Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locajch'a varda sì.
Marilyn Monroe - ma sò ver nòm a l'eraNorma Jean Baker - a l'era nassùa aLos Angeles al 1m ëd giugn dël 1926 e a l'é mòrta ambelelì ai 4 d'aost dël 1962 për na dòse esagerà ëd meisin-e. A l'é stàita n'atris, cantanta e modela american-a bin avosà. A l'ha ressità an 29 film e an 15 a l'é stàita protagonista. A l'ha vagnà vàire premi, e bin treglòb d'òr.
Soa mare a l'era stàita butà an manicòmi e chila a passava da nafamija d'acujensa a n'àutra.A eut agn a l'é stàita violentà.
Na vira a Hollywood, dël 1946 a l'ha pijà ël nòm ëd Marilyn Monroe, a l'ha tenzù 'd biond ij sòcavèj brun e l'ha ancaminà a fé dle fòto për dj'arviste.Ij sò prim sucess a son dël 1950 cand a l'é vnùita a esse un sìmbol sessual dël mond ossidental.Dël 1955 a l'ha frequentà ij cors a l'Actor's Studio.
Ant ël1999 a l'é stàita considerà al pòst che a fa ses an tra le pì gran stèile dël cine ëd tùit ijtemp da l'American Film Institute.
Marilyn Monroe a l'é ëdcò conossùa për ij sò tremariage falì, prima con ël polissiòt James Dougherty, marià cand chila a l'avìa sëddes agn e dont a l'hadivorsià dël 1946, peui con ël giugador ëdbaseballJoe DiMaggio, marià dël 1954 e dont a l'ha divorsià l'ann midem, e a la fin con lë scritorArthur Miller, marià dël 1956 e dont a l'ha divorsià dël 1961.
L'atris a l'é ëdcò autris ëdMy story, conBen Hecht: dël 1954 a l'era butasse a conté soe memòrie al senarista, ma peui a l'avìa bandonà ël proget e afidà lë scrit a 'n sò amis fotògraf.Ël lìber a l'é stàit publicà dël 1974.
Ai 14 ëdgené 1961, ant un perìod doloros ëd soavita, apress d'avèj nonsià sò divòrsi da Arthur Miller, l'atris a l'ha fàit testament.Apress avèj lassà dl'arzan ai sò amis pì car e a soa seur Berniece Miracle, a l'ha assignà la mità dij sò ben a sò consejéLee Strasberg, un quart a soa psicanalista Marianne Kris e ël quart restant (o 40.000 dòlar, a preferensa) a soa segretaria May Reis.
Dlongh apress lamòrt ëd madamin Monroe, ël testament a l'é stàit contestà: la consejera finansiaria ëd l'atris, Inez Melson, ch'a l'avìa arseivù gnente, a l'ha fortì ant l'otóber 1962 che la fomna a l'era sota l'anfluss invalidant dla famija Strasberg.Ma ël giùdes Samuel Di Falco a l'ha diciairà ël testament valid.
