Custu artìculu est galu unu abbotzu. Lu podes modificare e fàghere mannu e pretzisu. Agiuda·si!
Tux, samascotte ufitziale de LinuxIschermada deUbuntu, una de sas distributziones prus famadas de Linux
Linux est una famìlia desistemas operativos lìberos, formados dae s'unione de sunùcleu Linux e is programmas de su progetu GNU.
S'isvilupu est incumentzadu in su 1991 daeLinus Torvalds, a cussu tempus istudiante a s'universidade deHèlsinki, inFinlàndia. Torvalds at detzìdidu de distribuire su còdighe de Linux comente programma lìberu cunlissèntzia GNU GPL e custu nd'at favoridu s'ispainadura e at incoragidu medas àteros programmadores a pigare parte a s'isvilupu suo. Dae su cumintzu, a su nùcleu Linux benint s'ispissu unidos sos programmas de su progetu GNU pro creare unu sistema cumpletu[1]. Custos sistemas, segunduRichard Stallman, fundadore de suprogetu GNU, diant dèpere èssere naradosGNU/Linux imbetzes ca isceti Linux, fintzas pro ite esistent sistemas comenteAndroid chi impreant su matessi nùcleu, ma non is programmas GNU.
Is sistemas Linux sunt parte de sa famìliaUNIX. Fintzas chi a cumentzu sunùcleu fiat criadu pro andare cuncarculadores de arratza x86[1](CISC, IBM Cumpatibile) oe in die est istadu portadu a diferentes architeturas, comente is de tipu RISC e sa ARM. Is distribuiduras de Linux sunt formadas de su nùcleu Linux acumpangiados dae unu programma de installadura e de unu set de programmas, utilidades i drivers chi podent permìtere, in cussas prus a sa moda, de installare de manera simpre e crara unu sistema lestru, modernu e cumpletu de totu su chi podet serbire pro traballare o s'ispassiare cun sa computera. Aici etotu, s'agatant distribuiduras de Linux prus pagu craras i bonas pro is prus espertos.
Sunùcleu Linux est istadu creadu su 25 austu 1991 dae s'istudiante finlandesu deinformàticaLinus Torvalds chi, apassionadu de programmatzione, fiat pagu cuntentu de su sistema operativuMinix (sistema operativu didàticu tipu-unix iscritu dae Andrew Tanenbaum, professore ordinàriu de Sistemas de retze a s'universidade de Amsterdam), ca suportaiat male s'architetura i386 a 32 bit, a cussu tempus noa, econòmica e pobulare. Aici, Torvalds at detzìdidu de creare ununùcleu nou pro s'ispassiare e istudiare su funtzionamentu de s'elaboradore suo nou, unu 80386.
Mancari siat istadu programmadu a s'incumentzu a suta de Minix, Linux no at mai impreadu còdighe de cussu sistema. At imbetzes impreadu dae luego partes de su sistema GNU pro funtzionare[2][1]. S'impreu de sa lissèntzia GNU GPL at permìtidu de distribuire Linux e GNU in paris fadende·nde unu sistema cumpridu e lìberu[3].
Torvalds preferiat pònnere Freax a su nùcleu chi fiat iscriende, ma Aret Lemmke, assistente a s'Hèlsinki University of Technology chi dd'aiat ofertu s'ispàtziu FTP pro su progetu (ftp.funet.fi), at prefertu assignare a sa subdirectory dedicada su nùmene de traballu Linux, chi a sa fine est essidu su nùmene definitivu.[4][5]
Giai dae sa versione 0.01 faghiat a compilare e aviare sa shell GNU Bash[1]. Finas a sa versione 0.10 fiat rechertu unu computer cun Minix pro cunfigurare, compilare e installare Linux, ca custu impreaiat su pròpiu sistema de archìvios; dae sa versione 0.11 podiat èssere compiladu dae Linux matessi.
Su 12 martzu 1994 Linus Torvalds at presentadu sa prima versione istàbile de Linux a s'Universidade de Hèlsinki.[6]
