Movatterモバイル変換

Иһинээҕитигэр көс

1999 сыл

Сигэни уларыт

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

(Мантан:1999 көстө)

Сыллар
1995 1996 1997 1998 —1999 —2000 2001 2002 2003
Уоннуу сыллар
1960-с 1970-с 1980-с —1990-с —2000-с 2010-с 2020-с
Үйэлэр
XIX үйэ —XX үйэ —XXI үйэ

1999 сыл.

Туох буолбута

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Тохсунньу

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Тохсунньу 1 —Европа Сойууһун 11 дойдутугар валюта быһыытынан евро киллэриллибит.
Тохсунньу 3 —NASA Mars Polar Lander диэн аппарааты куйаарга ыытар.

Олунньу

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Олунньу 25 —Казахстааҥҥа тутулуга суох буолбутун кэннэ бастакы биэрэпис саҕаламмыт.

Кулун тутар

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Кулун тутар 24 —НАТО сэриилэрэ ХНТ Куттал суох буолуутун сэбиэтин көҥүлэ суохЮгославияҕа киирбиттэр. Бу НАТО тутулуга суох дойдуга аан бастаан саба түһүүтүнэн буолбута.

Кулун тутар 26 —Борис Ельцин ол саҕанаФСБ тойонунан олорбутВладимир Путины Куттал суох буолуутун сэбиэтин бэрэстээтэлинэн анаабыт. Сыл бүтэһик күнүгэр Ельцин былаастан батыммыта, Путины бэйэтин оннугар хаалларбыта.

Кулун тутар 31 —Ньурбаҕа алмаас саҥа туруупката көстүбүт, Марха туруупкатадиэбиттэр.

Муус устар

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Муус устар 1 —Нунавут Канаадаҕа Хотугулуу-Арҕаа сирдэртэн аарарыллан туспа салайыллар сир буолбут. Бу Канаада иэнинэн саамай бөдөҥ сиригэр, 40-ча тыһыынча эрэ киһи олорор, онтон үксэинуит омуктар. Инуиттар уопсай ахсааннара аан дойдуга 150-ча тыһыынча, үгүстэрэ Канаадаҕа (65 тыһ.), Гренландияҕа (50 тыһ.), Данияҕа уонна Аляскаҕа (16-лыы тыһыынча) тарҕанан олороллор.

Ыам ыйа

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Ыам ыйын 5 — Британия устуоруйатыгар аан бастаанШотландия түмэнигэр быыбар ыытыллыбыт.

Ыам ыйын 15 — Арассыыйа Госдууматыгар бэрэсидьиэнБорис Ельциҥҥэ импичмент биллэрэр туһунан куоластааһын буолбут. Бэрэсидьиэни дуоһунаһыттан туоратарга уонна атын боппуруостары быһаарарга куолас тиийбэтэх.

Бэс ыйа

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Бэс ыйын 9 — Косово сэриитэ:Югославия уоннаНАТО эйэ сөбүлэҥин түһэрсибиттэр. Бу кэнниттэн Югославия сэриилэрэКосовоттан тахсан биэрбиттэрэ.
Бэс ыйын 15 —Бельгияҕа «Кока-Коланы» химикаата элбэҕэ бэрдин иһин атыылыыры боппуттар.

От ыйа

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

От ыйын 24 —Ульяновскай уобалас түмэнэГончаров И. А. аатынан литэрэтиирэ бириэмийэтин олохтообут. Кэлин 2006 сыллаахха бу бириэмийэ РФ суруйааччыларын сойууһун быһаарытынан Гончаров 200 сааһыгар анаммыта. 2012 сылтан аан дойдутааҕы таһымнаммыта. 2017 сыллаахха "Уус-уран тыл маастара" диэн номинацияҕа бу бириэмийэниНиколай Лугинов ылбыта.

Атырдьах ыйа

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Ый саҕаланыытыгар Владимир Путин Саха сиригэр Михаил Николаев ыҥырыытынан сылдьыбыт.

Атырдьах ыйын 7 — "Киин куорат" хаһыат бастакы нүөмэрэ 5000 ахсаанынан тахсыбыт. 12 балаһалаах дьоҕус нүөмэри эрэдээктэр Александр Яковлев, кэрэспэдьиэннэр Андрей Аргунов, Александр Бурцев, Виталий Иванов, Андриан уонна Леонид Николаевтар бэлэмнээбиттэр. Бастакы рубрикаларынан «Биһиги ыалдьыппыт», “Экономика уонна политика”, “Былыргы дьылларга”, «Литературнай балаһа”, “Кус быһыйдар, ат бөҕөлөр”, “Сиэр-майгы”, «Дьиэ хаһаайкаларыгар сүбэлэр» буолбуттар. Хаһыаты дизайнер Василий Андросов таҥмыт.
Атырдьах ыйын 9 — Бу иннинэ Куттал суох Сэбиэтин уонна ФСБ-ны салайан олорбут Владимир Путин Арассыыйа бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин эбээһинэһин толорооччунан анаммыт. Бу күн Борис Ельцин тэлэбиидэнньэҕэ тыл этэригэр Путины бэйэтин салҕааччытынан, Арассыыйаны салайар киһинэн көрөрүн туһунан эппит.

