Inditadu in ruju s'istadu de su Vermont in is Istados UnidosBandera de s'istadu de Vermont
SuVermont ([vɚːˈmɑːn(ʔ)] o [vɚˈmɑ̃(ʔ)]) est unu istadu de isIstados Unidos chi s'agatat a su Nord-Est de sa natzione, in sa regione naradaNoa Inghilterra. Su Vermont est su de 6 istados prus pitios, su segundu prus pagu populadu de sos Istados Unidos e su solu de sa Noa Inghilterra chi non tenet bessida a su mare. Su laguChamplain faghet metade de sa làcana Ovest de s'istadu, s'àtera metade dda ispartzit cun suNew York. A su Sud tenet làcana cun suMassachusetts, a s'Est cun suNew Hampshire e a su Nord cun sa provìntziacanadesa de suQuébec.
Sa capitale estMontpelier chi, cun unos 7900 residentes est sa prus pitia capitale de istadu de totu sa natzione. Sa tzitade prus manna est imbetzesBurlington, chi at populatzione de unos 42.000 abitantes.
In passadu su territòriu de su Vermont fiat bìvidu de duos populos nativos: is Abenaki e is Irokesos, e in manna parte fiat frantzesu a primitziu de su perìodu coloniale. Sa Frantza dd'aiat pois tzedidu a suRènniu Aunidu a sa fine de saGherra de sos Sete Annos, in su 1763, sende chi aiat pèrdidu.
Pro medas annos is colònias a làcana, mascamente su New Hampshire e su New York, si sunt perricadas s'àrea, chi difatis teniat tando nòmene deFidantzas de su New Humpshire. Is ocupadores chi teniant propiedade de terras, afiantzaiant de èssere contra sa milìtzia deGreen Mountain Boys, chi cheriat faghere de su Vermont unu territòriu indipendente.
Sa Repùblica de Vermont est in realidade esistida. Fundada in su 1777, in tempus de saRivolutzione Americana, at tentu vida de batòrdighi annos. Su Vermont est duncas unu de is bator istados de sa federatzione chi in passadu ant tentu soberania, impare aTexas,Hawaii eCalifòrnia.
In su 1791, su Vermont s'est aunidu a sos Istados Unidos comente su de 14 istados, primu a s'azùnghere a sa originale federatzione de 13 colònias.
Vermont cando ancora indipendente est fintzamentas su primu istadu chi at in parte abolidu s'iscravidade.
Su 94,3% de sos bividores de su Vermont est de ratza bianca.
Tenet nomìngiu deGreen Mountain State (istadu de su monte birde) e difatis su nòmene Vermont benit de salimba frantzesa: Vert Mont (monte birde).
.svg)
