اغلبی ، جسنوں بنی اغلب تے اغالبہ ( ۲۹۶-۱۸۴ قمری / ۹۰۹-۸۰۰ ء) دے ناں توں وی جانیا جاندا اے، عرب مسلم حکمراناں دا اک خاندان سی جنہاں نے افریقہ تے بحرالکاہل دی سرزمین اُتے حکومت کیتی ۔
عباسیخلیفہہارون الرشید دے ویلے وچافریقا دا علاقا (موجوداطرابلس ،تیونس تےالجزائر تے مشتمل) نیم خود مختار ہو گیا ۔ کیونکہ مرکز توں دور ہون پاروں اس علاقے دا انتظام مشکل ہو رہئیا سی اس لئی ہارون نے ایتھے دی حکومت مستقل طور تے اک بندےابراہیم بن اغلب تے اس دی اولاد نوں دے دتی اینجافریقہ چ اک نوین حکومت دی بنیاد پئی جہڑی اغالبہ یاںاغلب ٹبر دی حکومت کہلاندی اے ۔ ایہہ اغلبی حکومت عملا خودمحتار سی پرخلافت عباسیہ توں تسلیم کردی سی تے ہر سال باقاعدگی نال خراج دیندی سی جہڑا اس گل دا ثبوت اے کہ ایہہ حکومتعباسی خلافت دا حصہ اے ۔
اغلبی ٹبر دی ایہہ حکومت 800ء توں 909ء تک یعنی 100سال توں ودھ قائم رہی ۔ اس حکومت داراجگڑھقیروان سی جیہدی نینھعقبہ بن نافع نے رکھی سی ۔ اغلبی ٹبر دا سبھ توں وڈا کارناماجزیرہسسلی دی فتح تے سمندری قوت دی ترقی اے ۔ ایس دور وِچ نا صرفسسلی بلکہ لمےاٹلی وچ ویمسلماناں دا تسلط ہو گیا سی ۔
ابراہیم ابن الغلب دے والدخراسان دے اک جرنیل سن جنہاں نے عباسی فوج وچ خدمات انجام دتیاں۔ ۱۸۴ھ/۸۰۰ء وچہارون الرشید نے افریقی ریاست (نیو تیونس ) دی حکمرانی ابراہیم نوں ۴۰٬۰۰۰ دینار سالانہ خراج دے عوض سونپ دتی ۔ ایہ منتقلی بغداد توں شمالی افریقہ دے دور دراز ہونے دی وجہ توں بہت زیادہ خود مختاری دے نال سی ۔ زیاد اللہ اول دے دور حکومت وچ اکثریت نےبازنطینی قبضے والےسسلی (۲۱۷ھ / ۸۲۷ء) نوں حاصل کر ليا۔ انہاں نے اکثر اک وڈا بحری بیڑا تشکیل دتا، جس دی وجہ توں وسطی بحیرہ روم وچ انہاں دی فتح ہوئی۔ سال ۲۵۵ ہجری / ۸۶۸ عیسوی وچ انہاں نےمالٹا نوں وی فتح کيتا ۔
اکثر حکمران عمارت دی ترقی تے تعمیر دے خواہشمند سن ۔
زیاد اللہ اول نے قیروان دی عظیم مسجد تعمیر دی تے احمد نے تیونس دی عظیم مسجد نوں دوبارہ تعمیر کيتا۔ اس دے علاوہ جنوبی افریقہ دے کم زرخیز علاقےآں وچ آبپاشی تے زراعت دے لئی بوہت سارے کم بنائے گئے۔
اغلبی حکومت دا سمندری بیڑا اینا طاقتور ہو گیا سی کہ لہندےرومی سمندر وچ کوئی ایہناں دا مقابلا نئیں کر سکدا سی ۔ ابراہیم بن اغلب دے مگروں ایہدےپترعبد اللہ بن ابراہیم نے حکومت سنبھالی ۔رومی سمندر داجزیرہسسلی ایہدے جانشینزیادۃ اللہ دے دور ج فتح ہویا ۔ زیادہ اللہ نے 100بحری جہازاں نوں ایس مہم تے بھیجیا تے کئی معرکےآں توں مگروں جزیرے نوںسلطنت اغالبا دا حصا بنا لیا ۔ ابو مضر زیادۃ اللہ اغالبا ٹبر دا آخری حکمران سی جیہدے دور وچ ابوعبداللہ الشیعی نے اغلبی حکومت دا خاتما کر کےخلافت فاطمیا دی بنیاد رکھی ۔
.svg)
.PNG)