Атырдьах ыйын 9 — Арассыыйа бэрэсидьиэнэБорис Ельцин Сергей Степашины премьер-миниистир дуоһунаһыттан уураппыт (кинини кытта туох баар миниистирдэр кабинеттарын),Владимир Путины Арассыыйа премьер-миниистиринэн анаабыт. Бу күн тэлэбиидэнньэҕэ Путины бэйэтин салҕааччытынан көрөрүн туһунан эппит.

Атырдьах ыйын 12 —Накыыҥҥа бастакы модульнай баабырыка үлэҕэ киирбит.

Алтынньы

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Алтынньы 11 —Артемьев Михаил Константинович (1888 — 1928) — XX үйэ саҕаланыытыгар үлэлии-хамныы сылдьыбыт Саха сирин политическэй диэйэтэлэ реабилитацияламмыта.
Алтынньы 12 —Абхазия, уруккута автономиялаах өрөспүүбүлкэ, Грузияттан тутулуга суоҕун биллэрбит.
Алтынньы 12 — Аан дойду дьонун ахсаана 6 миллиардка тиийбит, 12 сыл иһигэр биир миллиард киһи эбиллибит. Билиҥҥи туругунанСиргэ дьон ахсаанын элбиир тэтимэ аччаан иһэр.
Алтынньы 27 — Эрмээнтүмэнигэр Ереваҥҥа ытыалааһын буолбут.

Сунтаар улууһун Элгээйи нэһилиэгин начальнай (авторскай) оскуолатын ноосфернай-экологическай иитиигэ-үөрэтиигэ тиһилигэ бигэргэтиллибитэ.

Сэтинньи

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Сэтинньи 19 —Кытай бастакы космос хараабылын (Шэньчжоу-1) көтүппүт.

Ахсынньы

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Ахсынньы 1 — Генофону харыстыыр департамент дааннайынан бу күннээҕи туругунанСаха Өрөспүүбүлүкэтигэр 524 уһун үйэлээх 90 сааһын ааспыт киһи олорор эбит.
Ахсынньы 8 —Москубаҕа Арассыыйа уоннаБеларусь холбоһуктаах судаарыстыбаларын тэрийии туһунан дуогабар түһэрсиллибит. Бу тэриллиигэ судаарыстыбаннай сэкиритээринэнБүлүү райсоветын сэкиритээрэ уоннаДьокуускай баһылыга буола сылдьыбытПавел Бородин анаммыта уонна 2011 сыллаахха диэри үлэлээбитэ.
Ахсынньы 11 —Дьокуускайга СӨ тыа ыалларын хаһаайыстыбаларын бастакы сийиэһэ аһыллыбыт.
Ахсынньы 19 — Арассыыйа судаарыстыбаннай Дууматыгар быыбар буолбут. КПРФ 24,29%, Путины өйүүр "Единство" — 23,32% ылбыттар (ол саҕанааҕыга Путин ситиһиитэ). Саха сиригэр "Единство" кыайбыт.
Ахсынньы 20 —Португалия холуонньата МакаоКытайга бэриллибит.
Ахсынньы 31 —Борис Ельцин Арассыыйа бэрэсидьиэнин солотуттан уурайбыт уонна бэрэсидьиэн эбээһинэһин толорооччунан премьер-миниистириВладимир Путины хаалларбыт.

Төрөөбүттэр

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Тохсунньу 19 —Иванов Иван Герасимович (Уйбаан Нуолур) (06.03.1929—19.01.1999) — поэт, суруйааччы, учуутал.
Олунньу 2 —Папышев Иван Петрович (10.03.1915—02.02.1999) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа (1945)
Олунньу 5 —Василий Леонтьев, 1925 сыллаахха ССРС-тан көспүт Америка экэнэмииһэ (1905 төр.). Экэниэмикэҕэ Нобель бириэмийэтин 1973 сыллааҕы лауреата.

Бэс ыйын 15 —Егор Кычкин (06.03.1929 төр.) — судаарыстыбаннай тутуу бэтэрээнэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ.
Бэс ыйын 15 —Иннокентий Д. Корякин (1931 төр.) — саха живописеһа. "Дулуруйар Ньургун Боотур" олоҥхону иллюстрацияласпыт, Опера тыйаатырыгар фойе эркинин ойууласпыт худуоһунньук. Кыра уола Иннокентий эмиэ живописец, педагог.

От ыйын 15 —Корякин Иннокентий Дмитриевич - саха живописеһа
Атырдьах ыйын 12 —Владимир Павлов —Дьокуускай куоратын баһылыга буола сылдьыбыт, 1980-90 сылларга «Сахамебель» холбоһук салайааччыта.

Балаҕан ыйын 4 —Сысолятин Иван Афанасьевич, поэт, прозаик.
Алтынньы 7 —Борисов Семен Захарович, биллэр ил уонна партия диэйэтэлэ.
Сэтинньи 21 —Масленников Георгий Иванович, 1943 - 1946 сыллардаахха ВКП(б) Саха обкомын бастакы сэкрэтээрэ.
Ахсынньы 3 —Степан Бордонскай — 1938-39 сылларга«Кыым» хаһыат эрэдээктэрэ, 1952-53 сылларгаСаха АССР Араадьыйатын бэрэстээтэлэ, хомуньуус баартыйа диэйэтэлэ. КэлинХакасияҕа уоннаЧита куоратыгар үлэлии сылдьыбыта.

Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=1999_сыл&oldid=415324»

Категория:

1999

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp