dif.stòriaNDuns Scòto12:30+3 051Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Duns Scòto '''Gioann Duns Scòto''' (c. 1266 – 8 novèmber 1308), ciamà '''ël Dotor Sutil''', a l'é stàit un frà franciscan, filòsof e teòlogh scossèis, un dij pì amportant pensator dla Scolàstica. A l'é avosà për soa anàlisi sutila e s-ciassa e për soe contribussion a la metafìsica, a l'epistemologìa e a la teologìa. == Vita == Duns Scòto a l'é nassù an Scòssia (da sì sò nòm) vers ël 1266. A l'é i...')
dif.stòriaNRasor d'Occam12:07+3 065Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Vielm ëd Occam Ël '''Rasor d'Occam''' (o '''Prinsipi ëd parsimònia''') a l'é 'n prinsipi metodològich e filosòfich ch'a fortiss che, an tra vàire spiegassion possìbij për un fenòmeno, cola pì sempia a l'é da preferisse. Ël prinsipi a l'é atribuì al frà franciscan e filòsof inglèisVielm ëd Occam (c. 1287-1347), ch'a l'ha formulalo an manera sistemàtica. == Enonsià dël prinsipi == Ël Rasor d'Occam as p...')
dif.stòriaNFàit11:55+3 198Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'Un '''fàit''' (dal latin ''factum'', "lòn ch'a l'é stàit fàit") an filosofìa e epistemologìa a l'é n'event o n'assersion vera ch'a peul esse verificà o dimostrà. Ij fàit a son considerà la realà objetiva ch'a forma la base dël savèj empìrich e sientìfich. == Tichëtte prinsipaj == Un fàit a peul esse definì coma: * N'event ch'a l'é capità o n'assersion ch'a l'é vera * Qualsëssìa còsa ch'a peul esse verificà për mojen ëd l'osservassion o d'...')
dif.stòriaNEsperiensa19:23+3 709Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'L''''Esperiensa''' an filòsofìa a l'é 'l contat diret e përsonal con la realtà, atravers ij sens, j'emossion, j'assion e la riflession. A l'é la sorgiss primaria dla conossensa uman-a e 'l pont ëd partensa për la comprension dël mond. == Tichëtte prinsipaj == L'esperiensa a peul esse definìa coma: * L'ancontr diret con la realtà sensìbil * L'ansem dj'event e dle situassion che na përson-a a viv an prima përson-a * La base empìrica 'd lòn ch'as peul c...')
dif.stòriaNSens comun22:02+3 406Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Thomas Reid, sità 'nt l'artìcol Ël '''Sens comun''' a l'é l'ansem dle concession e dle convinsion ch'a condivido la pì part dle përson-e ant na comunità o ant na società, sensa che a sio dimostrà për mojen ëd na riflession filosòfica o sientìfica. An filosofìa, ël sens comun a l'é stàit tant arconossù coma guida fidel che criticà coma fons d'eror. == Tichëtte prinsipaj == Ël sens comun a peul esse definì coma: * L...')
dif.stòriaNRason19:55+3 700Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|La rason assimilà a dj'ingranagi La '''Rason''' a l'é la capacità uman-a ëd formolé 'd giudissi lògich, d'arzòlve 'd problema, e 'd capì la realtà për mojen dël pensé astrat e sistemàtich. An filosofìa, la rason a l'é la facoltà ch'a përmet ëd dësvlupé d'anferense, d'analisé 'd concet, e dë stabilì 'd relassion ëd càusa e efet. == Tichëtte prinsipaj == La rason a l'é considerà la caraterìst...')
dif.stòriaNLògica filosòfica09:33+3 829Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Quaich lògich avosà La '''Lògica filosòfica''' a l'é na rama dla filosofìa ch'a studia ij problema filosòfich ch'a intro ant la lògica formal e j'aplicassion dël métod lògich a 'd question filosòfiche. A l'é na dissiplin-a ch'a fà da pont tra la lògica tradissional e j'àutri branch dla filosofìa, com l'ontologìa, la metafìsica, l'epistemologìa e la filosofìa dël lengage. == Tichëtte prinsipaj == La lògica filosò...')
22 nov 2025
dif.stòriaNAnferensa22:33+3 365Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Panoràmica semplificà L''''Anferensa''', an filòsofìa e an lògica, a l'é 'l process mental për mojen dël qual as treuva na conclusion a parte da 'd premise dàite. A l'é l'assion d'argionze o 'd deduve na neuva anformassion a parte da d'anformassion già possedùe. L'anferensa a l'é al cheur dël pensé rassional e dël rasonament. == Tichëtte prinsipaj == L'anferensa a l'é un process cognitiv fondamental...')
dif.stòriaNParadòss15:02+3 441Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Schema dël paradòss dël busiard Un '''paradòss''' a l'é na proposission o na sentensa ch'a smija contut che a conten-a na contradission lògica o a va contra al bon sens, ma che an efet a peul conten-e na vrità pì fonda. An filosofìa, ij paradòss a son ëd strument amportant për analisé ij lìmit dël pensé e dël lengage. == Tichëtte prinsipaj == Un paradòss as presenta quand na conclusion a smija derivé da 'd premis...')
dif.stòriaNAssolù (filosofìa)15:25+2 910Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'L''''Assolù''' an filòsofìa a l'é un concet ch'a definiss la realtà ùltima, indipendenta, përfeta e sensa condission. A l'é col prinsipi ùnich e sovran ch'a sta a la base ëd tuta l'esistensa e ch'a l'ha nen da manca ëd gnente d'àutr për esiste. A l'é sovens associà a l'ideja ëd Dé, ëd l'Essè Përfet, o dël Fondament ëd tut lòn ch'a-i é. == Tichëtte prinsipaj == L'Assolù a rapresenta la Vrità Suprema, la Sostansa ùnica, la Càusa Prima ëd t...')
dif.stòriaNMonism15:04+3 441Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'Ël '''Monism''' a l'é na posission filòfica ch'a sosten che la realtà a l'é fàita mach ëd na sostansa fondamental. Sòn a veul dì che, malgré la diversità dle còse ch'as peulo osservé, a-I é mach un sol prinsipi o na sola sostansa ch'a spiega tut l'univers. Ël monism as opon aldualism (ch'a separa la realtà an doi prinsipi, com materia e spìrit) e alpluralism (ch'a aceta vàire prinsipi indipendent). == Tichëtte prinsipaj == Ij monista a ch...')
dif.stòriaNIdealism14:51+2 683Dragonòtdiscussioncontribussion(Creà la pàgina con 'thumb|Schema dle ideje 'd Platon L''''Idealism''' a l'é na corent filòfica ch'a aferma che la realtà a l'é fondamentalman ëspiritual o mental, o che j'ideje e la cossiensa a son la realtà primaria. A l'é l'opòst dëlmaterialism, ch'a pensa che la materia a sia l'ùnica realtà. == Tichëtte prinsipaj == Ij sostenitor ëd l'idealism a chërdo che ël mond esterior a dipenda da la ment, o a l'é creà da la ment, o a l'é dël...')
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
