Peru Perú | |
Flaga | |
![]() | |
Lokalizacja | |
![]() | |
Informacje | |
Stolica | Lima |
Ustrój | republika |
Waluta | sol (PEN, S/.) 1 S/. = 100 centymów |
Strefa czasowa | UTC -5 |
Powierzchnia | 1 285 220 km² |
Liczba ludności | 33 726 000 |
Język urzędowy | hiszpański , keczua |
Religia dominująca | katolicyzm |
Kod telefoniczny | +51 |
Napięcie elektryczne | 220 V / 60 Hz |
Typ gniazdka | A, B, C |
Kod samochodowy | PE |
Ruch samochodowy | prawostronny |
Domena internetowa | .pe |
Peru (Perú, Republika Peru –República del Perú) – państwo w zachodniej częściAmeryki Południowej nadOceanem Spokojnym.
Przeczytaj artykułSztuka Inków w polskiej Wikipedii
Peru jest krajem rozwijającym się i obciążonym wysokim zadłużeniem zagranicznym, ale jednocześnie jednym z najszybciej rozwijających się w całejAmeryce Południowej. Wzrost gospodarczy w 2006 wynosił 7,7%, w 2007 8,9%, a w roku 2008 9,8%. Waluta jest stabilna, jednak inflacja wzrosła z 1,8% w roku 2007 do 5,8% w 2008. W 2008 PKB na osobę wynosił 8500 $.
Głównymi eksporterami do Peru sąStany Zjednoczone – 26,1%,Wielka Brytania – 11,6%,Chiny – 7,9%,Szwajcaria – 7,5%,Japonia – 4,9% (przemysł maszynowy, sprzęt transportowy, żelazo, stal, chemikalia, farmaceutyki, produkty żywnościowe). Najważniejsi importerzy to USA – 27,5%,Hiszpania – 8,3%,Chile – 7,9%,Brazylia – 4,7% iKolumbia – 4,6% (ryby i produkty rybne, złoto, miedź, cynk, ropa, kawa, cukier, bawełna).
Podstawą gospodarki jest wydobycie i eksport rud miedzi (2 miejsce na świecie po Chile), cynku (2 miejsce po Chinach), ołowiu, żelaza, ropy naftowej i gazu ziemnego, bizmutu, rtęci, molibdenu, antymonu, srebra (1. miejsce w świecie – 2009), złota oraz guano (1 miejsce).
Przemysł przetwórczy (huty miedzi i żelaza, zakłady wzbogacania rud) od lat 80. jest stale rozbudowywany. W kraju istnieje także przemysł spożywczy, głównie cukrowniczy, młynarski i przetwórstwa ryb, włókienniczy, środków transportu (montownia ciężarówekVolvo w Limie), chemiczny, cementowy, garbarski i rafineryjny.
Rozmieszczenie ośrodków przemysłowych w Peru jest nierównomierne – 50% przemysłu skupione jest wokółLimy,Arequipy iTrujillo.
Peru jest krajem górzystym, grunty orne zajmują zaledwie 3% pow. państwa. Uprawia się bawełnę, kukurydzę, ryż, pszenicę, jęczmień, kawy, kakao, maniok, trzcinę cukrową, banany, winorośl, tytoń, herbaty, owoce cytrusowe, drzewo kola, a u wschodnich podnóży Andów istnieją także nielegalne uprawykrasnodrzewu pospolitego.
Zyski przynosi także eksploatacja drewna mahoniowca, cedru tropikalnego, kauczukowca, drzewa chinowego.
W Peru, kraju uznawanym za ojczyznę ziemniaka, jest utworzony największy na świeciebankgenów tej rośliny. Zdeponowano tam ponad 10 tysięcy jej odmian.
W kraju hoduje się owce, bydło, lamy, alpaki, trzodę chlewną.
W Peru istnieje wysoko rozwinięte rybołówstwo (4. miejsce w świecie), korzystające z bogatych łowisk przybrzeżnych, wynajmowanych też innym państwom.
Sieć komunikacyjna w Peru jest słabo rozwinięta.
Linie kolejowe w kraju pochodzą głównie z XIX wieku i łączą andyjskie ośrodki wydobycia różnych surowców z portami na wybrzeży kraju. Przykładem jest, do niedawna najwyżej położona na świecie (do wysokości 4749 m n.p.m.), linia kolejowa Lima-La Oroya-Cerro de Pasco, wybudowana przez polskiego inżynieraErnesta Malinowskiego. Wyżej położona linia kolejowa znajduje się w Tybecie.
