Pisa s'attrova a deci chilòmitri di lumari Tirrenu, a circa 300 chilòmitri a nord diRoma e a 80 a ovest diFirenzi. Comu pi Firenzi, lu ciumiArnu puru passa piPisa pi jittàrisi ntô mari Tirrenu. Lu tirritoriu dû cumuni agghica nzinu amari unni s'attrova la frazzioni diTirrenia. Situata nta na chianura, Pisa è circundata di muntagni chi agghicanu a tanticchia cchiossai di 1000 metri. Mtê vicinanzi s'attrova luParcu naturali di Migliarinu, San Rossori, Massaciuccoli.
Funnata dîrumani, si sviluppau ntômediuevu. Di st'èbbica sunnu li monumenta dâ chiazza dû campu, canusciuti nta tuttu lu munnu ancora oi, comu la turri, la cattiddrali, e lu battisteru.
Repùbbrica marinara, cuVenezia,Genova eAmalfi agghicau a sò màssimu di gloria grazzî ô cummerciu cu la riva sud dû meditirraniu. Ntô XI sèculu la cità di Pisa appi nu rolu di na certa mpurtanza ntâ lutta contra la prisenza mussurmana n Italia dû sud e dû centru. Pisa luttau contra li nsidiamenti mussurmani n Sardegna versu lu 1015 e ntô 1064 Pisa tintau senza successu quarchi prima dî nurmanni di libbirari Palermu, chi di cchiossai di du' sèculi era na cità mussurmana. Duranti lu cummattimentu dû 1064, Pisa arrinisciu a turnarasinni chê sò navi. Ancora òi nu grifuni di bronzu rubbatu a Palermu si pò taliari ô museu di Pisa.
Ntê sèculi chi si siqueru, a picca a picca, Pisa canuscìu un periudu di dicadenza, causatu di la mpurtanza criscenti a livellu pulìticu, geogràficu e culturali di la vicinaFirenzi. GiàDanti ntô XIV sèculu ntâ sôDivina Cummedia parra di Pisa comu di na cità n cui li custumu sunnu assai dicadenti.
La putenza dâ cità avìa subbutu nu corpu murtali câ scunfitta navali contra liGinuvisi ntô cummattimentu dâ Miloria dû6 di austu dû1284, n cui Pisa persi lu cuntrollu dâCorsica e di bona parti dâSardigna ca quarchi annu cchiù tardu cadìu sutta lu cuntrolluaragunisi.
Ntô 1406 la storia di Pisa è chidda di nu tirritoriu cuntrullatu diFirenzi, nzinu all'unità d'Italia dû 1861.
Oi Pisa è na cità di mpurtanza culturali nutèvuli. È lu seggiu di laScola Normali Supiriuri, e di l'Università di Pisa, di unni hannu nisciutu littirati e scienziati di fama ntirnazziunali.