Lubùmmulu è nu cuntinituri di terracotta, ca na vota vinìa usatu pi jìnchìrilu diacqua e tinìrila frisca ppi tutta la jurnata. Havi la vucca stritta, spissu havi dù mànichi e nta la parti di sutta s'allarga e forma na speci dipanza. Ppôvinu vinìa usatu, mmeci, na varianti cchiù nicaredda dôbùmmulu, cu na furma anticchia cchiù scafazzata e chissu vinìa chiamatuciascu. Nta certibùmmuli vinìa fattu o centru di lapanza nupirtuseddu attuppatu cu nu lignuzzu: di ssù pirtusu si bivìa.
La manera di travagghiu di lu mpastu ca s’usava ppi fari lubùmmulu, era fattu dicrita esali assai travagghiatu: ssa terracotta fatta accussì, avìa la carrattirìstica ca era spirtusata e assai igruscòpica , e chissu ppi effettu dû sali. Di sta manera, lubùmmulu traspirava sempri e furmava nta sò pareti di fora na pillìcula fina-fina di acqua; l’acqua, svapurannu, facìa calari la timpiratura di nintra dô bùmmulu e lu lìquitu ca avìa d’intra si mantìa beddu friscu videmma sutta ô suli dûmisi d’austu.
Ora lubùmmulu è usatu nnî li gruppi forklorìstichi siciliani pi fari spittàculu, nfatti ci sunnu dintra sti gruppi certicristiani ca jèttanu stubùmmulu nta l'aria, puru àutu assai, e doppu lu ripìgghianu senza fàrilu càdiri 'n terra. Lubùmmulu è videmma usatu comu strummentu musicali p'accumpagnari li tarantelli, nfatti li sunatura ci sciùscianu d’intra e crèanu nu sonu assai gravi ca havi la funzioni di nuvasciu; ppi pruvucari ssu tipu di sonu, lu sunaturi ci sciùscia nta na manera particulari, zoè ci fa comu na speci di pirnacchiedda ritmàtica ca veni amprificata e lu sò sonu addiventa cchiù vasciu ppi scaciuni dâ furma dûbùmmulu ca ci fa di cassa armùnica; ‘n basi a l’agnuni di lavucca di lu sunaturi, mentri ci fa la pirnacchedda, ccu la vucca dû coddu dô bùmmulu, lu sonu pigghia na sonurità cchiù o menu vascia e li sunatura cchiù bravi arrinèsciunu videmma a mudulari li toni e canciari li noti.
S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittatisuggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.