Peru posiada około 70 tys. km. dróg przeznaczonych do transportu kołowego.
Duże znaczenie mażegluga rzeczna na Amazonce i jej dopływach oraz kabotażowa wzdłuż wybrzeży Oceanu Spokojnego. Główne porty rzeczne Peru toIquitos iPucallpa.
Międzynarodowe porty lotnicze znajdują się wLimie (Jorge Chávez) oraz Iquitos.
Główne porty morskie Peru:
Polska ma podpisane z Peru porozumienie o ruchu bezwizowym. Przed przekroczeniem granicy wypełniamy formularz wjazdowy, podobny do formularza amerykańskiego. Podobnie też jak w Stanach Zjednoczonych otrzymujemy od urzędnika kontroli granicznej biały odcinek. Otrzymamy 90-dniową wizę turystyczną. Zaraz po przybyciu do pierwszego hotelu należy zrobić większą ilość czytelnych odbitek strony paszportu ze zdjęciem oraz odcinka formularza wjazdowego, potem w każdym następnym hotelu wystarczy w recepcji dać kserokopię bez konieczności zostawiania paszportu. Przy opuszczaniu Peru biały odcinek zostanie nam odebrany.
Z Polski nie ma bezpośrednich połączeń lotniczych do Peru. Należy wybrać wariant przez jeden z dużych europejskich portów lotniczych. Najtańsze są połączenia z przesiadką wStanach Zjednoczonych. Jednak należy pamiętać, że w Stanach Zjednoczonych nie ma procedury tranzytowej i jest konieczne posiadanie ważnej wizy amerykańskiej. Ponieważ po wylądowaniu należy przejść kontrolęimigration, odebrać bagaż i odprawić go celnie oraz ponownie go nadać. Następnie odprawić się na stanowisku odpraw linii lotniczych i przejść kontrole antyterrorystyczne. Należy zarezerwować sobie minimum czterogodzinną przerwę pomiędzy wylądowaniem a ponownym startem. Ponadto nie należy zaniedbać przed wejściem do samolotu oddania białego odcinka z formularza przylotowego. Cena biletu, wraz biletem powrotnym, wynosi około 6 tys. PLN (stan koniec 2006). Należy śledzić liczne promocje linii lotniczych. Wtedy bilet do Limy, razem z biletem powrotnym może kosztować 2700 PLN + opłaty lotniskowe (promocja AF + KLM styczeń 2007).
Dobrym rozwiązaniem jest korzystanie z lotów wewnętrznych liniami LAN, które są w sojuszu z American Airlines, grupa One World. Linia lotnicza posiada nowe samoloty Airbus i Boeing. Bilety można wykupić poprzez Internet –strona internetowa przewoźnika. Cena lotu wewnętrznego wynosi około 80 do 100 USD. Przelot skraca znacząco czas przemieszczania się z miasta do miasta. Na przykład zCuzco doPuno przejazd autobusem trawa 8 godzin, a przelot z Cuzco do Juliaki 45 minut i transfer busem do Puno drugie 45 minut.
Większość pociągów osobowych w latach 80. została zlikwidowana na skutek ataków partyzantkiŚwietlisty szlak. Co prawda rządowi peruwiańskiemu udało się uporać z partyzantką, ale połączeń nie przywrócono. Z godnych polecenia jest podróż pociągiem turystycznym z Cuzco w rejon Machu Picchu – około 3,5 godzin, cena biletu wraz z biletem powrotnym 100 USD, trzy kursy dziennie, w czasie podróży catering, pokaz mody i występ folklorystyczny. Ponadto podróż z Cuzco do Puno luksusowym pociągiem turystycznym, trzy kursy w tygodniu, czas trwania podróży ok. 12 godzin.
Nie zaleca się podróżowania po Peru samochodem. Sposób jazdy kierowców peruwiańskich oraz zły stan dróg, w tym liczne długie odcinki o nieutwardzonej nawierzchni powinny być wystarczającym argumentem aby zrezygnować z poruszania się samochodem. Jeżeli jednak decydujemy się na ten sposób transportu należy wypożyczyć samochód terenowy. Ceny benzyny zbliżone do cen w Polsce, a stacje benzynowe spotkamy jedynie w większych miejscowościach. Na drogach i przy wjazdach do miast licznecheckpointy. Na niektórych odcinkach pobierane są opłaty drogowe. W Peru działają wszystkie większe międzynarodowe firmy wypożyczające samochody, które są zlokalizowane w centrach największych miast. Wybierając się w Andy należy koniecznie poprosić o wyposażenie samochodu w butlę z tlenem i aparat oddechowy i przeszkolić się w jego używaniu. Nie zaleca się podróżowania nocą.
