura di nu pruggettu di custituzzioni europea, ntô2009 fu aduttatu lutrattatu di Lisbona. Lu trattatu havi comu funzioni di aumintari la rapprisintanza e la visibbilità pulitica di l'unioni, n particulari cu l'istituzzioni di la carrica di prisidenti di l'Unioni, e ô stissu tempu di pirmettiri na gistioni dî dicisioni distinata a passari di nu riggimi all'unanimità ôn riggimi a duppia maggiuranza pô nùmmuru di paisi e pâ pupulazzioni ca rapprisentanu.

Lu premiu Nobel pâ paci

[cancia |cancia lu còdici]
Premiu Nobel
Premiun òrdini
Paci:alfabbèticucrunulòggicu
Littiratura:alfabbèticucrunulòggicu
Midicina:alfabbèticucrunulòggicu
Fìsica:alfabbèticucrunulòggicu
Chìmica:alfabbèticucrunulòggicu
Econumìa:alfabbèticucrunulòggicu

Ntô2012 l'accademia svidisi dicisi di dari lupremiu Nobel pâ paci all'Unioni Europea pi lu sò cuntribbutu â pacificazzioni dû cuntinenti europeu, òpira ca l'Unioni Europea cauzziona cu successu nun sulu n Europa ma puru ntê Paisi dô bacinu dû Meditirraniu e ntî àutri banni dû munnu.

Ô mumentu dâ primiazzioni ci foru na certa quantitati di pulèmichi. Si dissi ca chistu era nu premiu Nobel postumu ê custruttura di l'Unioni Europea di l'anni '50, e dî dicenni addoppu, comuCharles de Gaulle oKonrad Adenauer. Autri ancora dìssiru ca lu premiu Nobel cadìa ô mumentu bonu pi cuntribbuiri a dari na botta di uttimismu ôn cuntinenti diprimutu di na crisi finanziaria ca si cataminìa di la fini dû dicenniu pricidenti.

Li Urganìsmi di l'Unioni Europea

[cancia |cancia lu còdici]

Parramèntu europeu

[cancia |cancia lu còdici]

Si arriunìsci nn'âssimblèa aStrasburgu e è furmatu da 626 diputàti alètti ogni 5 anni direttamènti da li cittadìni europei. Cuntrolla la cummissioni.

Cunsigghiu dî minìstri

[cancia |cancia lu còdici]

È furmatu da li paìsi mèmbri e prènni li decisiòni cchiù mportanti su li problemi cchiù gravi. La so' composizzioni è sempre 'ddivèrsa, e cancia a sicùnna di l'argumènti ca s'hannu a parràri. Si ppi asèmpiu s'havissi a parràri di li prubblèmi agriculi, allura s'arriunìscinu li ministri d'âgricultùra.

Curti di giustìzia

[cancia |cancia lu còdici]

Garantìsci la giusta 'ntirpritaziòni dô dirittu cumunitariu e si prunùncia su li cuntruversìi ca arriguàrdanu l'applicaziòni dî trattàti.

Curti di cònti

[cancia |cancia lu còdici]

È cumposta da quìnnici aggenti, e cuntrolla li bilanci e li attività finanziàrii di l'Unioni.

Cummissiòni europea

[cancia |cancia lu còdici]

Si trova aBruxelles e è furmata da vìnti cummmissàri ementuàti da li guverni di li stati. È lu veru guvernu d'Êuropa pirchì proponi li lèggi e cuntrolla ca vìnninu arrispittàti. Fu prisidutaRomanu Prodi, appoi diJosé Manuel Barroso e ntô2024 è prisiduta diUrsula von der Leyen.

La prisidenza di l'Unioni

[cancia |cancia lu còdici]

Lu prisidenti di l'unioni Europea è na càrrica chi fu criata cu l'aduzzioni dû trattatu di Lisbona ntô2009. Lu primu prisidenti èHerman Van Rompuy.

Stati chi ni fannu parti

[cancia |cancia lu còdici]

Òi l'Unioni Eurupea cunta 27 stati:

Lijami nterni

[cancia |cancia lu còdici]
NtaCommons s'attròvanu àutri mmàggini rilativi aUnioni Europea.
T · D · C
Stati membri di l'Unioni Europea
Bannera dell'Austria Austria ·Bannera dû Belgiu Belgiu ·Bannera dâ Bulgarìa Bulgarìa ·Bannera dû Cipru Cipru ·Bannera dâ Croazzia Croazzia ·Bannera dâ Danimarca Danimarca ·Bannera di l' Estonia Estonia ·Bannera dâ Finlannia Finlannia ·Bannera dâ Francia Francia ·
Bannera dâ Girmania Girmania ·Bannera dâ Grecia Grecia ·Bannera di l' Irlanna Irlanna ·Bannera di l'Italia Italia ·Bannera dâ Lettunia Lettunia ·Bannera dâ Lituania Lituania ·Bannera dû Lussimburgu Lussimburgu ·Bannera di Malta Malta ·Bannera dî Paisi Vasci Paisi Vasci ·Bannera dû Portugallu Portugallu ·
Bannera dâ Pulonia Pulonia ·Bannera dû Regnu Unitu Regnu Unitu ·Bannera dâ Ripùbblica Ceca Ripùbblica Ceca ·Bannera dâ Rumanìa Rumanìa ·Bannera dâ Sluvacchia Sluvacchia ·Bannera dâ Sluvenia Sluvenia ·Bannera dâ Spagna Spagna ·Bannera dâ Svezzia Svezzia ·Bannera di l' Unghirìa Unghirìa


T · D · C
Euru
Ginirali ·Unioni ecunumica e munitaria di l'Unioni Europea ·Simmulu di l'Euru ·Euruzzona ·Quistioni linguistici rilativi a l'euru
Amministrazziuni ·Banca Cintrali Europea ·Prisidenti dâ Banca Cintrali Europea ·Sistema eurupeu dî banchi cintrali ·Eurusistema ·Ecofin ·Eurugruppu ·Euru summit
Dispusizzioni Fiscali ·Pattu di stabbilitati e criscita ·Funnu eurupeu di stabbilitati finanziaria ·Miccànismu eurupeu di stabbilizzazzioni finanziaria
 ·Miccànismu eurupeu di stabbilitati ·Euru pattu plus ·Sixpack ·Pattu di bilanzu eurupeu
Storia ·Sirpenti munitariu ·Sistema munitariu eurupeu · (ECU ·MCE ·EMU) ·Funnu eurupeu di cuupirazzioni munitaria ·Stitutu munitariu eurupeu
 ·Allargamentu dâ zona euru ·Mèrcuri nìuru
Ecunumìa ·Ecunumìa d'Europa ·Ecunumìa di l'Unioni Europea ·Eonia ·Euribor ·Ària unica dî paamenti 'n euru (SEPA)
Eurizzazziuni ·Eurubond ·Munita di riserva ·Petrueuru ·Munita munniali
DinuminazziuniTemplate:Navbox generic subgroup
Muniti pi paisi d'emissioniTemplate:Navbox generic subgroup
Putinziali aduzzioni da parti
d'àutri paisi
Template:Navbox generic subgroup
Munita abbannunata ·Unitati di cuntu eurupeu ·Sciddinu austriacu ·Francu belga ·Lira cipriuta ·Fiurinu ulannisi ·Curuna estuni ·Marcu finlannisi ·Francu francisi
 ·Marcu tidiscu ·Dracma greca ·Stirlina irlannisi ·Lira taliana ·Lats lettuni ·Litas lituanu ·Francu lussimburghisi ·Lira maltisi ·Francu munigascu
 ·Escudo purtughisi ·Lira sammarinisi ·Curuna sluvacca ·Tolar sluvenu ·Pisita spagnola ·Lira vaticana
Muniti c'arristaruTemplate:Navbox generic subgroup
T · D · C
Lingui ufficiali di l'Unioni Europea
Lingui Ufficiali
(24/28)
Bulgaru ·Cecu ·Croatu ·Danisi ·Estuni ·Finlannisi ·Francisi ·Grecu ·Ngrisi ·Irlandisi ·Talianu ·Lettuni ·Lituanu ·Maltisi ·Ulannisi ·Pulaccu ·Purtughisi ·Rumenu ·Sluvaccu ·Sluvenu ·Spagnolu ·Svidisi ·Tidescu ·UngarisiBannera di l'Unioni Europea
Lingua di travagghiuTemplate:Navbox generic subgroup
ÀutruCarta eurupea dî lingui riggiunali o minuritari


Wikimedaglia
Wikimedaglia
Chista è na vuci nzirita nnil'artìculu n vitrina, zoèuna dî mègghiu vuci criati dâcumunità.
Fu arricanusciuta lu31 di jinnaru 2010

S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittatisuggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.

Signala na vuci         Archiviu        Talìa tutti l'articuli n vitrina

Pigghiatu di "https://scn.wikipedia.org/w/index.php?title=Unioni_Europea&oldid=756431"
Catigurìi:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp