 | |
 porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | dowódca 1 szwadronu |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
    | |
Zygmunt Błażejewiczps. „Zygmunt” (ur.20 września1918 wWitebsku, zm.1 kwietnia2017 w USA) – porucznikArmii Krajowej, żołnierz powojennegopolskiego podziemia niepodległościowego, dowódca 1 szwadronu5 Brygady Wileńskiej AK.
W 1938 zdał maturę w Gimnazjum ojców Jezuitów wWilnie, a w czerwcu 1939 ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 1 Dywizji Piechoty Legionów przy5 pułku piechoty Legionów w Wilnie z tytułem podchorążego rezerwy. Walczył wwojnie obronnej 1939 w 2. kompanii ciężkich karabinów maszynowych6 pułku piechoty Legionów. Od listopada 1939 w konspiracji, w grupieSZP-ZWZ-AK „Niemenczyn”. Od września 1943 w oddziale partyzanckim por.Adama Boryczki „Tońka”, stanowiącym zalążek6 Brygady Wileńskiej (w patrolu por.Piotra Motylewicza „Szczepcia”). W 6 Brygadzie w 1944 dowodził plutonem szturmowym. Wykonał szereg akcji przeciw niemieckim i litewskim siłom okupacyjnym oraz grupom komunistyczno-rabunkowym i partyzantce sowieckiej. 11 listopada 1944 awansowany na porucznika. Od grudnia 1944 do końca marca 1945 dowódca sekcji egzekucyjnej ObwoduBielsk Podlaski (na jej czele wykonał kilka akcji bojowych (w tym ataku na sowiecki magazyn wojskowy we wsiCzaje-Wólka, zabijając 6 czerwonoarmistów) i 10 likwidacji (w tym w nocy na 6 stycznia 1945 we wsiJakubowskie zlikwidował starszego lejtnantaSmiersza Aleksandra Dokszyna wraz z towarzyszącymi mu: funkcjonariuszemUB Pawłem Chomickim i komendantem posterunkuMO wBoćkach Wiktorem Zielińskim).
3 maja 1945 na szosie Bielsk Podlaski-Boćki szwadron „Zygmunta” urządził zasadzkę na samochód z milicjantami z Mielnika i funkcjonariuszamiPUBP z Bielska; zginął funkcjonariusz UB, 3 zostało ciężko rannych (jeden z nich zmarł w szpitalu), a 1 został lekko ranny.
7 maja 1945 „Zygmunt” zlikwidował posterunek MO w Boćkach, likwidując kilkunastu milicjantów, oficeraNKWD st. lejt. Iwana Czernowa i jednego szeregowego enkawudzistę. W nocy z 9 na 10 maja zlikwidował w Boćkach dwóch współpracowników NKWD. 15 maja we wsiBinduga w gm. Narew ujął i rozstrzelał sierżanta NKWD Matwieja Kałmykowa oraz ukarał spaleniem chlewa i stodoły jednego z gospodarzy za współpracę z NKWD.
16 maja „Zygmunt” w wyniku potyczki we wsiPotoka z grupą białostockiej straży więziennej, milicjantów i żołnierzyKBW został ranny. Konsekwencją było najbardziej kontrowersyjne wydarzenie z jego udziałem – zastrzelenie czterech mieszkańców wsi oraz dowódcy grupy wojskowej, a także późniejsze spalenie wsi. Z relacji mieszkańców wynika, iż po potyczce oddział schronił się w szopie w pobliskim majątkuHieronimowo, którą KBW zlokalizowało i spaliło – w odwecie „Zygmunt” i jego oddział spalił 22 maja wieśPotoka. W wyniku podpalenia wsi w pożarze zginęło troje dzieci i jeden dorosły[1].
28 maja 1 szwadron pod dowództwem „Zygmunta” stoczył we wsiMajdan walkę z grupą operacyjną NKWD i KBW, która straciła 6 zabitych i 5 rannych funkcjonariuszy NKWD oraz 9 zabitych i zaginionych i 8 rannych żołnierzy KBW; partyzanci stracili 3 zabitych i 4 rannych.
26 czerwca zaatakował sowiecki posterunek wojskowy i stację kolejową w osadzieStrabla, zabijając kilku czerwonoarmistów. Następnie podpalił kilka zabudowań w białoruskiej wiosce (prawdopodobnie Iwanówce) w odwet za czynną pomoc udzielaną przez jej mieszkańców NKWD i UB.
7 lipca 1945 w Brzezinach zlikwidował dziesięcioosobową grupę sowieckiej prokuratury wojskowej, w tym pułkownika Pawła Wasiljewa i 3 kapitanów. 13 lipca na drodzeCiechanowiec-Siemiatycze rozbił kolumnę samochodową, zabijając oficera i czterech żołnierzy Armii Czerwonej i biorąc do niewoli 16 żołnierzyLWP i oficera politycznego, por. Michała Żabińskiego, którego na prośbę jego dotychczasowych podkomendnych rozstrzelano. 8 sierpnia pod wsią Sikory rozbił grupę operacyjną LWP, która straciła 15 zabitych, w tym 2 oficerów politycznych (kpt. Franciszka Jachimowicza i por. Franciszka Kamieńskiego).
18 sierpnia 1945 1 szwadron „Zygmunta” wraz z oddziałemWładysława Łukasiuka „Młota” zniszczył wMiodusach Pokrzywnych grupę operacyjną NKWD, UB i LWP; zginęło 18 enkawudzistów (w tym dowódca, mjr Wasilij Gribko, i 2 innych oficerów NKWD), 3 ubeków, 11 żołnierzy LWP oraz dwóch informatorów, sędzia i prokurator („Zygmunt” osobiście zastrzelił wówczas porucznika UB Władysława Piwowarczyka). Partyzanci stracili 8 zabitych i 10 rannych.
4 października 1945 „Zygmunt” wraz z żoną – sanitariuszką Alicją z d. Trojanowską – i kilkoma partyzantami opuścił oddział, a następnie udał się do zachodnich Niemiec, a później do USA, gdzie osiadł.
Odznaczony dwukrotnieKrzyżem Walecznych,Krzyżem Armii Krajowej orazMedalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”. We wrześniu 2011 r. otrzymał od Prezydenta Rzeczypospolitej Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz nominację na stopień podpułkownika, a Prezes Rady Ministrów przyznał mu rentę specjalną. 1 marca 2017 roku awansowany został na stopień pułkownika.
Zmarł 1 kwietnia 2017 w USA, został pochowany 11 kwietnia wMesa w stanie Arizona[2].
