Najstarsze znaleziska kopalne zwierząt – morskie zwierzęta o miękkich ciałach – pochodzą z końcaprekambru,neoproterozoiku (Otavia antiqua – 760 mln lat temu[2],fauna ediakarańska – 630 do 542 mln lat temu), natomiast skamieniałościstrunowców (w tym pierwszych kręgowców[3]) – zkambru iordowiku. W kambrze, około 500 mln lat temu, występowali już przedstawiciele wszystkich znanych obecnietypów bezkręgowców.
Wnomenklaturze zoologicznej zwierzęta (łac.animal,animalis[4];gr.ζώον,zōon[5]) klasyfikowane są jakotakson w randze królestwa (regnum). Takson ten obejmuje wszystkie gatunki zwierząt, w tym równieżczłowieka (Homo sapiens). Poza terminologią fachową wyraz „zwierzę” określakażde żywe stworzenie z wyjątkiemczłowieka[6].
Zacechy odróżniające zwierzęta od innych organizmów przyjmuje się sposób odżywiania, brak ściany komórkowej, gromadzenieglikogenu oraz obecność (u wyżej uorganizowanych zwierząt) układu mięśniowego i nerwowego[7].
Zwierzęta nie potrafią samodzielnie wytwarzać substancji odżywczych. Wszystkie są cudzożywne, tzn. żywią się innymi organizmami, ich szczątkami lub odchodami. W ten sposób żywią się równieżgrzyby. Zwierzęta wyspecjalizowały się w wielu różnych metodach zdobywania i konsumowaniapokarmu.
Ciała zwierząt zbudowane są zawsze zkomórek eukariotycznych. Taką cechę mają też komórki roślinne. W odróżnieniu od nich komórki zwierzęce nie mająchloroplastów iścian komórkowych. Są otoczone cienkąbłoną komórkową. Wytwarzająkolagen. Brakiem ściany komórkowej charakteryzują się, oprócz zwierząt, niektóre grzyby.
Funkcjonalnie zróżnicowane komórki zwierząt zorganizowane są w zespoły zwanetkankami (z wyjątkiemgąbek), a tkanki wnarządy, tworzące z kolei wyspecjalizowane układy narządów, pełniące w organizmie zwierzęcia określonefunkcje życiowe (np. układ krwionośny, oddechowy, wydalniczy). Wszystkie zwierzęta odbierająbodźce zewnętrzne za pomocąreceptorów i reagują na nieodruchami.
Zwierzęta, choć nie wszystkie ich typy, są jedynymiorganizmami, u których występują układy mięśniowy i nerwowy. Konieczność poszukiwania pokarmu doprowadziła u zwierząt do wykształcenia zdolności do aktywnego ruchu. Zdecydowana większość z nich wykształciła wyspecjalizowanetkanki mięśniowe tworząceukład mięśniowy współpracujący znarządami ruchu. Niektóre (gąbki i polipy parzydełkowców) prowadzą wprawdzie osiadły tryb życia, ale komórki gąbek są zdolne do ograniczonego ruchu, u większości z nich występuje swobodnie pływające stadium larwalne, aparzydełkowce są osiadłe jedynie w stadiumpolipa.
Aktywne poruszanie się wykształciło u zwierząt narządy zmysłów współpracujące zukładem nerwowym.
Pochodzenie zwierząt nie zostało dotychczas wyjaśnione, głównie z powodu braku szczątków kopalnych pierwotnychtkankowców. Naukowcy rozważają kilka hipotez wywodzących pochodzenie zwierząt od pierwotniaków, m.in. hipotezy cellularyzacji i integracji. Przyjmuje się, że przodkami zwierząt byli magazynującyglikogen i zaopatrzeni w wić przedstawiciele królestwaProtista. Razem zgrzybami i niektórymipierwotniakami łączone są wsupergrupęOpisthokonta[8]. Tak jak u przodkówroślin, u zwierząt w procesie komplikowania budowy pojawił się okres występowania kolonijnego. Poszczególne organizmy kolonii rozpoczęły różnicować swoje funkcje, co doprowadziło do powstania tkanek.
Odkrycia dokonane w latach 2009–2012 w rejoniePółwyspu Arabskiego oraz południowychChin sugerują, że najstarsze zwierzęta pojawiły się ok. 600 mln lat temu (Chiny – 570 mln,Oman – 635 mln), należały dotypugąbek i wywodziły się z organizmów jednokomórkowych podobnych do ameby[9][10]. Wiek najstarszych zwierząt jest jednak prawdopodobnie zaniżony – w 2012 roku wUrugwaju zostały znalezione ślady pozostawione przez wędrującezwierzęta dwubocznie symetryczne, pochodzące sprzed 585 mln lat[11].
Jeszcze pod koniec XX wieku do królestwa zwierząt zaliczano eukariotyczne, heterotroficzneorganizmy jednokomórkowe określane nazwąpierwotniaki (Protozoa). Obecnie są one klasyfikowane poza królestwem zwierząt – w zależności od ujęcia, w taksonieProtozoa lubProtista.
Uproszczony schemat klasyfikacji zwierząt. Nie obejmuje wszystkich typów
Królestwo Animalia dzielone jest na dwa podkrólestwa. Pierwsze z nich obejmuje zwierzęta, które nie mają właściwych tkanek, organów (narządów), układu mięśniowego i nerwowego, czyli cech typowych dlatkankowców. We współczesnych klasyfikacjach określane jest naukową nazwą Parazoa, a w języku polskim nazwami zwyczajowymi beztkankowce, przedtkankowce, nietkankowce lub nibytkankowce. Należy do nich jeden typ –gąbki.
Drugie podkrólestwo obejmuje zwierzęta tkankowe grupowane w 35–40 typach. Liczba wyróżnianych typów jest zależna od autora (lub autorów) danej klasyfikacji. Naukowa nazwa tego podkrólestwa toEumetazoa lub Epitheliozoa. Polskie nazwy zwyczajowe to tkankowce właściwe lub wielokomórkowce właściwe.
Jeden gatunek (Trichoplax adhaerens) ma niejasną pozycję taksonomiczną. Zaliczono go do typupłaskowców (Placozoa), ale nie ma pewności, czy zaliczyć go do zwierząt tkankowych. Klasyfikacje, w których przyjęto takie założenie, wymieniają Epitheliozoa jako podkrólestwo zwierząt obejmujące dwie grupy: Placozoa i Eumetazoa.
↑Simpson, Alastair G.B.; Roger, Andrew J. The real ‘kingdoms’ of eukaryotes. „Current Biology”. 14 (17), s. R693-R696, 2004.DOI:10.1016/j.cub.2004.08.038. (ang.).
↑W 1995 roku eksperci powołani przezONZ ustalili, że opisano ok. 1,75 mln gatunków organizmów współcześnie żyjących. Zwierzęta stanowią większą grupę organizmów niż pozostałe królestwa razem wzięte.
