Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Иһинээҕитигэр көс
Бикипиэдьийэ
Көрдөөһүн

Алтынньы 15

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Алтынньы 15 диэнГригориан халандаарыгар сыл 288-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 289-c күнэ). Сыл бүтүө 77 күн баар.

  • Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ —Ийэ күнэ. СӨ бэрэсидьиэнин Ыйааҕынан 1993 сыл балаҕан ыйын 2 к. олохтоммута. Алтынньы үһүс баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр (сылыттан көрөн алтынньы 15—21 күннэриттэн биирдэстэригэр түбэһэр)
  • ХНТ ХНТ — Дойдулар ардыларынааҕы Тыа дьахталларын күнэ
  • Аан дойдуга көрбөттөр кыһалҕаларын санатар соруктаах Үрүҥ тайах күнэ
  • ХНТ ХНТ — Устудьуоннар аан дойдутааҕы күннэрэ. 2010 сыллаахха ХНТ биллэрбитэ. Абдул Калам диэн Ииндийэ 11-с бэрэсидьиэнин төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр. Абдул Калам омугунан тамил, итэҕэлинэн мусульмаан, дьарыгынан аэрокосмическай эйгэҕэ учуонай этэ, Ииндийэ ыччатын үрдүк үөрэхтээх оҥорор ыралааҕа. Киэҥник биллибит тыллара: "Ыралар, ыралар, ыралар... Ыралар санааҕа кубулуйаллар, оттон санаалар олоххо киирэллэр"
  • Аан дойдутааҕы Илиини суунуу күнэ. Илиини сууна сырыттахха тыынар уорганнар уонна осоҕос ыарыыларын 25–50% аҕыйатыахха сөп.
  • Европа — Эмиий чэгиэнин күнэ. Европа Хотуна (Europa Donna) диэн түмэт-тэрилтэ эмиий раагын туһунан билиини тарҕатаары олохтообут күнэ.
  • Арассыыйа Арассыыйа — Аҕа күнэ (алтынньы үһүс өрөбүлүгэр 2021 сылтан бэлиэтэнэр).
  • АХШ АХШ — СПИД-ынан Латинскай Америкаҕа ыалдьыы туһунан билиини тарҕатыы күнэ.
  • Беларусь Беларусь — Фармацевтика уонна микробиология бырамыысыланнаһын үлэһиттэрин күнэ.
  • Бразилия Бразилия — Учуутал күнэ.
  • Канаада Канаада,АХШ АХШ,Улуу Британия Улуу Британия,Италия Италия — Оҕо куотуутун уонна кыһыл оҕону сүтэриини кэриэстээһин күнэ
  • Камбодьа Камбодьа — Аҕа хоруолу ахтар күн
  • Тунис Тунис — Эвакуация күнэ. 1963 сыллаахха Франция сэриилэрэ дойдуттан бүтэһиктээхтик тахсыбыт күннэрин бэлиэтииллэр
  • Уэльс Уэльс — Шумае Сумае күнэ (Diwrnod Shwmae Sumae). Валлийскай тылы өйүүргэ олохтоммут күн, бэйэ-бэйэлэрин билсибэт да дьон бу күн көрсөөт "Шумае" уонна "Сумае" диэн тылларынан эҕэрдэлэһэллэр, валлийскай тылынан кэпсэтэргэ дьону көҕүлүүллэр


