Hipachiy (latin simipi,kastilla simipi:tortura) nisqaqarunap huk hap'isqa, samk'asqa runatananachiyninmi,k'iriyninmi,muchuchiyninmi, ima millaytapas rurapuyninmi, chay runata imatapas willachinapaq icha ima huktapas rurachinapaq. Ancha millay hipachiyqa nanachisqa runatawañuchinmi icha mutuchispa wañuyninkamaunquchinmi.
Ñawpa pacha tukuy mama llaqtakunas samk'asqa runakunata hipachirqan, ahinataqIwrupapiinkisisyun nisqapi,layqa qulluypipas waranqa-waranqabruja sutinchasqa warmikunata huk runakunatapas, wañuyninkama.
Huñusqa Nasyunkunaqa1948 watapiPachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy nisqapi hipachiymanta amachaytaruna hayñimanmi rimarirqan.
