Jan Gruter (Johannes Gruterus, Jan van Gruytere, Ranutius Gherus) (*Antuérpia,3 de Dezembro de1560 - Bierhelderhof, perto deHeidelberg,20 de Setembro de1627), foi humanista, historiador, professor de história daUniversidade de Wittenberg (1586), bibliotecário daUniversidade de Heidelberg (1602), antiquariano, antologista, erudito e epigrafista flamengo.
Janus Gruterus era flamengo por parte de pai (Wouter Gruterus) e inglês por parte de mãe (Catharina Tishem). Para evitar as perseguições religiosas, seus pais foram para a Inglaterra quando ele ainda era criança, e durante algum tempo estudou no Colégio Caius, em Cambridge[1], onde estudou latim e grego, depois ele foi paraLeiden, onde ele conseguiu o seugrau de mestrado e teveHugo Donellus como seu professor. Em Leiden ele fez amizades comJustus Lipsius e Janus Dousa[2] (1545-1604), dentre outros.
Em 1586, foi nomeado porCristiano I da Saxônia, professor de história daUniversidade de Wittenberg. Durante algum tempo, viajou pela Alemanha, França e Itália e de 1589 a 1592, deu aulas de história naUniversidade de Rostock[3], onde o eleitor palatinoFrederico IV o nomeia professor daUniversidade de Heidelberg, sendo, em 1602, nomeado bibliotecário da universidade, indicado por seu amigoJoseph Justus Scaliger. Foi quando publicou a obra "Inscriptiones antiquæ totius orbis ai", em dois volumes. Essa obra seria publicada com melhoras postumamente em 1707, porJohannes Georgius Graevius[4], cujo padrão foi mantido até o aparecimento doCorpus Inscriptionum Graecarum(1825) deAugust Boeckh e doCorpus Inscriptionum Latinarum (1853) deTheodor Mommsen.
- Comentário sobre o historiadorTácito: Varii discursus, sive prolixiores Commentarii ad aliquot infigniora loca Taciti atque Onofandri.
- Inscriptiones antiquae totius orbis Romani, auspiciis Jos. Scaligeri ac M. Velseri, accedunt XXIV Scaligeri Índices, 2 vol., Heidelberg, 1601-1603
- Florilegium Magnum ethico-politicum (1610) - coletânea de provérbios e máximas em diferentes idiomas.
- Lampas, sive fax artium liberalium (7 vols., Frankfurt, 1602–1634).
- Escreveu sobre inúmeros clássicos latinos tais como:Lucius Annaeus Florus (1597),Tácito (1607), eVeleius Paterculus (1607),Tito Lívio (1608).
Sob o pseudônimo anagramático de Ranutius Gherus Gruterus publicou uma série de antologias com poesias neo-latinas, onde incluiu inúmeros poetas italianos:
- Delitiae CC Italorum poetarum huius superiorisque aevi illustrium (incluindo 200 poetas italianos famosos em sua época, Frankfurt 1608). Publicada em francês, alemão, holandês e latim.
- Delitiae C poetarum Gallorum huius superiorisque aevi illustrium, Frankfurt 1609
- Delitiae poetarum Germanorum huius superiorisque aevi illustrium, Frankfurt 1612
- Delitiae C poetarum Belgicorum, huius superiorisque aevi illustrium, Frankfurt 1614
- Polyanthea vel Thesaurus criticus in quo infinitis locis Theologorum, Juresconsultorum, Medicorum, Philosophorum, Oratorum, Historicorum, Poetarum, Grammaticorum etc. scripta supplentur, corriguntur, illustrantur, et notantur, in 4 vols.;
- Bibliotheca exulum seu Enchiridion Divinae humanaeque prudentiae; Lampas sive fax artium, hoc est thesaurus criticus, quem ex otiosa bibliothecarum custodia eruit, Frankfurt 1602-34 em 7 vols., Florença 1737-39 em 2 vols., 3. vols. Lucca 1747, 4. vols. Nápolis, 1751;
- Florilegium Magnum seu Polyanthea, Argentorati 1624.
- Corpus inscriptionum, Heidelberg 1603;
- Johann Tserclaes Tilly, naGuerra dos Trinta Anos, invadiuHeidelberg, em 1622, destruindo a biblioteca da universidade e obrigando Janus Gruterus a fugir da cidade. Parte do acervo foi apreendido e levado para Roma pelo legado papal.
- Gruterus foi casado quatro vezes: a primeira em12 de Julho de1592 com Johanna De Smet, filha do humanistaHenricus Smetius, a qual, no entanto, cometeu suicídio em 1594, pulando do telhado. Com ela, ele teve uma filha chamada Johanna Katharina. Em 1595, casou em segundas núpcias com Anna Kimedoncius, filha de Jacob Kimedoncius, a qual morreu em 1599. Com ela, ele teve uma filha chamada Agnes Sibylla. Em10 de Maio de1601, casou em terceiras núpcias com Katharina Stöckle, que morreu em 1607; e, em 1612, casou com uma mulher da família Van den Corput[5].
- ↑(em inglês)Alumni CantabrigiensesArquivado em 8 de outubro de 2012, noWayback Machine.
- ↑Janus Dousa (*Noordwijk,6 de Dezembro de1545 † Aldaar,8 de Outubro de1604), foi chefe de estado, jurista, historiador, bibliotecário, poeta e filólogo holandês.
- ↑* (em alemão)Universidade de Rostock
- ↑Johannes Georgius Graevius (*Naumburg,29 de Janeiro de1632 †Utrecht,10 de Janeiro de1703), foi erudito e crítico alemão. Autor da obra"Thesaurus antiquitatum Romanarum" (1694–1699, em 12 volumes). Na verdade, a obra de Gruterus melhorada por Graevius foi publicada por Peter Burman, continuador das obras de Graevius.
- ↑O membro mais famoso da família van den Corput talvez tenha sido o teólogo e humanista holandêsHendrik van den Corput (*Breda,26 de Maio de1536 -Dordrecht,22 de Agosto de1601).