Dla osób dysponujących większą ilością czasu, motocykl może okazać się dobrym sposobem na zwiedzanie Peru. Mając jednak na uwadze złą jakość dróg, konieczność pokonywania wysokich wzniesień powinniśmy dysponować motocyklem turystycznym dużej mocy i w dobrym stanie technicznym (brak serwisu). Ze względów praktycznych powinien być wyposażony w zamykane bagażniki.
Komunikację autobusową wewnątrz kraju należy uznać za najbardziej rozwiniętą i najbardziej sprzyjającą podróży po Peru. Duża liczba przewoźników autobusowych, wzajemnie konkurujących między sobą cenami i jakością. Autobusami można dotrzeć praktycznie wszędzie. Największe linie autobusowe (np. Cruz del Sur, Oreno) mają ceny często zaporowe (~100 soli na trasieLima –Cuzco), niemniej ich dominacja odczuwalna jest tylko w Limie. Po przyjeździe do danego miasta warto się zorientować o lokalizacji wszystkich (bo zazwyczaj jest ich więcej niż jeden) dworców autobusowych i w zależności od planowanej trasy wyprawy, sprawdzić ofertę konkurujących ze sobą firm. Wiadomo że na połączeniach lokalnych i jakość autobusów czy sam komfort podróżowania jest niższy, ale jest to rekompensowane poprzez kontakt z mieszkańcami prowincji, często podróżującymi w strojach regionalnych. Przy dalszych trasach linia autobusowa zapewnia zazwyczaj rozrywkę (w postaci filmu – w wersji hiszpańskojęzycznej oczywiście), ale tu uwaga: przy miejscach nienumerowanych, należy unikać siadania pod telewizorem lub w okolicach głośników, gdyż hałas zazwyczaj jest tak silny, aby wszyscy pasażerowie mogli dokładnie usłyszeć o czym mówią bohaterowie filmu.
Dość powszechne jest sprzedawanie na przystankach różnego rodzaju napojów (bebidas) (od wody mineralnej, przezgaseosy (odpowiednik naszej oranżady) do inca coli). Mało jest napojów typu soki czy Coca-Cola. Można też zakupić jedzenie, ale głównie postaci różnych mięs (zazwyczaj pieczonych) włożonych do bułeczki lub ciastek (np.churros). Podróż autobusem jest dość bezpieczna, tylko przy podróżach nocnych należy pamiętać o tym, że nikt nas nie obudzi i chcąc nie chcąc możemy zrobić autobusem kilkaset kilometrów poza rejon celu naszej wyprawy. Komunikacja z kierowcą, pilotem (o ile jest) i innymi pasażerami odbywa się głównie w języku hiszpańskim.
Kraj jest podzielony na 25 departamentów/regionów orazProwincję Lima:
Według danych oficjalnych pochodzących z 2007 roku Peru posiadało ponad 110 miast o ludności przekraczającej 10 tys. mieszkańców. Ludność miejska stanowi około 72% ogółu mieszkańców Peru. Stolica kraju Lima jako jedyne miasto liczyło ponad 5 milionów mieszkańców; 3 miasta z ludnością 500÷1000 tys.; 17 miast z ludnością 100÷500 tys.; 15 miast z ludnością 50÷100 tys.; 35 miast z ludnością 25÷50 tys. oraz reszta miast poniżej 25 tys. mieszkańców.
W prawie wszystkich miejscowościach jest możliwość korzystania z telefonów publicznych. Popularne jest telefonowanie na kartępre paid. Na rozmowy prowadzone z telefonów hotelowych nakładana jest wysoka marża.
Polscy operatorzy mają podpisane umowy roamingowe z peruwiańskim operatorem telefonii komórkowej. Ceny oscylują w okolicy 10 PLN za minutę rozmowy z Polską. Transmisja GPRS nie działa. Zasięg tylko w dużych miastach i często odwiedzanych przez turystów miejscach. Na trasie pomiędzy miastami brak zasięgu. Telefonia komórkowa UMTS nie istnieje (stan na koniec 2006 roku).
