Kumunismu nisqaqaKarl Marx-payachay wayllukuyninkama (Marksismu nisqa) hukwaki pacham, lliw runakuna kaqlla kachkaptin, kaqllahayñiyuq, kaqlla kapuqniyuq. Chay kumunismu wakita ruranapaqqallamk'aqkunassusyalismu nisqapimama llaqtapi kamachinman.
Kumunista yachaypi, tukuy runakuna kaqllahayñiyuqmi kanman, tukuykunap llam'kananmi kanman, manataqmi hatun pusaq runachu kanman. Karl Marxpa yuyaypiqa tukuykapitalista mamallaqtakunapi llamk'aq runakuna hatunpachakutiytas ruranqa, chay qhipa, huk hatunsusyalista mamallaqtas kanqa. Kay hinallas tukuy runakuna kaqlla qullqiyuqsi, kaqlla hayñiyuqsi kanqaman, Kumunismutas ruranqaman.
Wiñay kawsaypiqa achka susyalista nikuq mamallaqtakunam karqan, ahinataqSusyalista Suwit Republikakunap Huñun (1922 watamanta 1991 watakama),Yuguslawya (1945 watamanta 1991 watakama),Kuba,Chinchay Kuriya,Runallaqta Republika China. Achkawiñay kawsay yachaqkuna nin, chay mamallaqtakunapi manam allinruna hayñi kanchu, aswantaq achka llakikunam. Achka susyalista nisqa mamallaqtakunaqa musuqmanta kapitalistam tukurqan, ahinataqSusyalista Suwit Republikakunap Huñun 1991 watapim,Aliman Dimukratiku Republika 1990 watapim.
Achka kapitalista mamallaqtakunapi kumunista partidukunam tiyan, ahinataqPiruwpiPiruwanu Kumunista Partidukuna,IkwadurpiIkwadurpak Kumunista Partidu,Ikwadurpak Marxista-leninista Kumunista Partidu.
