جِپسی (Gipsy:انگریزی) یارومانییورپ چ ابادٹپری واسلوک نیں۔ جیہناں دے متعلق پارکھاں دا خیال اے کہ ایہناں دے وڈارو 1000ء چپنجاب چوں ترک وطن کرکےفارسایران چلے گئے سن۔ ایتھے ایہ لوک 2 شاخاں چ تقسیم ہوگئے ۔ اک شاخ اُتلے افریقا چلی گئی تے دوسری نےیورپ دا رخ کیتا۔ اُتلے افریقہ چ ایہ مقامی ابادی چ گُھل مِل گئے پر یورپی سماج چ ایہناں نال چنگا برتاء نئیں کیتا گیا۔دوجی وڈی لڑائی چ نازیاں نے ایہناں اُتے بہت ظُلم کیتا۔ 4 لکھ دے لگ بھگ رومانی، نازیاں دے ہتھوںجیلاں چ موت دے گھاٹ لاہے گئے۔رومانی تقریبن سارے یورپی دیساں چ پائے جاندے نیں پر ایہناں دی بوہتیگݨتی چڑھدے یورپ چ اباد اے۔ چڑھدے یورپ چ سوشلسٹ انقلاب توں بعد ایہناں نوں مخلتف علاقیاں چ اباد کر دتا گیا۔ لہندے یورپ چ ایہ حلے تکٹپری واساں آلی زندگی گزاردے نیں۔ 1971ء چ لہندے یورپ دے جِپسیاں دیلندن چ عالمی کانگرس منعقد ہوئی جیہدے چاقوام متحدہ نوں مطالبہ کیتا گیا کہ جِپسیاں دیرومانی بولی تے ثقافت دے بچاء دا بندوبست کیتا جاوے۔رومانی بولیپنجابی زبان دے بہت نیڑے اے۔
یورپ دے اک خانہ بدوش قوم جس دے متعلق محققاں دا خیال اے کہاس دے آباء و اجداد 1000ء وچ پنجاب توں ترک وطن کرکےفارسایران چلے گئے سن ۔ ایتھے ایہ لوک د وشاخاں وچ منقسم ہوئے گئے۔ اک شاخشمالی افریقہ چلی گئی تے دوسری نے یورپ دا رخ کيتا۔ شمالی افریقہ وچ ایہ مقامی آبادی وچ گھل مل گئے ،لیکن یورپی سماجی نے انہاں توں اچھوتاں دا سا سلوک کيتا۔ دوسری جنگ عظیم وچ نازیاں نے انہاں اُتے بے پناہ ظلم کیتے۔ چار لکھ دے لگ بھگ رومینی نازی عقوبت خاناں وچ موت دے گھاٹ اتر گئے۔
رومینی تقریبا تمام یورپی ملکاں وچ پائے جاندے نيں۔ لیکن انہاں دی بیشتر تعدادمشرقی یورپ وچ آباد اے۔ مشرقی یورپ وچسوشلسٹ انقلاب دے بعد انہاں نوں مخلتف علاقےآں وچ آباد کر دتا گیا۔ لیکن مغربی یورپ وچ ایہ تاحال خانہ بدوش زندگی گزار رہے نيں۔ 1971ء وچ مغربی یورپ دے رومیناں دی لندن وچ عالمی کانگرس منعقد ہوئی جس وچاقوام متحدہ توں مطالبہ کيتا گیا کہ رومنی بولی و سبھیاچار دے تحفظ دا بندوبست کيتا جائے۔ رومینی بولی دی اساس سنسکرت اُتے اے تے گو اس وچ مقامی زباناں دے بوہت سارے لفظاں شامل ہوئے گئے لیکنپنجابی زبان توں نیڑے تر اے۔
اکثر یورپی ملکاں وچ رومانہ لوکاں نوں تعصب دی نظر توں دیکھیا جاندا اے۔[۱]
.jpg)