Podróżując w większej grupie można rozważyć wypożyczenie telefonu satelitarnego działającego w systemie Iridium. Koszt rozmów jest zbliżony do cen roamingu, ale zasięg jest nieograniczony i możemy telefonować z każdego miejsca.
Dostęp do Internetu jest powszechny. Nawet w niewielkich miasteczkach spotkamy kafejkę internetową. Ceny od 1,5 do 3 soli. Hot spoty tylko w dobrych hotelach, zazwyczaj wymagają loginu i hasła, za co może być pobrana opłata. W hotelach zazwyczaj jest też jedno stanowisko internetowe.
Językiem urzędowym Peru jest hiszpański. Ponad 40% ludności posługuje się językiemkeczua o około 10%ajmara. Bez podstawowej znajomości hiszpańskiego samodzielne zwiedzanie Peru jest utrudnione. Znajomość angielskiego poza większymi miastami, recepcjami lepszych hoteli i biurami turystycznymi jest ograniczona. Samodzielne znalezienie noclegu na prowincji, zmówienie posiłku w restauracji nawet w większym mieście bez znajomości podstawowych zwrotów po hiszpańsku jest praktycznie niemożliwe.
Reasumując, porozumiewanie się w języku angielskim jest wystarczająco powszechne aby znaleźć nocleg w droższym hotelu, natomiast eliminuje możliwości tańszego jedzenia lub spania.
Oficjalną walutą jestNowy Sol (Nuevo Sol) (S/). Kurs sola wynosi w przybliżeniu 1 sol = 1 PLN. W większości miejscowości turystycznych istnieje możliwość płacenia w dolarach amerykańskich (rzadziej w Euro), ale zazwyczaj kurs wymiany dobrany jest dowolnie, a reszta wydawana jest oczywiście w solach. We wszystkich większych miejscowościach turystycznych znajdziemy bankomaty. Umiejscowione są bądź przy bankach lub w lepszych sklepach oraz hotelach. Jeżeli dysponujemy kartą płatniczą Master Card to wymiana nastąpi bezpośrednio z polskich złotych na sole po przyzwoitym kursie, no i unikamy prowizji wynikających z podwójnej wymiany. W przypadku karty Visa przeliczenie następuje poprzez dolara amerykańskiego.
Ze względu na ogromne dysproporcje płacowe trudno jest mówić o tzw. średnim wynagrodzeniu. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że większość Peruwiańczyków pracuje za wynagrodzenie nie przekraczające 1 tys. soli netto miesięcznie, a wynagrodzenia na poziomie 400 soli netto nie należą do rzadkości. Duże bezrobocie powoduje zatrudnianie pracownikówna czarno z zarobkami od 250 soli.
Ceny w większych miastach nie odbiegają poziomem od cen w Polsce, na prowincji są zdecydowanie niższe. Wyraźnie droższa jest elektronika, a oferta mocno ograniczona.
Przykładowe ceny:
Ogólnie rzecz biorąc region wybrzeża (Costa) można przypisać do potraw ryżu z owocami morza, góry (Sierra) to kukurydza (w Peru można kupić ~50 odmian) i ziemniaki (~200 odmian), zaś w dżungli juka.
Uwaga: większość peruwiańskich potraw jest bardzo pikantnych, więc dla osób preferujących bardziej delikatną kuchnię, zetknięcie się z ostro przyprawionymi potrawami może zakończyć się rewelacjami żołądkowymi.
Baza hotelowa w turystycznych rejonach kraju jest rozwinięta i nie ma problemu ze znalezieniem noclegu nawet w ostatniej chwili. Ceny pokoju dwuosobowego wraz ze śniadaniem dochodzą do 300 i więcej soli. Liczne hostele oferują noclegi już od 15 soli, ale ich czystość i bezpieczeństwo pozostawia wiele do życzenia. Droższe hostele niewiele ustępują hotelom. W rejonach o mniejszym natężeniu ruchu turystycznego, przy znajomości języka hiszpańskiego, możemy liczyć na nocleg w prywatnym domu. W ośrodkach turystycznych spotkać można pralnie samoobsługowe lub oddać pranie do licznych pralni.
W Limie mieszka sporo Polaków, którzy chętnie ugoszczą rodaków. Kontaktów z nimi szukać wpisując w wyszukiwarkę frazy: „Polacy w Peru”, Noclegi w Limie”, „Przewodnicy z Peru”.
