تاشقندازبکستان داراجگھر تے سبھ توں وڈا شہر اے ۔ ایہہصوبہ تاشقند دا صدر مقام وی اے ۔ 2006ء دے سرکاری اعداد و شمار دے مطابق شہر دی آبادی 31لکھ جد کہ غیر سرکاری اعداد شمار دے مطابق 40 لکھ توں وی ودھ اے ۔قرون وسطی وچ ایہہ شہرچچ دے ناں نال جانیا جاندا سی جہڑا بعد وچ چچ قند یا چش قند تے فیر تاشقند بن گئیا ۔ترک زبان چ تاش دا مطلب پتھر اے قند شہر لئی استعمال ہندا اے جداںقوقند ،سمرقند وغیرہ ۔ ناں دی ایہہ تبدیلی 16ویں صدی عیسوی دے بعد عمل چ آئی ۔
تاشقندسویت دور جسویت یونین داوسطی ایشیا چ اہم شہر تے پورے وسطی ایشیا دا غیر اعلانیہ صدرمقام وی رہیا ۔ تاشقند شہر دے موجودہ ہجے " تاشکینت" ویروسی اثرات ظاہر کردے نیں ۔
سنہ 1219ء چچنگیز خان نے حملہ کرکے شہر نوں تباہ کردتا ۔تیموریاں تے شیبانیاں دے دور چ اس شہر نے خوب ترقی کیتی۔ تاہم اس عرصے چ ایہہازبکاں ،قازقاں ، فارسیاں تےمنگولاں دے حملیاں دا نشانہ بندا رہیا ۔
1809ء چ تاشقندخانان قوقند دے قبضے چ چلا گئیا ، اس وقت تاشقند دی آبادی اک لکھ سی تے ایہہوسطی ایشیا دا خوشحال ترین شہر سی ۔مئی 1865ء چجنرل میخائیل چرنیائيف نے شہر تے حملہ کرکے اسنوں فتح کرلئیا ، عددی برتری تے مضبوط حصار حاصل ہون دے باوجودخانان قوقند دی فوجاں 2 دن ویروسی سلطنت دی فوج دے ساہمنے ٹھہر نا سکیاں تے شہر روسیاں دے قبضے چ چلاگئیا ۔ چرنیائيف جہڑا کہ شیر تاشقند دے ناں نال مشہور ہوئیا نے عوام دے دل جتن لئی خانان دے لگاۓ ہوۓ سارے ناجائز محصولات اک سال ختم کردتے تے عام لوکاں دے مسائل دے خاتمے دیاں کوششاں کیتیاں ۔ اسنوںزار روس ولوں تاشقند داگورنر بنائیا گئیا تے اسنےزار الیگزینڈر II کول ایہہ سفارش وی کیتی کہ تاشقند نوںروسی سلطنت دے زیر تحفظ اک آزاد ریاست بنا دتا جاوے ۔زار نے چرنیائیف تے اسدے سپاہیاں نوں اعزازات تے تمغیاں نال نوازیا پر جنرل نے ایہہ حملہ زار دی اجازت توں بغیر کیتا سی اس لئی اوہ زیادہ عرصہ اپنا عہدہ برقرار رکھن چ ناکام رہیا تے چھیتی ای اسدی جگہقسطنطین پیترووچ وان کوف مین نوں مقرر کردتا گئیا تے تاشقند نوں اک آزاد ریاست تصور کرن دی بجاۓ اسنوںروسی ترکستان دا راجگھر بنا دتا گئیا ۔ جس دا پہلا گورنر جنرل کوف مین سی ۔ پرانے شہر دے نیڑے اک چھاؤنی تےروسی آبادی بنائی گئی تے ملک دے کئی علاقیاں توں روسی لوکاں تے تاجراں نوں ایتھے آباد کیتا گئیا ۔ وسط ایشیا تے اپنا اثر و رسوخ رکھن لئیروس تےبرطانیہ دے مابین ہون والے تنازعے جسنوں وڈی کھیڈ اکھیا جاندا اے دے دوران ایہہ شہر جاسوسی دا گڑھ بن گئیا ۔ 1889ء چٹرانس کیسپیئن ریلوے دی پٹری ایتھے پہنچی تے جنہاں کارکناں نے پٹری تعمیر کیتی اوہ ایتھے ای آباد ہوگئے تے جنہاں نےبالشویک انقلاب (انقلاب روس) دی نیہہ وی ایتھے رکھی ۔۔۔۔
