Òi è prubbabbirmenti la cchiù famusa di tutti li suvrani di l'Anticu Eggittu e è canusciuta cu lu nomu di Cliupatra, puru siddu fu la sèttima e ùrtima riggina a pussidiri ddu nomu. Cliupatra comegghiè nun fu mai di fattu l'ùnica suvrana di l'Eggittu, avennu rignatu nzemmula ô patri, ô frati, ô frati-maritu e a lu figghiu.
Cliupatra VII nascìu aAlissandria d'Eggittu dûfarauniTulumeu XII Auleti e prubbabbirmenti di na cuncubbina. Sècunnu la tistimunianza diStrabbuni Tulumeu XII happi sulamenti na figghia liggìttima,Birinici IV, dâ soru-mugghieriCliupatra V Trifena. Basànnusi supra sta nutizzia e supra lu fattu ca Cliupatra fussi l'ùnica dâ sô famigghia a parrarieggizzianu arcuni studiusi hannu avanzatu l'ipòtisi di na ascinnenza eggizzia dâ riggina.Numinata curriggenti dû patri picca prima ca murissi, ci succissi ntâ primavera dû51 AC nzemmula a lu frati di deci anniTulumeu XIII.
Ntâ primavera dû48 AC Tulumeu, nzemmula cû cunziggheriPutinu, c'avìa statu numinatu riggenti dû juvini farauni, tintau di dipòniri Cliupatra e di custrincìrila a lassari Alissandria. La riggina arrunzau n'asèrcitu e happi nizziu naguerra civili. La situazzioni si cumplicau quannu n'àutra sô soru,Arsinue IV, accuminzau a avanzari pritisi supra lu tronu.
'N ddu mentri lu scunfittu ginirali rumanuPumpeu agghicau 'n Eggittu circannu rifuggiu dû rivaliGiuliu Cèsari. Nizziarmenti Tulumeu e Putinu finceru d'accittari la sô richesta, ma lu29 di sittèmmiru dû 48 Putinu uccidìu Pumpeu, ntâ spranza di ngrazziàrisi lu fauri di Cèsari. Quannu chistu agghicau, Tulumeu ci uffrìu la testa dû rivali, pruvucannu la riazzioni di Cèsari, ca fici justizziari Putinu e nizziau a sistimari la cunfusa situazzioni eggizziana, 'n qualitati di rapprisintanti ufficiali di Roma.
Cliupatra arriniscìu a accanzàrisi lu fauri di Cèsari e divinni sô amanti. Cêsari urganizzau lu ritornu ufficiali dâ riggina e la fici maritari cû frati.Tulumeu, ancora ditirminatu a dipòniri Cliupatra, si alliau câ soru Arsinue e nzemmula urganizzaru n'asèrcitu, ca ntô dicèmmiru dû 48 si scuntrau ntâ citati d'Alissandria cu chiddu di Cèsari e Cliupatra. La battagghia causau tanti dammaggi a l'edifici dâ citati, cumprisa laBiblioteca d'Alissandria.
Cliupatra e Cisariuni ntô tempiu di Dendera, Eggittu
L'agghicata di rinforzi diPèrgamu uffrìu la vittoria a Cèsari e Cliupatra. Arsinue e Tulumeu foru custrinciuti a lassari la citati e, anticchia doppu, lu13 di jinnaru dû47 AC Tulumeu murìu annigatu, mentri attravirsava luNilu. Cliupatra, ristata ùnica suvrana di l'Eggittu, numinau curriggenti lu frati cchiù juviniTulumeu XIV. L'Eggittu ristau furmarmenti ndipinnenti, puru sidduliggioni rumani foru lassati pi prutiggìrilu.
La rilazzioni tra Cèsari e Cliupatra, dâ quali nascìu nu figghiu,Tulumeu Cèsari dittu Cisariuni, avìa pi ntrammi scopi pulìtici: ludittaturi rumanu avìa a assicuràrisi lu cuntrollu di l'Eggittu, mpurtanti pî sô risorsi finanziarii, mentri Cliupatra spirava cu idda d'uttèniri pi lu paisi na pusizzioni di privileggiu a lu nternu di lu duminiurumanu.