Түбэлтэлэр

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]
  • 1529 —Үтүөкэн Сулейман салалталаахосмааннарВенаны бастакы төгүрүктээһиннэрэ ситиһиитэ суох түмүктэммит.
  • 1582 — Рим паапата Григорий XIIIГригориан халандаарын олоххо киллэрбит.Италияҕа,Польшаҕа (ол саҕана Речь Посполитая),Португалияҕа уоннаИспанияҕа алтынньы 4 күнүн кэнниттэн тута алтынньы 15 күнэ буолар. Атын дойдуларга саҥа халандаар хойутуу киирбитэ. Бу халандаар уруккуЮлиан халандаарынааҕарСир Күнү эргииригэр ордук сөп түбэһэр.
  • 1793 — Франция королевата Мария Антуанетта сууттаммыт, дойдуну таҥнарыыга буруйдаммыт.
  • 1806 —Арассыыйа-Персия сэриитин кэмигэрБаку ханлыгаАрассыыйа импиэрийэтин састаабыгар киллэриллибит.
  • 1904 — Арассыыйа импиэрийэтин Чуумпу Далайдааҕы иккис эскадрата Ревелтэн (Таллин) Порт-Артурга аттаммыт. Бу эскадра Цусиматааҕы кыргыһыыга (1905) бүүс-бүтүннүү кэриэтэ урусхалламмыта.
  • 1917 — Аан дойду бастакы сэриитэ: Голландия үҥкүүһүтүн Мата Хари диэн дьахтары үспүйүөннээбитин иһин Франция былаастара ытан өлөрбүттэр.
  • 1931 —Чурапчыга «Саҥа олох» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыт (ол саҕана "Сэссэлиисимэ суола" диэн ааттааҕа)[1]. Бу өрөспүүбүлүкэҕэ иккис сахалыы улуус хаһыата этэ (бастакы хаһыат эмиэ бу сыл кулун тутарыгар Бүлүүгэ тахсыбыта)[2].
  • 1944 — Иккис аан дойду сэриитэ: Сэбиэскэй Сойууһу кытта эйэлэспитин иһин Германия былаастара Венгрия бырабыыталыстыбатын уларыппыттар.
  • 1953 —Саха АССР-гаАллаах Үүн, Токко, уонна Томмот оройуоннара суох гыныллыбыттар.
  • 1964 — Аан дойдуга саамай уһун «Дружба» нефтепровод үлэтин саҕалаабыт. «Дружбанан»ниэпВолга-Урал эрэгийиэниттэн Илин Европа дойдуларыгар тиийэр.
  • 1990 —ССРС бэрэсидьиэнэМихаил ГорбачёвНобель эйэ бириэмийэтин ылбыт. Кини оҥорбут өҥөтө — дойдулар ардыларынааҕы тыҥааһыны чэпчэтии уонна былаас аһаҕас буолуутун (гласность) бэлиитикэтин ыытыы.
  • 1997 —Улуу Британия суоппара Энди Грин икки реактивнай мотуордаах массыынатынан түргэн рекордун олохтообут. Массыына чааска 1229,8 километры барбыт.
  • 1998 —Mail.ru босхоэлектрон почта сервиһэ аһыллыбыт.
  • 2000 —Парижка Монмартр мырааныгар «Таптал Эркинин» арыйбыттар. Бу эркиҥҥэ «Мин эйигин таптыыбын» диэн сурук 311 тылынан суруллубут.
  • 2003 —Кытай «Шэньчжоу 5» диэн бастакы пилоттаах космос аалын көтүппүт, космонавт (тайконавт) — Ян Ливэй. Инньэ гынан Кытай бэйэтэ дьону космоска таһаарар кыахтаах үһүс дойду буолбут.
  • 2003 — Ильхам Алиев Азербайджан бэрэсидьиэнинэн талыллыбыт.
  • 2011 — Аан дойду үрдүнэн 82 дойду 950 куоратыгар улахан бырачыастар буолбуттар. Бырачыас сүрүн тиэмэтэ — экономическай тэҥэ суох буолуу, корпорациялар судаарыстыбаларга сабыдыаллара, бэлиитикэҕэ коррупция.
  • 2020 —Кыргыстаан бэрэсидьиэнэ Сооронбай Жээнбеков дуоһунаһыттан батыммыт.

Төрөөбүттэр

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр

[уларыт |биики-тиэкиһи уларытыы]
к·ы·у
Сылыйдара уоннакүннэрэ
Тохсунньу
Олунньу
Кулун тутар
Муус устар
Ыам ыйа
Бэс ыйа
От ыйа
Атырдьах ыйа
Балаҕан ыйа
Алтынньы
Сэтинньи
Ахсынньы
  1. ↑Данилов, Р. Сахалыы оройуоннааҕы хаһыаттартан – биир бастакы / Роман Данилов, Оксана Жиркова. – Чурапчы : Саҥа олох, 2006. – 144 с.
  2. ↑Свитич Л.Г., Сидоров О.Г., Смирнова О.В. Улусные (районные) газеты Республики Саха (Якутия): социологическое исследование. — Новосибирск: Наука, 2017. — С. 9. — 140 с. —350 экз. —ISBN 978-5-02-038726-3
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=Алтынньы_15&oldid=405309»
Категория:
Кистэммит категория:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp