سپین لیندے دکھنییورپ چایبیریا جزیریورگا وچیورپی یونین دا سنگی اک ازاد دیس اے جتھے قنونی بادشائی راج اے۔ ایدے چڑھدے تے دکھنی پاسےرومی سمندر تے ایدر ایدا تھوڑا جیا بارڈربرطانیہ دے تھاںجبرالٹر نال رلدا اے جیدے تے سیپن دا وی کلیم ہے، اتر تے چڑھدے اتر ولفرانسانڈورہ تےخلیج بسکے اے، لیندے ولپرتگال تےوڈا سمندر اوقیانوس اے جیدے نال ایہدا 1214کلومیٹر لماں بارڈر ملدا اے۔ 505,992 مربع کلومیٹر (195,365 مربع میل) تھاں نال ایہ یورپ دا پنجواں تےیورپی یونین دا دوجا سب توں وڈا دیس اے۔
سپین وچ انسان پچلھے 35،000 وریاں توں رہ ریا اے۔ 200 م پ وج ایتھے رومی آۓ تے ایہدا ناںہسپانیہ پیا۔ وشکارلے ویلیاں وچ ایتھےجرمن قبیلے آئے تے اٹھویں صدی وچبنو امیہعرب آۓ مسلمان ایس نوںاندلس کیندے سن تےقرطبہ اوہناں داراجگڑھ سی۔ مسلماناں دے 14ویں 15یں صدی چ جان توں مگروں بوت وڈی طاقت بن گیا تے اینے بوت دور تک سلطنت بنائی جیدے نشان اج وی 40 کروڑہسپانوی بولن والیاں دے طور تے ہے گے نیں۔ 18ویں تے 19ویں صدی وچ سپین ماڑا پے گیا۔ ایدی حکومت اک قنونی بادشاہت دے تھلے پارلیمنٹ نال بنی اے۔ سپین دا دنیا چ 9واں سب توں بوتا جی ڈی پی اے تے ایدے لوکاں دا جیون ناپ دنیا چ 16واں اے۔ سپیناقوام متحدہ،یورپی یونین،نیٹو، دا سنگی اے۔
سپین ناں کنج پیا ایہدے بارے کوئی پکی گل نہیں۔ خورے ایہیونانی شبد ہسپیریا توں ای بنیا اے جیہڑا یونانیاںاٹلی بارے کیا جیدا مطلب سی لیندا تھاں تے ہسپانیہ وی لیندے پاسے ہون باہجوں ایہ ای اخواندا ہووے۔ عرباں ایس نوںاندلس آکھیا۔اندلس وندالیشیا توں وگڑیا یعنی وندالاں دا دیس۔ وندال اک قبیلا سی جیدے کولوں عرباں سپین کھویا۔
سپین یورپ دے لیندے دکھن ولایبیریا دے لامت تھاں (85٪) تے پھیلیا ہویا اے۔ 47,000 مربع کلومیٹر(18,000 مربع میل) نال ایہفرانس نالوں نکا امریکی صوبےکیلیفورنیا نالوں وڈھا اے۔ سپین دنیا دا 51واں تے یورپ دا دوجا سب توں وڈا دیس اے۔پیرینیز دے پعاڑ اترچردے چفرانس نالوں وکھریاں کردے نیں۔ ایہ رومی سمندر توںبسکے دی خلیج تک 435 کلومیٹر لما پھیلیا اے تے سپین نوں فرانس توں وکھ کردا اے۔ دکھن وچجبرالٹر اے تےمراکش سپین توں 13 کلومیٹر دور اے۔پرتگال سپین دے لیندے دکھن ول اے تے ایہدا بارڈر 1214 کلومیٹر رلدا اے۔ سپین دا اک نکا جیا تھان سپین دے بارڈر توں تھوڑا دور فرانس دے اندر اے۔ اتر وچ ایہدا بارڈر نکے پہاڑی دیسانڈورہ نال وی رلدا اے۔ سپین دے کج جزیرےرومی سمندر چ وی نیں تے کج جزیرےایٹلانٹک سمندر چ وی نیں۔ سپین دیاں کئی تھاواں اتے تھلے ہوندے علاقے تے پعاڑی علاقے نیں۔ ایناں پعاڑاں توں کئی دریا وی بیندے نیں۔ سیوطہ تے ملیلہ ایس دے اتلےافریقہ وچ سمندری کنڈے تے تھاں نیں۔
سپین دا محول تن حصیاں وچ ونڈیا جاسکدا اے: اتلے سپین دا اوقیانوس نال جڑدا اے۔ رومی سمندری محول ایس جزیریورگا دے چوکھے حصے تے چلدا اے جد کے دکھنی چڑھدے ول سکا محول اے۔
سپین چ 12 لکھ ورے پہلاںاتاپوئیرکا پہاڑ دی تھاں تےبن مانس دے رہن دے نشان لبے نیں۔ ماڈرن انسان 32000 سال پہلاںایبیریا وچفرانس ولوں آیا۔ اوس تریخ توں وی پہلے ویلے دے نشاں اوہدیاں بنیاں ہویاں مورتاں اتلے سپین دےکینٹیبریا صوبے وچالتامیرا دی غار وچ لبیاں نیں جنہاں نوں 15000 م پ ورے پہلےکرو-میگنن نے بنایا سی۔۔ اوہ لوکفرانس توں ہوندے ہوۓ سپین پہنچے۔ آخری برف دور دے بعد سپین اوناں تین تھاواں چوں اک اے جتھوں لوکاں نےیورپ دوبارہ اباد کیتا۔
آئیبیریائی تےسیلٹ ایبریا دے سب توں پرانے واسی نیں۔ لیندے پیرینیز ول باسک سن۔ 1100 ق م وچ دکھن ول تارتیسوس ناں دا نگر سی جیدا کاروبار یونانیاں تے فونیقیاں نال سی۔ کارتھیج والیاں داایبیریا نال جڑدےرومی سمندر ول زور سی پر رومیاں نے اوہناں نوں پیونک لڑائیاں مگرون ایتھے مل ماریا۔
رومیاں نےرومی سمندر دے کنڈیاں تے کارتھیج دیاں نگریاں دوجی پیونک لڑائی مگروں 210 توں 205 م پ وچ مل ماریا پرایبیریا تے مل مارن لئی اوہناں نوں 2 صدیاں لگ گیا بشک ایتھے اوہناں 6 صدیاں تکر راج کیتا۔ رومی راج وچ ایتھے رومی بولی رومی فنون تے رومی سڑکاں وی اپڑیاں۔ سیلٹک تے ہور ایبیریائی رہتلاں تے ہولی ہولی رومی رنک چڑھدا گیا۔ سپین رومی بزار دی منڈی بن گیا۔ سپین توں سونا، ان، زیتون دا تیل تے شراب باہر جاندی سی۔ وائی بیجی وچ وادے لئی کئی ویونتاں دا مڈھ رکھیا گیا جیہڑے ہلے وی ورتے جارۓ نیں۔شہنشاہ ہیڈرین، ٹریجن تے تھیوڈیوسیس تے فلسفی سینیکا ایتھے جمے۔
عیسائیت پہلی صدی وچ سپین اپڑی۔ سپین دیاں ہندیاں بولیاں مذہب تے فنوناں دا مڈ اوس ویلے توں اے۔ 5ویں صدی وچ لیندیرومی سلطنت ماڑی پے گئی۔ ایتھے کئی لوک آۓ جناں وچ وندال وی سن اوہناں توں ایس دیس دا ناں وندا لیشیا یا اندلس پیا۔
711 چ ایتھےبنو امیہ دے خلیفہولید بن عبدالملک دے ویلے اودے جرنیلطارق بن زیاد نے ہلہ بولیا تے سپین تےپرتگال تے عرباں نے مل مار لیا۔ عرباں نے سارے سپین تے مل مار لیا پر ایدے اتر چ پعاڑی تھاں چھڈ دتے جتھوں فیر عرباں نال لڑائی ٹری جیہڑی اگلیاں اٹھ صدیاں تک چلدی رئی۔ عرباں نیں ایتھوں دیان واسیاں کئی حق دتے پر اوناں ٹیکس وی دینے پیندے سن۔ اٹھویں صدی تک سپین دی چوکھی ساری لوک گنتی مسلمان ہوچکی سی۔ بربر تے عرب مسلماناں وشکار کھچاؤ وی چلدا ریا۔ مسلمان گواڈالکویر ایبرو ویلینسیا تے غرناطہ دے پعاڑی تھاواں تے وس چکے سن۔
اموی خلافت دا راجگڑھقرطبہ لیندےیورپ دا وڈا سوہنا تے خوشحال شہر سی۔ پڑھائی لکھائی رہتل دے سمبندے جیہڑے لیندے ایشیاء توں ایتھے لیاۓ گۓ اوہآکے ودے۔ سائینس فلاسفی آرکیٹیکچر تے رہتل ایتھے پونگرے تے وڈے ہوۓ۔ وائی بیجی چ وادے ہوۓ نویاں فصلاں تے نویں رکھ لگاۓ گۓ۔
11ویں صدی چبنو امیہ دے راج توں وکھرے ہون مگروں سپین نکے نکے راجاں چ جناں نوں طائفہ آکھیا جاندا اے ج ونڈیا گیا تے اے اتر چ وسدیاں سعائی دیساں لئی اونان تے ہولی ہولی مل مارن اسان ہودا گیا۔ اتلےافریقہ توںمرابطین تےموحدین سپین آے پر اوہ مسلم سپین نوں ناں بچا سکے۔ 1492 نوں مسلماناں دا اخیرلا راجغرناطہ تے وی سعایاں نے مل مار لیا۔ 1492 نوں ای کولمبس نوں اپنے سمندری سفراں لئی جعاز تے پسے سپین دے باد شاہ کولوں لبدے نیں۔ امریکہ دی لب نے اوتھے مل مارن نال سپین جگ دی اک وڈی طاقت بن گیا۔
1793 چ سپین نےفرانس نال لڑائی چھیڑی جیدے چ سپین نوں ہار ہوی۔ سپین فرانس دے اک تھلے لگا سنگی بن کے رہ گیا۔ 1814 چ فرانس دی ہار باجوں سپین چ اودا زور ٹٹ گیا۔ پر سپین دے اندر اوہ چگڑے ٹرے جناں نے سپین نوں ہلا کے رکھ دتا تے اودے کولوں کیلیورنیا توں لے کے پیٹاگونیا تک دے تھاں کھنج گۓ۔ 19ویں صدی دے انت وچ کیوبا تے فلپائن وکھ ہوۓ۔
1936 وچ سپین وچ گھر دی لڑائی شروع ہوئی۔ ایسدا آگو جنرل فرانکو سی تے اوہ 3 ورے مگروںنازی جرمنی تے فاششسٹاٹلی دی ہتھ ونڈائی نال جتدا اے۔ ایس لڑائی وچ 5لکھ لوک مارے گۓ تے 5 لکھ لوک دیس چھڈ گۓ۔ دوج؛ وڈی لڑائی وچ فرانسسکو فرانکو تھلے سپین اک نیوٹرل دیس سی۔ فلانجے پارٹی ای کلی پارٹی سی۔ دوجی وڈی لڑائی مگروں دنیا توں وکھرا ریا پرسوویت یونین نال مقابلے وچ ایہدا مل ودھیا۔ پہلے تے سپینیونائیٹڈ نیشنز تون وی وکھ ریا۔ 1960 دے دھاکے دے انت وچ سپین کم کاج وچ اگے ودھیا۔
1975 وچ فرانکو مریا تے یوان کارلوس اودھی تھاں سپین دا بادشاہ بنیا۔ 1981 وچ کج فوجی افسراں نے راج تے مل مارن دی کوشش کیتی پر بادشاہ اگے ہار گۓ۔ 30 مئی 1982 نوں سپین اک ریفرنڈم مگروںنیٹو وج رلیا۔ 1986 وچ سپین یورپی کمیونٹی وچ آیا۔ 1 جنوری 2002 نوں سپین دے سکے دے سکے پسیٹا دی تھاںیورو نوں سپین دی کرنسی منیا گیا جیہڑایورپ دے 16 ہور دیساں وچ وی چل ریا سی۔ 2008/9 وچ دیس نون بپار تے کم کاج وچ مندا ویھکنا پیا۔ 11 مارچ 2004 نوں سپین دے راجگڑھ میڈرڈ وچ بمب پھٹے جیدے وچ 191 بندے مارے گۓ تے ایہ پتہ چلیا جے ایہ حملے القائدھ نے کراۓ سن۔
سپین اک قنونی بادشائی اے۔ پارلیمنٹ دو انکاں نال بندی اے۔کانکرس دے 350 سنگی نیں تے ایہ 5 وے لئی جنی جاندی اے جد کے سینٹ دے 259 سنگی نیں۔ یوان کارلوس 1975 توں دیس دا آگو اے جد کے وزیراعظم سرکار دا آگو اے۔
سپین نوں انتظامی لحاظ نال 17 خود مختار علاقےآں (Comunidad Auónoma) تے 2 خود مختار شہراں (Ciudad Autónoma) چ ونڈیا گیا اے، ہر علاقے دی اک علاقائی پارلیمنٹ، ہائی کورٹ تے علاقائی حکومت اے۔ علاقائی پارلیمنٹاں ہر 4 ورہےآں مگروں لوک چوناں راہیں اپنے ممبراں دا چنا کردیاں نیں جہڑیاں کہ علاقائی حکومت دے سربراہ (صدر) نوں چن دیاں نیں۔
اوکیتان ،(آرانی بولی دا اک لہجہ) ،شریک سرکاری بولی
استوری بولی, تسلیم شدہ بولی
اراغونی, تسلیم شدہ بولی
