| قصور Kasur | |
|---|---|
 | |
| ملک | پاکستان |
| صوبہ | پنجاب |
| ضلع | قصور |
| رقبہ | |
| • کل | ۳,۹۹۵ مربع کلومیٹر (۱,۵۰۰ مربع میل) |
| بلندی | ۲۱۸ میٹر (۷۱۵ فٹ) |
| آبادی(2007) | |
| • کل | ۲۸۸,۱۸۱ |
| • کثافت | ۵۹۵/مربع کلومیٹر (۱,۵۴۰/مربع میل) |
| منطقۂ وقت | پاکستان دا معیاری وقت (UTC+5) |
| کالنگ کوڈ | 049 |
| ویب سائٹ | قصور |
قصور صوبہ پنجاب پاکستان دا اک شہر اے۔ ایہ غزنوی تے مغل ویلے وس ریا سی۔ مغلاں مکروں ایہ سکھ پلجابی سلطنت وچ آیا تے اوہناں مگروں انگریزی قنون چلیا۔ 1947 وچ ایہ پاکستان نال رلیا۔ ایھدے دوالے کند سی تے ہن وی چوکھا سارا شہر کند تے بویاں اندر اے۔
قصورصوبہ پنجابپاکستان دا اک قدیمضلع قصور دا مرکزی شہر تے ضلعیراجگڑھاے،ضلع دا درجہ حاصل کرنے توں پہلے ایہلاہور دی اکتحصیل تھی،انگریز حکومت نے قصور نوں 1867ء وچ میونسپلٹی دا درجہ دتا، یکم جولائی 1976 ءکوضلع لاہور توںتحصیل قصور نوں علاحدہ کر کےضلع کادرجہ دے دیاگیا، جولاہور توںجنوب دی طرف55کلومیٹر دور واقع اے، اس دا کل رقبہ 3995 مربع کلومیٹر اے ،سطح سمندر توں اس دی اوسط بلندی 218 میٹر اے۔
قصور دا ماضی شاندار اے، ایہ مذہبی، ثقافتی تے روحانی روایات دا امین اے، ایہ شہر ساڈی ملی تریخ دا اک ایسا کردار اے جس نے اسلامی رہتل وتمدن تے مسلم سبھیاچار دی ترقی تے اس دے تحفظ وچ اہم کردار ادا کیتا اے۔ قصور دی تریخ لاہور دے مقابلے وچ اِنّی پرانی نئيں اے مگر ایہ صدیاں توں لاہورشہر توں منسلک شہر اے اس لئیلاہور توں بہت مشابہت رکھدا اے، لاہور پاکستان دا دل اے تاں قصور اس دی اکھ اے۔
ہندوستان وچمغل سلطنت دے بانیظہیرالدین بابر نے1526ء وچ ہندوستان اُتے قبضہ کرنے دے بعد افغاناں دی خدمات دے صلے وچ قصور دا علاقہ انہاں نوں عنایت کر دتا ،ایتھے اُتے زیادہ تر منظم حکومتافغانستان دے پٹھاناں دی رہی اے جنہاں نوں دہلی یا لاہور حکومت کیتی طرف توں مقرر کیتا جاندا سی لیکن اوہ مقامی طور اُتے خود مختار حیثیت رکھدے سن، کہیا جاندا اے کہ ستويں صدی عیسوی وچچین دا اک مشہور سیاح ہیون تسانگ ایتھے پہنچیا تے ایتھے دے حالات وی تحریر کیتے، اس دی تحریر توں سانوں آثار قدیمہ دے بارے وچ بہت ساریاں معلومات ملدیاں نيں، اس توں پہلے قصور دا تاریخی حوالے توں تذکرہ مفقود اے۔
قصور داگنڈا سنگھ والابارڈر مشہور اے ایہ انڈیا تے پاکستان دے بارڈر نوں ملاندا اے ،اس دا تقسیمہند توں پہلے قصور دے مضافاتی قصبات وچ شمار ہُندا سی ۔ ایتھےپرپاکستانتےبھارت دی مشترکہ پرچم کشائی دی تقاریب ہُندیاں نيں،جب کہ اس بارڈر دے دوسری طرف بھارت داشہرفیروزپورہے اسی طرح 1965ء دی پاکبھارت جنگ وچ فتح ہونے والابھارتی شہرکھیم کرن وی اے ایتھے اُتے اک وڈی ٹینکاں دی جنگ دے مقام دی وجہ توں ٹینکاں دا قبرستان وی کہیا جاندا اے۔
