_(cropped).jpg) Zygmunt Padlewski (1861) | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Odznaczenia | |||
  | |||
| |||
Zygmunt Padlewski herbuŚlepowron (ur.1 stycznia1836, zm.15 maja1863) – polski działacz niepodległościowy, generałpowstania styczniowego, naczelnik wojenny województwa płockiego od lutego do kwietnia1863 roku[1].
Urodził się w majątkuCzerniawka Mała wpowiecie berdyczowskim. Był synemWładysława – powstańca listopadowego i Judyty z Potockich. Uczył się w Korpusie Kadetów wBrześciu nadBugiem, następnie w Petersburgu.Absolwent Akademii Artylerii wPetersburgu. Był członkiem petersburskiego tajnegoKoła OficerskiegoZygmunta Sierakowskiego. W 1861 wyjechał do Francji, gdzie był prezesem paryskiegoTowarzystwa Młodzieży Polskiej. Należał do wykładowcówPolskiej Szkoły Wojskowej wGenui iCuneo weWłoszech. Po powrocie do kraju, od 1862 należał do lewicy stronnictwa „czerwonych”, był członkiemKomitetu Centralnego Narodowego i jednym z głównych inspiratorów wybuchu powstania. Dążył do współdziałania rewolucjonistów polskich i rosyjskich, prowadząc z nimi rozmowy wLondynie i Petersburgu. Po wybuchupowstania, od stycznia 1863 był naczelnikiem miastaWarszawy oraz naczelnikiem powstania w guberni płockiej. Oddział jego nie zdołał jednak zdobyćPłocka i poniósł porażki pod Słominem i Unieckiem (28 stycznia 1863), następnie podMyszyńcem (9 marca),Drążdżewem (12 marca) iRadzanowem (21 marca 1863). Został ujęty przez Rosjan w zasadzce naczelnika żandarmerii Drozdowa 21 kwietnia podBorzyminem niedalekoRypina (udawał się na spotkanie z oddziałem ochotników z zaboru pruskiego, dowodzonych przez kpt. Szermętowskiego, ps. Henryk Łowiński wRadzikach Małych)[2]. Przewieziony do więzienia w Lipnie, potem przez Dobrzyń n. Wisłą doPłocka, a następnie skazany na karę śmierci i 15 maja 1863 rozstrzelany za tamtejszymirogatkami płońskimi[3]. Wraz z nim rozstrzelany został Tomasz Waśniewski. 21 kwietnia aresztowani zostali kpt. Konstanty Siciński, Jan Sokołowski, Jan Jodłowski i Kuczborski[3]. 21 listopada 1863 wKijowie został rozstrzelany przez Rosjan za udział w powstaniu ojciec Zygmunta Padlewskiego, Władysław[4].
Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RPIgnacego Mościckiego 21 stycznia 1933 rokuKrzyżem Niepodległości z Mieczami[5]. W 1985 odznaczony zostałGwiazdą Wytrwałości[6].
W 1916 w miejscu jego śmierciharcerze zPolskiej Organizacji Wojskowej postawili drewnianykrzyż z napisemA z krwi Waszej powstanie mściciel tej ziemi. Krzyż w czasieI wojny światowej usunęli Niemcy. Wrócił w 1923 dzięki inicjatywie płockich harcerzy[7].
W 1998 na murzeZakładu Karnego w Płocku, w którym był więziony Padlewski, umieszczono tablicę pamiątkową. Zdecydowała o tymrada miasta[7].
W Płocku rok 150 rocznicy powstania styczniowego był Rokiem gen. Zygmunta Padlewskiego[7].
Corocznie w Płocku w miejscu, gdzie zginął Padlewski, organizowane są manifestacje patriotyczne. Od 1963 stoi tamobelisk. Od 1929 w siedzibieTowarzystwa Naukowego Płockiego znajduje się tablica z jego popiersiem. Wcześniej, tzn. w latach 1924–1929, umieszczono ją wkościele garnizonowym na placu Floriańskim w Płocku[8].
WMyszyńcu na skwerze w pobliżukolegiaty znajduje się kamień upamiętniający Zygmunta Padlewskiego wystawiony w 2014 jako element parku bohaterów kurpiowskich[9]. Skwer ulokowano u zbiegu ulicy ks.Adama Bargielskiego i PlacuKonstantego Rynarzewskiego[10].
Ulice jego imienia znajdują się wMyszyńcu[11],Kadzidle[12],Baranowie[13],Chorzelach[14],Płocku[15],Płońsku[16],Mławie[17],Zabrzu[18],Ostrołęce[19], Puławach
Jest patronem szkoły podstawowej wRadzyminku[20],Bledzewie[21],Nadrożu[22],Zeńboku[23]. Od 1981 patronuje Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu z Oddziałami Integracyjnymi wKampinosie[24]. Dawniej patronowałgimnazjum nr 5 w Płocku[7].
NaCmentarzu Łyczakowskim we Lwowie jest kwatera, na której znajdują się groby uczestników powstania styczniowego. W 1909 na grobieSzymona Wizunasa Szydłowskiego powstał pomnik z postacią powstańca. Na płyciePolegli i Straceni w r. 1863/4 wymieniony jest Zygmunt Padlewski[25][26][27].
Tablica upamiętniająca bohaterów powstania 1863, Zygmunta Padlewskiego i jego ojcaWładysława, została umieszczona na murze SkośnejKaponieryTwierdzy Kijowskiej w 2018[28].