پنجابی دا سب توں پہلا اخبارہندو پرکاش 1873 وچامرتسر توں شروع ہویا ۔
شاہ مکھی لِپی وچ سب توں پہلا اخبارامرت پترکا 1896 وچ جاری ہویا۔
تسیں جاندے او
میری کیوری
• …کہ سب توں ودھ استعمال ہوݨ والی ویب سائٹگوگل سرچ اے ؟ • …کہ دوسرے مغل شہنشاہنصیر الدین محمد ہمایوں نےشیر شاہ سوری توں شکست کھانے دے بعد 15 سال جلاوطنی وچ گزارے تے 1555ء وچ اپنے سپہ سالاربیرم خان دی مدد توںہندوستان اُتے دوبارہ حملہ کيتا تے اقتدار حاصل کیا؟ • …کہمیری کیوری (تصویر وچ ) نوبل انعام جیتنے والی پہلی سواݨی تے دو وکھ وکھ سائنسی شعبےآں وچ دونوبل انعام جیتنے والی واحد سواݨی نيں؟ • …کہ ٹیلی ویژن ریموٹ کنٹرول دے موجدرابرٹ ایڈلر سن ؟ • …کہچمگادڑ واحد ممالیہ جانور اے جو اڑ سکدے نيں؟
پنجابی شاہ مکھی وکیپیڈیا 24 اکتوبر 2008ء نوں شروع ہویا تے 13 اگست 2009ء نوں انکوبیٹر وِچوں نِکݪ کے ایہنے اک مکمّل وکیپیڈیا دا درجہ حاصل کرلیا۔
پنجابی وکیپیڈیا اُتے اِس ویلے۷۴,۶۴۰ لیکھ موجود نیں۔ کِسے وی موضوع اُتے لیکھ لِکھݨ توں پہلاں اِسصفحہ تلاش اُتے جا کے عنوان لِکھ کے لبّھݨ دی کوشش کرو، مُمکن اے مطلُوبہ لیکھ پہلاں توں موجود ہووے۔ جے لیکھ موجود نہ ہووے تاں تھلّے خانّے وچ عنوان لِکھ کے نواں لیکھ تحریر کیتا جا سَکدا اے۔
وکیپیڈیا وچ لبھو
ویکیپیڈیا ورتن والے
ویکیپیڈیا ورتوں کار یا ورتنوالے اوہ لوک نیں جیہڑے ویکیپیڈیا وچ اپݨا کھاتہ بݨاندے نیں، اس وچ لکھن اَتے سنوارن دا کم کردے نیں اَتے انسائیکلوپیڈیا دی بہتری لئی اس وچ لیکھ لکھن ، کیٹاگریاں بنان اَتے ہور دوجے کم کرن چ لگے ہوئے نیں۔ ویکیپیڈیا نوں ہر لحاظ نال اک کُھلا انسائیکلوپیڈیا دی شکل دین لئی اج دوجے نوں تعاون دیندے نیں۔ پنجابی ویکیپیڈیا ورتن والیاں دی گݨتی ہُݨ تک۴۲,۱۷۷ ہوچکی ہے۔ پر ایہناں چوں اک گھٹ گݨتی ہی مستقل پابندی نال اس منصوبہ وچ شریک ہے۔ اس توں وکھ غیر اندراج ہوئے ویکیپیڈیا ورتن والیاں دی اک وڈی گݨتی ہے جو اس منصوبہ وچ کدی کدی شریک ہوندی ہے۔
ویکیپیڈیا دا حصہ بنو!
وِکیپیڈیا اک آزاد انسائیکلوپیڈیا ہے جیہڑا وکھ وکھ بولیاں وچ ہے تے جس وچ اسیں سارے رَل مِل کے لِکھدے ہاں تے ایہنوں سواردے ہاں۔ وِکیپیڈیا منصُوبے دا آغاز جنوری 2001ء وچ ہویا۔ پنجابی وِکیپیڈیا دا مڈھ اکتوبر 2008ء نوں انکیوبیٹر وچ رکھیا گیا تے 13 اگست 2009ء نوں ایہنوں باقاعدہ وِکیپیڈیا دا درجہ حاصل ہوگیا۔ اس ویلے پنجابی وِکیپیڈیا وچ۷۴,۶۴۰لیکھ موجود نیں۔
تے