قصور جنکشن ریلوے اسٹیشن شہر دےشمالمغرب وچ واقع اے۔تقسیمہند توں پہلے قصور بذریعہریلامرتسر،فیروزپورسے ملیا ہويا سی مگر ہن ایہریلوےلائن ختم کر دتی گئی اے تے اس کازیادہ تعلق بذریعہسڑک تےریل لاہور شہر توں قائم اے، ایتھے دی زیادہ تر آوا جائی حمل تےتجارتلاہورہی توں منسلک اے، لاہور توںکراچی جانے والے ریلوے ٹریک اُتےرائے ونڈ جنکشن ریلوے اسٹیشن توں قصور دے لئی اکریلوے لائن علیحدہ ہُندی اے جو قصور شہر توں لنگھدی ہوئی براستہکھڈیاں خاصتےکنگن پورضلع قصور توں نکل کےلودھراں جا پہنچدی اے ،جدوں کہ 1910ء وچ قصورسےلودھراں تک ریلوے ٹریک مکمل ہويا۔ اس دے علاوہ 1883 ءماںرائے ونڈ توںگنڈا سنگھ والاتک ریلوے لائن بچھائی گئی۔ قصورشہر دے مشرقی حصے توںفیروزپورروڈ لنگھدی اےجولاہورسے شروع ہو کے براستہگنڈا سنگھ والافیروزپورتک جاندی اے،تقسیمہند دے بعد ایہ سڑک بین الاقوامی پاکبھارت سرحد تک محدود ہو کے رہ گئی اے، ایہ شاہراہ قصور شہر توں لاہور تک تقریباً 55کلومیٹرتے بھارتی شہرفیروزپور تک 25 کلومیٹر اے ۔
قصور داعجائب گھرفیروزپورروڈ اُتےضلعی کمپلیکس دے سامنے واقع اے ،جس دا قیام 1999ء وچ عمل وچآیا،قصور عجائب گھر وچ تریخ دے مختلف ادوار تے سبھیاچار دی جھلکیاں دیکھی جا سکدیاں نيں، اس وچآثار قدیمہ دے متعلقچکوال توں دریافت شدہ پرانے درختاں تے ہڈیاں دے نمونے رکھے گئے نيں ،جنہاں دی عمر دا اندازہ 88 لکھ توں اک کروڑ سال تک کیتا جاندا اے، اس دے علاوہہڑپہ تےچکوال دے ہور تاریخی تھاںواں دی کھدائیاں نال ملن والے پکی مٹی دے برتن، ٹھیکریاں، انسانی و حیوانی مورتیاں، اوزان دے پیمانے تے باٹ دے علاوہگندھارا عہد دے متعلق بدھا تےہندو دیوتاواں دے مجسمے وی رکھے گئے نيں۔
قصور شہر اپنی مزیدار مٹھائیاں تے مسالے دار مچھلی دی وجہ توں مشہور اے، کھانے پینے دے حوالے توں قصوریاں دی حسِ ذائقہ نہایت قابلِ رشک اے ،ملک بھر وچ قصوری فالودہ دی اک جداگانہ شناخت ہونے دے نال نال قصوری اندرسا، بھلے پکوڑیاں، اوجڑی تے ناشتے وچ دہی کلچہ نہایت مرغوب سمجھے جاندے نيں۔ ملن ساری، زندہ دلی تے محنت ایتھے دے لوکاں دے امتیازی اوصاف نيں۔
صدیاں پرانی روایت پارچہ بافی دے ایتھے دےجولاہے (انصاری) وارث نيں۔ اسصنعت وچ کپئے دی قسم 'بافتہ' نوں خاص امتیاز حاصل اے جس وچاکریشم دے تار دے نال سوت دے اک تار نوں بُنا جاندا اے ،گرم اوڑھنیاں وچ ایتھے دے جولاہے کھیس بنانے وچ خاص کمال رکھدے نيں۔
قصور چمڑے دی صنعت دے اعتبار توں اک اہم شہر اے ،جانوراں دی کھل توں چمڑا تیار کرنے دی قدیمصنعت وی قصورشہرکی خاص شناخت اے، چمڑے دی صنعت دی وسعت تے قدامت دا اندازہ اس امر توں لگایا جا سکدا اے کہ صدیاں توں تازہ گیلی کھل توں ماس تے خون دی باس نکالنے، بالاں دی صفائی وغیرہ توں لے کے قابلِ استعمال سوکھے چمڑے دی تیاری تک دے مراحل وچ جو خاص کیمیاوی مواد ورتیا جاندا اے، اس توں قصورکی زمین دے تھلے موجود پانی نہایت آلودہ ہو چکيا اے، اس پانی نوں پینے تے ہور ضروریات وچ استعمال کرنے دی وجہ توں قصورماںکینسر دے مریضاں دی شرح ملک بھر وچ سب توں زیادہ اے، ایتھے پانی دا اک وڈا ٹریٹمنٹ پلانٹ قائم کیتا گیا اے جو شہر بھر نوں پینے دا صاف پانی مہیا کردا اے، اس اقدام دی وجہ توں صورتِ حال دی سنگینی وچ بہت کمی واقع ہوئی۔
قصورکا لفظعربی بولی دے لفظ قصر دی جمع اے جس دا معنی محل ہُندا اے، قصورشہرکوشہنشاہ اکبر دے دور وچ کندھار دے پٹھان امرا نے آباد کیتا تے ایتھے اُتے اپنے خانداناں دی رہائش دے لئی علحیدہ علاحدہ قلعہ نما محل تعمیر کروائے، انہی محلات دی وجہ توں قصورکا ناں معرض وجود وچ آیا،پہلے زمانے وچ انہاں دے وڈے وڈے دروازے تعمیر کیتے گئے سن، ہن انہاں دے صرف آثار باقی نيں ایہ محلات بعد وچ کوٹ دے ناں توں مشہور ہوئے بوہت سارے کوٹ ہن وی انہی پرانے ناواں دے نال موجود نيں۔ مثلاًکوٹ حلیم خاں،کوٹ فتح دین خاں،کوٹ عثمان خاں،کوٹ غلام محمد خاں،کوٹ رکن دین خاں،کوٹ مراد خاں،کوٹ اعظم خاں،کوٹ بدردین خاں،کوٹ پیراں،کوٹ بڈھا،کوٹ میربازخاں،کوٹ شیربازخاں،دھوڑکوٹ،روڈ کوٹ تےکوٹ علی گڑھ وغیرہ۔
پنجابی شاعربلھے شاہ تے گانے گانوالینور جہاں ایتھوں دی وسنیک سی۔
شہر دے دوالے وائی بیجی دی ودھیا تھاں اے۔
قصور لاہور موٹر وے دا افتتاح جنرلپرویز مشرف نے کیتا۔ ایہ چھ لائن اُتے مشتمل اے تے شہباز شریف دی سرکردگی وچ تکمیل نوں پہنچی۔ درحقیقت ایہ پاکستان دی خوبصورت ترین سڑکاں وچوں اک اے۔ اس دے بنانے دا اہم مقصد بھارت دے نال تجارت نوں فروغ دینا سی ۔[۱]Archived 2017-09-21 at theوے بیک مشین
 | |
| دیس: | پاکستان |
| صوبہ : | پنجاب |
| ضلع: | ضلع قصور |
| لوک گنتی: | 288181 |
| بولی: | اردو،انگریزی تےپنجابی |
قصور شہر نوں بارہ کوٹاں وچ تقسیم کیتا گیا سی ۔ ہن ایہ شہر کافی پھیل چکيا اے، تا اسيں ایہ کوٹ ہن وی موجود نيں۔ پہلے زمانے وچ انہاں دے وڈے وڈے دروازے تعمیر کیتے گئے سن، ہن انہاں دے صرف آثار ہی باقی نيں۔ انہاں دے ناں ذیل وچ نيں:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پاکستان دے وڈے شہر | |
|---|---|
| راجگڑھ:اسلام آباد | |
| پنجاب | اٹک • بہاولپور • چکوال • چنیوٹ • فیصل آباد • جڑاں والا • اوکاڑا • گجراں والا • گجرات • جھنگ • جہلم • قصور • کھاریاں • لہور۱ • میاں والی • ملتان • |
| خیبر | ایبٹ آباد • چترال • ہری پور • کوہاٹ • کوہستان • پشاور۱ • مانسہرہ • مردان • نوشہرہ • بنوں • جمرود |
| سندھ | حیدر آباد • جیکب آباد • کراچی۱ • خیرپور • لاڑکاݨا • نوابشاہ • سکھر • ٹھٹا • سانگھڑ • بدین |
| بلوچستان | |
| گلگت بلتستان | |
| ازاد کشمیر | |
| 1 صوبےآں دے راجگڑھ :۞:2 ازاد کشمیر دا راجگڑھ | |