سپین کئی بولیاں بولن والا دیس اے تے سپین دا قنون سپین وچ ساری بولیاں دے بچاؤ دا زمیوار اے۔ہسپانوی دیس دی سرکاری بولی اے تے ہر ہسپانوی لئی ایہنوں سکھنا حق تے فرض اے۔ سیپن دا قنون سپین وچ بولیاں جانوالیاں دوجیاں بولیاں نوں وی مندا اے تے اوہناں نکیاں بولیاں نوں اوہناں دے بولن والے تھانواں وچ بولن ورتن دی ازادی اے تے ایس کم وچ سرکار وی ہتھ ونڈاندی اے۔ ہسپانوی دے نال سپین دیاں دوجیاں سرکاری بولیاں ایہ نیں:
باسک، ایہ بولی اتلے سپین دے تھاں باسک دیس تے ناوارا وچ بولی جاندی اے۔
باسک نوں 2٪، کیٹلونی نوں 17# تے گلیکیائی نوں 7٪ لوک بولدے نیں۔
ہسپانوی سارے لوکاں دی پہلے یا دوجے نمبر تے بولی تے سمجھی جانوالی بولی اے۔ ایہ ہند یورپی بولیاں دے ٹبر دی بوی اے۔ 2005 دے اک نتارے وچ 89% لوکاں نے ہسپانوی نوں اپنی ماں بولی کیا۔
سپین دا کوئی سرکاری مزہب نئیں پر کیتھولک چرچ دی رہتل تے گوڑھی چھاپ اے۔ سارے سکولاں وچ پڑھاکواں نوں یا تے کیتھولک چرچ یا فیر چنگا ورتن دی کلاس چننی پیندی اے۔ اپریل 2012 دی اک کھوج وچ 71%ہسپانوی لوکاں نے اپنے آپ نوں کیتھولک منیا۔ 24% نے اپنے آپ نوں کسے مزہب وچ ناں گنیا۔ 9.4% اپنے آپ نوں ان متی کیندے نیں۔
1492 نوں ایتھوں سارے یہودیاں نوں دیس نکالا دتا گیا 19ویں صدی وچ اوہناں نوں فیر آن دتا گیا تے ایس ویلے 62,000 دے نیڑے یہودی وسدے نیں۔ 1609 تک سارےمسلمان یا سائی ہوگۓ یا فیر اوہ دیس چھڈ گۓ۔ 19ویں تے 20ویں صدی وچ اوہناں نوں دیس وچ آن دتا گیا تے ایس ویلے سپین وچ 17 لکھ دے نیڑے مسلمان نیں۔ چوکھے اتلے افریقہ توں نیں۔پنجابپاکستان توں وی ہزاراں سپین وچ نیں۔
پھرنٹرن والیاں لئی سپین اک اچیچیا دیس اے۔ 2007 وچفرانس مگروں سپین پھرن ٹرن لئی انوالیاں دا دوجا وڈا دیس دیس سی۔ سپین دا موسم، ایہدیاں تریخی تے رہتلی یادگاراں باہردے لوکاں لئی کھچ رکھدیاں نیں۔ سپین دا اتلے یورپ نالوں گرم موسم اتلے یورپ دے ٹھنڈے تھانواں توں لوک سپین دے سمندری کنڈیاں تے آندے نیں۔
سپین دے جغرافیائی تے تریخی پسار باہجوں ایس دا آرکیٹیکچر وی ونسونا اے۔ سپین دے سارے وڈے شہراں دا مڈھ رومیاں نے رکھی رکھیا تے عرباں نے اپنا آرکیٹیکچر مسیتاں تے رہن دیاں تھانواں وچ چھڈیا۔ بنو امیہ دا راجگڑھ قرطبہ ایس وکھالے وچ اک ادھارن سی اوہناں دی بنی مسیت جیہڑی ہن اک گرجا اے ہجے وی کھڑی اے۔غرناطہ داالحمرا تےاشبیلیہ دا گیرالڈاعرب ویلے دیاں اچیچیاں نشانیاں نیں۔
12ویں توں 17ویں صدی تک عرب تے گوتھ سوچ دے ملاپ نال مودیجر آرکیٹیکچر بنیا تے چلیا۔ 20ویں صدی وچ نویں ارکیٹیکچر دا رواج پیا تے سپین دے انتونی گاڈی دے کم نوں اک دنیا نے پسند کیتا۔بارسیلونا وچساگرادا فیمیلیا اوہدا وڈی مانتا والا کم اے۔ بلباؤ وچ گگنہائم میوزیم دا ڈیزائن نويں آرکیٹیکچر دا سرناواں اے۔
فٹ بال رومن ویلے توں کھیڈیا جاریا اے۔ ریالمیڈرڈ تےبارسیلونا دنیا دیاں دو تکڑیاں ٹیماں نیں۔ سپین دی فٹ بال ٹیم 1964، 2008 تے 2012 وچ یورپی چمپیئن تے 2010 وچ فیفا ورلد چمپئین بنی۔
.svg)
.svg)
.svg)
.JPG)
