ترک تے افغان نسل دیاں ایہناں حکومتاں وچغلاماں ٹبر (1206ء توں 1290ء) ،خلجی ٹبر(1290ء توں 1320ء) ،تغلق ٹبر(1320ء توں 1413ء)، سید ٹبر (1414ء توں 1451ء) تےلودھی ٹبر(1451ء توں 1526ء) دیاں حکومتاں شامل نیں۔ 1526ء وچدہلی دی آخری سلطنتمغلیہ سلطنت دے بانی ظہیر الدینبابر دے ہتھوں شکست توں بعد مغلیہ سلطنت چ ضم ہو گئی۔
1206ء وچشہاب الدین غوری دے مرن مگروں اوہدا اک غلام جرنیلقطب الدین ایبک،دہلی دے تخت اُتے بیٹھا تے انج سلطنت دہلی تےغلاماں ٹبر دی حکومت دا آغاز ہویا۔ غلاماں ٹبر دی حکومت بہت تیزی نال ودھی تے ایس صدی دے ادھ تک،درہ خیبر توںبنگال تک دا علاقہ اس سلطنت وچ شامل ہوگیا۔التتمش (1210ء توں 1235ء) تےغیاث الدین بلبن (1266ء توں 1287ء) ایس ٹبر دے مشہور حکمران سن۔ 1290ء وچ اس ٹبر دی حکومت دا خاتمہ ہوگیا۔
سلطانتدلی تے بعد چگلبرگہ دیبہمنی سلطنت تے 1518ء وچ بہمنی سلطنت دی پنجدکن سلطنتاں وچ ونڈ دے مگروں وی جنوبی ہند وچمسلماناں دی پیش قدمی جاری رہی۔ہندو سلطنتوجے نگر نے جنوبی ہند نوں اپنے جھنڈے تھلے جمع کر دے ہوئے سلطنت دہلی دی پیش قدمی نوں کچھ چِر لئی روکیا پر 1565ء وچدکن سلطنت دے ہتھوں ختم ہو گئی۔
دہلی سلطنت واحد سلطنت سی ، جیہدے دورانہندستان اُتے اک عورت نے حکومت کیتی۔ غلاماں ٹبر دی حکومت دے دورانالتتمش نے اپنیدھیرضیہ سلطانہ دے حق چ وصیت کیتی سی، جیہنے 1236ء توں 1240ء تک تحت سنبھالیا ۔ اوہدا دور حکومت بہت ای چھوٹا سی پرمورخ اوہنوں بہت قدر دی نگاہ نال دیکھدے نیں۔التتمش دے کئی پتر سن پر اوہ کہندا سی کہ "مرد تاں صرف رضیہ اے " ۔ رضیہ نوں اپنے بھائیاں دی بغاوت دا ساہمنا کرنا پئیا تے بالآخر اپنےشوہر سمیت اینہاں دے ہتھوں ای ماری گئی۔ اوہ مسلمتریخ دی پہلی عورت حُکمران سی جیہدی حکومت مشرق وچدہلی توں مغرب وچپشاور، تے شمال وچکشمیر، تے جنوب وچملتان تک قائم سی۔
لودھیاں دے دور چ سلطنت دہلی کافی حد تک بحال ہوگئی سی تے سارے خودمختار علاقے اک اک کر کے فیر سلطنت دے اقتدار وچ آ گئے سن پر آخری لودھی حکمرانابراہیم لودھی نوں اوہدے درباری تے رعایا دوویں بہت ناپسند کردے سن۔ اوہدے پیؤسکندر لودھی دے مرن مگروں، دربار دے کچھ سرداراں تے درباریاں نے بغاوت کردتی جہڑے اوہدے بھائی جلال خان نوں تخت اُتے بٹھانا جاؤہندے سن۔ اوہنے بغاوت کچل دتی تے اپنے بھائی جلال خان نوں مروا کے تخت اُتے قبصہ کر لیا۔ ایہہ اپنے درباریاں نال چنگے طریقے نال پیش نئیں آؤندا سی۔ اس لئیپنجاب دے گورنر دولت خان تے اوہدے چاچا عالم خان نےکابل دے حکمرانبابر نوںدہلی اُتے حملہ کرن دا نیوتا بھیجیا۔
دہلی دے سلطاناں دےمشرق وسطی،افغانستان تےایران دےمسلمان حکمراناں نال ودھیا تعلقات سن۔ سلطان اپنے قنوقاں دیبنیادقرآن تےشریعت تے رکھدا سی تے غیر مسلم رعایا نوں اپنے مذہب تے عمل کرن دی اجازت سی ۔ سلطان شہراں توں حکومت کردا سی پر عسکری کیمپ تے تجارتی چوکیاں پورےدیس وچ نکے وڈے قصبےآں وچ سن۔
13ویں صدی عیسوی دے پہلے ادھ وچدہلی سلطنت نے اپنےصوبےآں (سرکار) تےضلعےآں (پرگنہ) مالیاتی معیشت دا نظام متعارف کروایا جس نال منڈیاں دا اک پورا نظام تشکیل پا گیا، جس راہیںپنڈاں دی روایتی معیشت نے تیزی نال ترقی کیتی تے اک بہتر رہتل دا آغاز ہویا۔ ریاست دے مالیے (ریونیو) دا انحصار ترقی پذیر زراعت اُتے سی۔ ایہہ ترقی کردی زراعت سلطانمحمد بن تغلق (51-1325ء) دی نافذ کردہ زرعی اصلاحات دی مرہون منت سی، جیہناں وچپنڈاں وچکھوہ پٹ کے دینا، کاشتکاراں نوں بیج مہیا کرنا تے نقد آور فصلاں بیجن دی حوصلہ افزائی کرنا۔
