| Monako | |
 | |
| Lokalizacja | |
 | |
| Flaga | |
 | |
| Główne informacje | |
| Stolica | Monako |
| Ustrój polityczny | monarchia konstytucyjna |
| Waluta | euro |
| Powierzchnia | 2,02 |
| Język | francuski |
| Religia | katolicyzm |
| Numer kierunkowy | +377 |
| Domena internetowa | .mc |
| Strefa czasowa | UTC +1 – zima UTC +2 – lato |
Monako – niewielkie miasto-państwo położone wEuropie Południowej nad Morzem Śródziemnym w obrębie Riwiery Francuskiej. Jest to najmniejszy w pełni uznany kraj świata posiadający rdzenną ludność i będący członkiem ONZ; za mniejsze niezależne państwo uznaje się jednakWatykan. Monako od dekad przyciąga elity całego świata i jest znane z blichtru oraz bogactwa, mimo tego posiada ciekawą ofertę turystyczną dla szerokiego grona odwiedzających.
Monako jest położone na zboczu Alp Nadmorskich nad Morzem Śródziemnym. W efekcie jest to obszar pagórkowaty, malowniczo otoczony górami i wodą. Historyczne stare miasto jest położone na półwyspie znanym jako Skała Monakijska, otoczonym z trzech stron urwiskami. Niemal cały obszar państwa jest zabudowany i zachowały się jedynie skromne pozostałości naturalnej roślinności. Mimo tego, państwo jest zaskakująco bogate w zieleń urządzoną, taką jak skwery, parki, ogrody, a nawet dachy budynków. Aż 1/4 terytorium Księstwa znajduje się na gruntach pozyskanych od morza, a w najbliższych latach mają dojść kolejne. Przyległe tereny Francji są również gęsto zabudowane, tworząc ponad stutysięczną aglomerację.
Miasto-państwo dzieli się na 9 osiedli, z czego dwa (stare miasto i Ravin de Sainte-Dévote) mają status specjalny. Tradycyjnie osiedla się grupuje w cztery dzielnice: Monako, Monte Carlo, La Condamine i Fontvieille.
Państwo leży w strefie klimatu podzwrotnikowego. Zimy są wilgotne i suche, zaś lata suche i ciepłe. Średnie temperatury wahają się od 12°C w zimie do 26°C latem. Opady występują przeważnie jesienią i zimą, latem są niewielkie.
Historia Księstwa zaczyna się z grecką koloniąMonoikos założoną przez starożytnych Greków. W średniowieczu obszar dzisiejszego państwa podlegał Genui. Na przełomie XIII i XIV wieku Skałę Monakijską opanował Franciszek I Grimaldi, zakładając dynastię rządzącą terytorium do dziś. Wraz z Mentoną i Roquebrune Monako tworzyło niezależny kraj o obszarze 25 km², który w 1633 r. został podniesiony do rangi księstwa. W owym czasie głównym źródłem utrzymania była uprawa cytrusów i świadczenie usług żeglarskich obcym państwom, przede wszystkim Francji.
Duże zmiany nastąpiły w połowie XIX wieku. W wyniku wiosny ludów Monako utraciło w 1848 r. kontrolę nad Mentoną i Roquebrune, stanowiącymi 95% terytorium i 80% ludności. Oba miasta ostatecznie przejęła w 1861 r. Francja w zamian za 4,1 mln franków w złocie i obietnicę budowy linii kolejowej, ukończonej w 1868 r. Książę Karol III miał pod swoją władzą 1,5 km² ziemi i 1,5 tysięczne miasteczko. Sporą część sumy zainwestował w budowę resortu nadmorskiego z kasynem, nazwanego na jego cześćMonte Carlo. Klimat i liberalne prawo hazardowe jak na ówczesne czasy zaczęły przyciągać elity całego kontynentu. Po II wojnie światowej Monako zaczęło przyciągać śmietankę Hollywood ze względu na głośny ślub księcia Rainiera III z aktorką Grace Kelly. Obecnym władcą państwa jest Albert II.
Jest to jedno z najgęściej zaludnionych państw świata, a 100% ludności mieszka w mieście. Rdzenna ludność księstwa, Monegaskowie, stanowi zaledwie 21,5% mieszkańców. Francuzi stanowią ponad 28% ludności, Włosi 18,5%, Brytyjczycy 7,5%, a pozostałe 24,5% obywatele około 140 państw. Blisko 78% mieszkańców wyznaje katolicyzm, poza tym bezwyznaniowcy i niewielkie mniejszości protestanckie, judaistyczne i muzułmańskie.
Monako jest monarchią konstytucyjną rządzoną przez ród Grimaldich, aktualnym władcą jest Albert II. Państwo posiada podpisany traktat o współpracy z Francją, przez którą ma bliskie związki z Unią Europejską. Samorząd terytorialny miasta Monako i obszar księstwa są jednokładne, mają jednak odrębne kompetencje.
