Ëlcheur a l'é n'òrgan muscolar essensial ant ëlsistema sircolatòri dj'animaj vertebrà, comprèis l'esse uman. A l'ha la funsion ëd pompé ëlsangh a travers ël còrp, garantend ël transport d'ossìgen, nutrient, e dëscarie. Sità ant la cassia toràcica, ël cheur a l'é sentral për la sopravivensa, e soa atività a l'é regolà da un sistema elétrich dedicà.
Ël cheur uman a l'é dividù an quatr càmere:
- Àtri (àtri drit e snistr): Càmere superior ch'a arsèivo ël sangh da le vene.
- Ventrìcoj (ventrìcol drit e snistr): Càmere inferior ch'a pompo ël sangh vers le artèrie.
Le vàlvole cardiache (tricùspide, mitràlica, pulmonar, e aòrtica) a contròlo la diression dël fluss dël sangh, ampedend che a torna andaré.Le parèj dël cheur a son fàite dël miocardi (muscol cardìach), rivestì da l'endocardi (an drinta) e da ël pericardi (na membrana protetiva da fòra).
Ël cheur a travaja an doi fas:
- Sìstole: Contrassion dle càmere për pompé ël sangh. Ël ventrìcol snistr a manda sangh ossigenà a tut ël còrp (trames l'aòrta), col drit a lo manda ai polmon për esse ossigenà.
- Diàstole: Arlassament dle càmere për ampinisse ëd sangh.
Ël ritmo cardìach a l'é controlà dal grop sino-atrial (grop SA), "marca-pass" natural dël cheur, ch'a génera d'ampuls elétrich.
Dle problemàtiche comun-e a peulo colpì ël cheur:
- Infart dël miocardi: Blocagi d'un-a artèria coronària, con mòrt dël tessù cardìach.
- Aritmìe: Ritmo cardìach iregolar (es. tachicardìa, fibrilassion atrial).
- Insuficensa cardìaca: Ël cheur a pompa nen ël sangh an manera eficient.
- Malformassion congénite: Difet ëd nàssita (es. cheur ëd bocia fòra sit).
- La prevenzion a l'é fondamental: dieta san-a, esercissi, evité ël fum, e controlé la pression.
Ant le tradission popolar, as conta ëd "masche" (strìe) ch'a podrìo cangé ël cheur ëd le përson-e. An oltre, ël cheur a l'é stàit celebrà ant la literatura piemontèisa coma sìmbol d'amor e sacrifissi.
"Anatomia umana" ëd L. Rossi."Cardiologia moderna" ëd G. Ferrero.