W Peru mamy do czynienia ze szkolnictwem państwowym i prywatnym. Powszechnie uważa się, że szkolnictwo państwowe prezentuje niski poziom edukacji. Czesne w szkołach prywatnych wynosi około 250 USD (Lima) i 150 USD – reszta kraju. Liczne szkoły wyższe prezentują średni poziom kształcenia, więc poza kierunkami ściśle związanymi z Peru nie wydają się być atrakcyjne do studiowania. W Limie uczelnie oferują odpłatne studia z zakresu MBA akredytowane przez uczelnie amerykańskie. Nieznane są informacje co do trybu podejmowania studiów przez obcokrajowców na uczelniach peruwiańskich ani co do honorowania wydawanych przez nie dyplomów.
Obcokrajowcy, głównie studenci, podejmują zwyczajowo pracę jako nauczyciele języków obcych.
Stolica kraju Lima uważana jest za bardzo niebezpieczne miasto. Zaleca się stosowanie daleko posuniętych środków ostrożności, takich jak:
Na prowincji zagrożenia są o wiele mniejsze, lecz ogólne ubóstwo społeczeństwa jest wystarczającą motywacją do dokonywania drobnych przestępstw.
Przy zachowaniu przedstawionych środków ostrożności, nie powinny spotkać nas nieprzewidziane nieprzyjemne zdarzenia.
Jeżeli nie wybieramy się do lasów tropikalnych wystarczy szczepienie przeciwko żółtaczce zakaźnej typ A oraz B. W przypadku tropikalnej części Peru należy odpowiednio wcześniej skontaktować się z lokalną stacją Sanepidu w celu określenia zakresu i dokonania niezbędnych szczepień.
Powinno unikać się spożywania nieprzegotowanej wody z kranu. Z tego samego powodu nie pijemy napoi z lodem. Staranie myjemy owoce. Profilaktycznie możemy zażywać przepisane przez lekarza w Polsce preparaty wzbogacające nasza florę bateryjną.
Podstawowym problemem jest choroba wysokościowa. Występuje ona po przekroczeniu wysokości około 2800 m n.p.m. Jej objawy to:
Aby uniknąć większych komplikacji należy ułożyć tak trasę zwiedzania aby stopniowo nabierać wysokości oraz unikać zbędnego wysiłku fizycznego, dbać o nawodnienie organizmu. Peruwiańczycy zalecają picie herbaty z liści koki oraz żucie liści koki. Oba te produkty na terenie Peru są legalne. Natomiast poza granicami Peru zarówno w USA jaki i w Polsce posiadanie ich jest zabronione. Działanie terapeutyczne w przypadku choroby wysokościowej nie jest do końca potwierdzone. W hotelach, autobusach i busach turystycznych zazwyczaj jest butla z tlenem. W przypadku wystąpienia objawów chorobowych należy podać tlen (nawet przez okres paru godzin) i położyć chorego do łóżka. Pamiętać należy, że obrzęk mózgu prowadzi do śmierci.
W Peru nie istnieje państwowa służba zdrowia. Opieką lekarską objęte jest jedynie 40% obywateli. Powszechne jest korzystanie z usług szamanów. Turysta powinien mieć wykupione ubezpieczenie kosztów leczenia, honorowane przez prywatnych lekarzy. Poza dużymi miastami skorzystanie z usług lekarskich może być niemożliwe, a jeden lekarz przypada na ponad 10 tys. mieszkańców. Wskazane jest posiadanie dobrze wyposażonej apteczki i dokładna konsultacja lekarska przed wyjazdem. Ze względu na wzmożone kontrole na lotniskach do posiadanych leków należy mieć zaświadczenie w języku angielskim wystawione przez lekarza.
Ambasada Republiki Peru (Embajada de la República del Peru)
02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1 m. 3
Telefon: +48 22 646 88 07
Fax: +48 22 646 86 17
Strona www:http://www.perupol.pl
E-mail:embperpl@perupol.pl
Ambasada RP w Peru
Av. Salaverry 1978, Jesús María - Lima 11, Peru
Telefon ambasady: +511 471 39 25
Fax ambasady: +511 470 04 24
Strona www:https://www.lima.msz.gov.pl/pl
E-mail:lima.amb.sekretariat@msz.gov.pl