Gospodarka Monako opiera się na usługach, handlu (w szczególności nieruchomościami) i budownictwie. Ważny wkład w gospodarkę Księstwa ma też turystyka, generująca 25% dochodów państwa. Monako jest członkiem strefy euro.
Dojazd do Monako z Francji i Włoch zapewnia autostrada A8, z której należy zjechać na zjeździe 57 Roquebrune-Cap Martin. Uwaga: wjazd na teren Księstwa dla pojazdów kempingowych jest mocno ograniczony.
W Monako znajduje się stacja kolejowa, obecnie podziemna, obsługiwana przez francuskie SNCF. Jest ona na trasie pociągów z Nicei, Cannes i Marsylii do Ventimiglii we Włoszech. W Monako zatrzymują się też pociągi dalekobieżne, w tym międzynarodowe. Czasy przejazdu:
Linia autobusowa 100 łączy centrum Nicei z Monako. Połączenie to jest znacząco wolniejsze niż pociąg, ale wiedzie widokową drogą wzdłuż wybrzeża i jest tańsze.
Najbliższym międzynarodowym portem lotniczym jest Nicea-Lazurowe Wybrzeże we Francji. Z niego istnieje możliwość dojazdu koleją, autobusem (45 min), albohelikopterem do heliportu znajdującego się w osiedlu Fontvieille (7 min).
W Monako znajdują się dwa porty turystyczne: Port Herkulesa i Port Fontvieille. Istnieje też terminal przy którym mogą cumować wycieczkowce oferujące rejsy po Morzu Śródziemnym.
Państwo składa się w całości z jednego miasta – Monako. Część autorów traktuje (błędnie) historyczne dzielnice jako oddzielne miasta.
Monako dzieli się na cztery tradycyjne dzielnice:
Księstwo posiada ciekawą ofertę turystyczną dostępną dla większości turystów. Składają się na nią zabytki, muzea, zieleń miejska, wydarzenia kulturalne i sportowe, restauracje, życie nocne.
Ze względu na niewielki rozmiar, po księstwie łatwo poruszać się na pieszo. Większość ulic jest zaopatrzona w chodniki, istnieją też strefy o ograniczonym ruchu. Do pomocy służą liczne windy ułatwiające pokonywanie wzniesień.
Monako posiada dobrze funkcjonującąsieć autobusów miejskich, dzięki której można łatwo dotrzeć w każdy zakątek małego państwa. Obecnie istnieje sześć linii miejskich wzmocnione przez linię nocną i prom osobowy w Porcie Herkulesa. Linia nr 2 łączy większość atrakcji turystycznych (Stare Miasto, Port Herkulesa, Monte Carlo, Dworzec Kolejowy, Ogród Egzotyczny). Bilety można nabyć w automatach, internecie lub w pojazdach. Bilet jednorazowy kosztuje 1,50€ lub 2€ u kierowcy, bilet dobowy 5,50€ (stan na styczeń 2018). Dzieci poniżej 5 roku życia podróżują za darmo.
Monako posiada dobrze utrzymaną sieć dróg. Należy pamiętać o bezwzględnym pierwszeństwie pieszych na przejściach, ograniczeniu prędkości do 50 km/h, ograniczeniach dla wjazdu z przyczepami kempingowymi. Niektóre ulice, przede wszystkim na Skale Monakijskiej, są zamknięte dla pojazdów nie zarejestrowanych w Księstwie lub pobliskim departamencie Francji. Parkingi oferują zazwyczaj pierwszą godzinę za darmo. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc parkingowych, praktyczniejsze jest poruszanie się pieszo lub transportem publicznym.
Językiem urzędowym jest francuski, a narodowym dialektem – monegaski (odmiana włoskiego). Większość ludności potrafi się posługiwać po angielsku, a także w innych językach, jak włoski czy rosyjski.
Miasto, a w szczególności osiedle Monte Carlo, jest znane z szerokiej gamy produktów luksusowych. Mimo tego, znajdują się tu także zwykłe sklepy obsługujące miejscową ludność oraz dwie galerie handlowe (w Monte Carlo i Fontvieille).
Monako oferuje szeroką gamę restauracji, od ekskluzywnych po budżetowe.
O nocleg w Monako jest trudno, szczególnie w niższych cenach, stąd większość turystów korzysta z oferty w pobliskich miastach Francji i Włoch, z Niceą na czele.
Monako jest bardzo bezpieczne, co zawdzięcza m.in. najwyższemu stosunkowi policjantów na mieszkańca na świecie. Mimo tego, warto przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa, szczególnie w czasie dużych wydarzeń takich jak Grand Prix.
W Monako znajduje się jeden szpital noszący imię Księżnej Grace.
Brak polskiej placówki dyplomatycznej. Państwo podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Paryżu (Francja).
Brak placówki - Polskę obsługuje Ambasada Księstwa Monako w Berlinie (Niemcy).