Ntô46 AC Cliupatra jìu a Roma cû figghiu appena nasciutu e vi ristau nzinu â morti di Cèsari, ntô44 AC. Ntâ stati dû stissu annu murìu Tulumeu XIV, forsi abbilinatu dâ stissa Cliupatra, ca sùbbutu doppu disignau Cisariuni sô curriggenti.
Ntô42 AC,Marcu Ntoni, unu di litriumviri ca cuvirnavanu Roma 'n siquutu a lu vacanti di putiri siquutu â morti di Cèsari, spiau a Cliupatra di ncuntràrilu aTarsu pi virificàrinni la lialtati. Ntoni appoi la siquìu a Alissandria, unni ristau nzinu a l'annu succissivu. Dâ sô unioni, nasceru dui giamelli/jimmuli/emmuli/jemmuli/vuzzunaCliupatra Sileni eLissandru Helios.
Quattru anni doppu, ntô37 AC, mentri era 'n viaggiu pâ guerra contra liParti, Ntoni ncuntrau Cliupatra aAntiochia, unni si maritaru, puru siddu lu triumviru era ligatu aUttavia, soru diUttavianu. Picca doppu nascìu n'àutru figghiu, Tulumeu Filaderfu.Doppu la cunquista di l'Armenia, ntô34 AC, cunnuciuta di Ntoni cû cuntribbutu finanziariu eggizzianu, ntrammi cilibbraru lu triunfu a Alissandria.Lu tradizziunalismu dâ pinioni pùbbrica rumana fu prufunnamenti cutuliatu dâ ncunzueta prucidura triunfali e dî dicisioni pigghiati nta l'accasioni dâ Dunazzioni d'Alissandria: Cliupatra happi lu tìtulu di "riggina dî reghi", fu assuciata ntô cultu aIsidi e numinata riggenti di l'Eggittu e diCipru cu Cisariuni; Lissandru Helios fu ncrunatu/ncurunatu suvranu di l'Armenia,Media ePartia, Cliupatra Sileni fu numinata suvrana diCirinàica eLibbia, mentri Tulumeu Filaderfu fu ncrunatu/ncurunatu suvranu diFènicia,Siria eCilicia.
La pulìtica di Cliupatra e Ntoni favurìu la riazzioni d'Uttavianu, ca accusau la riggina di minari lu priduminiu di Roma e cummincìu li Romani a dichiarari guerra a l'Eggittu.Ntô31 AC li forzi navali rumani si scuntraru cu chiddi di Ntoni e Cliupatra ntâbattagghia d'Azziu. Vistu ca la battagghia era pirduta la riggina riparau a Alissandria cu parti dâ flotta, siquuta di Ntoni.
Doppu la vittoria Uttavianu mmadìu l'Eggittu e, doppu na brevi risistenza, ntrasìu a Alissandria. Ntô30 AC, doppu lusuicidiu di Ntoni, Cliupatra s'uccidìu facènnusi muzzicari/mòrdiri di n'aspidi. Cisariuni fu justizziatu d'Uttavianu, mentri li tri figghi avuti cu Ntoni foru purtati a Roma.
Li fonti dâ littiratura latina ca trasmitteru particulari supra la vita e la figura di Cliupatra sunnu nummurusi, di siquutu nni veni datu n'elencu parziali:
La storia di Cliupatra affascinau ntê sèculi scheri di scrittura e artisti, ca cuntribbueru a faciri nasciri la liggenna dâ biddìssima siduttrici/siduttura c'arriniscìu a ammaliari dui di li cchiù putenti òmini dû sô tempu.
(1974):Antony & Cleopatra: rializzatu dâ London's Royal Shakespeare Company. Ntirpritatu diJanet Suzman (Cliupatra), Richard Johnson (Ntoni) ePatrick Stewart (Enubbarbu).
Cliupatra e la sô morti spiraru cintinara di dipinti di luRinascimentu a òi. Di siquutu na lista d'arcuni di li cchiù famusi:
Suicidiu di Cliupatra (1621). Ogghiu supra tila. 116.8 x 93.3 cm. Dipintu di Giuvanni Franciscu Varveri dittuGuèrcinu. Norton Simon Museum diPasadena, California, USA.
