Ladiscriminassion a l'é un tratament ingiust o inegual vers na përson-a o un grup, basà ansima a caraterìstiche com la rassa, ël géner, la religion, l'età, l'orientament sessual, la disabilità, la class sossial o d'àutri atribù. A vìola ij drit uman fondamentaj e a men-a a l'esclusion, a l'inferiorisassion o a la mancansa d'oportunità për coj ch'a në son ëstàit ël bersaj.
La discriminassion a l'ha marcà la stòria uman-a da sempe. Ant l'Antichità, lë s-ciavism e le gerarchìe sossiaj a giustificavo ël domini d'un grup su n'àutr. Ant ël Médi Ev, le përsecussion religiose (es. contra j'ebreo o ij pagan) a j'ero comun-e. Con l'avent dëlcapitalism e dëlcolonialism, la discriminassion rassial a l'é dventà sistemàtica, com ant ël cas dël comersi djë s-ciav african o dle lej Jim Crow ant jëStat Unì.
Ant ël sécol XX, ij moviment për ij drit sivij (es. Martin Luther King Jr.), ël feminism e le lòte për ij drit LGBTQ+ a l'han sfidà ste ingiustissie. La Diciarassion Universal dij Drit Uman (1948) a l'ha arconossù l'ugualiansa ëd tuti j'esse uman, ma le discriminassion a resto ancamin ant la società moderna.
Vàire legislassion a son ëstàite adotà për contrasté la discriminassion:
Livej Antërnassional: La Convension an sla Eliminassion ëd minca Forma ëd Discriminassion Rassial (1965) e la Convension dij Drit ëd le Përson-e con Disabilità (2006).
Euròpa: La Carta dij Drit Fondamentaj ëd l'Union Europenga e diretive contra le discriminassion ëd géner o d'orientament sessual.
Italia: L'Artìcol 3 dla Costitussion a garantiss l'ugualiansa, e le lej 903/1977 (parità ëd géner) e 67/2006 (omotransfobìa).
Le organisassion com Amnesty International, l'UNAR (Ant ËItalia) e ij moviment locaj a travajo për sensibilisé e sostnì le vìtime.
La discriminassion a l'é na realtà complessa ch'a cissa minca società, ma soa eliminassion a l'é essensial për un mond pì giust. L'amprende a arconòsse ij privilegi, a deje vos a le minoranse e a agì contra j'abus a l'é ël prim pass për na trasformassion sossial vera.
