Pierwotnie przez związki organiczne rozumiano te, które występują tylko worganizmach żywych oraz ich syntetyczne pochodne. Jednak wraz z rozwojemchemii organicznej okazało się, że można sztucznie otrzymać niemal wszystkie związki organiczne wychodząc z nieorganicznychsubstratów, stąd zdecydowano się zmienić definicję na współczesną[5].
Termin „organiczny” ma historię sięgającą początku XIX wieku, kiedy panowało przekonanie, że związki organiczne mogą być syntezowane jedynie przez żywe organizmy za pomocą „siły życiowej”. Tego rodzaju poglądy nazywane sąwitalizmem i były powszechne w tamtym czasie. Zaczęły one ulegać zmianie po tym, jak w 1824 rokuFriedrich Wöhler dokonał syntezykwasu szczawiowego, a w roku 1828 otrzymał onmocznik z prostych związków nieorganicznych[6].
Warto zauważyć, że żaden z tych dwóch związków nie zawiera wiązań pomiędzy węglem a wodorem. Wedle jednej z definicji obecność takiego wiązania jest kryterium koniecznym, aby dany związek można było zaklasyfikować jako organiczny. Przykład ten może posłużyć do ukazania problemów, jakie wiążą się z rozróżnieniem historycznej i współczesnej definicji związku organicznego. Do związków zawierających węgiel, które są przedmiotem rozważańchemii nieorganicznej zalicza się większość substancji uznanych za nieorganiczne jeszcze przed działalnością Wöhlera, takie jakwęglany[7].
Glicyna stanowi najprostszy aminokwas białkowy, a zarazem przykład związku wielofunkcyjnego
Istnieje kilka możliwości dokonania podziału związków organicznych. Jednym z nich jest podział na związkinaturalne (występujące w przyrodzie) isyntetyczne. Innym jest wyróżnianie obecnościheteroatomów, takich jaktlen lubazot. Jednak najbardziej intuicyjnym i powszechnie stosowanym jest klasyfikacja oparta na występowaniu w danej cząsteczcegrup funkcyjnych, które mają decydujący wpływ na właściwości związku.
Do związkówjednofunkcyjnych zalicza się substancje, których cząsteczki mają tylko jeden typ grup funkcyjnych. Przykładowoalkohole majągrupę hydroksylową, a aminygrupę aminową.
Związki zawierające więcej niż jeden typ grup funkcyjnych nazywa sięwielofunkcyjnymi. Przykładem mogą byćaminokwasy, posiadające grupę aminową orazgrupę karboksylową.
Ponadto wyróżnia się kategorięzwiązkówmetaloorganicznych, charakteryzujących się obecnością atomówmetalu połączonych bezpośrednio z atomami węgla.
Wiele związków organicznych jest zbudowane z wielu (nawet setek tysięcy) powtarzających się jednostek określanych mianemmonomerów. Gdy jednostek tych jest od dwóch do kilkudziesięciu, związki te nazywane sąoligomerami, gdy jednostek jest więcej, mówi się opolimerach.
Antybiotykwankomycyna stanowi przykład związku naturalnego o bardzo skomplikowanej budowie
Związki występujące naturalnie – to te, których źródłem są żywe organizmy lub ich szczątki. Związki te są syntezowane przez żywe organizmy lub pochodzą z ich rozkładu wśrodowisku naturalnym. Wiele z tych związków i ich mieszanin znalazło zastosowanie jako różnego rodzaju substancje użytkowe – odleków, przez materiały konstrukcyjne, popaliwa.
Związki syntetyczne – to takie, które zostały otrzymane na drodze sztucznej syntezy. Mogą one mieć zarówno swoje odpowiedniki naturalne, jak i nie występować w naturze. Czasami związek jest najpierw otrzymywany syntetycznie, a następnie wykrywa się go w naturze, a czasami jest na odwrót – dąży się do opracowania sztucznej syntezy związku, występującego naturalnie.
Związki chemiczne, które nie występują w naturze, są czasami nazywanesztucznymi, zaś związki otrzymane na drodze syntezy, ale występujące również w naturze, bywają nazywanezwiązkami identycznymi z naturalnymi. Wreszcie, istnieją takżezmodyfikowane związki naturalne – tj. sztucznie otrzymanepochodne związków występujących w naturze.
Podział ten komplikuje dodatkowo fakt opracowaniabiosyntezy wielu związków organicznych, które są na tyle złożone, że nie opłaca się ich otrzymywać na drodze syntezy tradycyjnej. Związki otrzymane w ten sposób pochodzą wprawdzie z organizmów żywych, ale są toorganizmy celowo zmodyfikowane genetycznie i hodowane w celu masowej produkcji określonych substancji. W ten sposób można zarówno otrzymywać związki identyczne z naturalnymi, jak i sztuczne[5].
Wybór drogi otrzymywania związków organicznych jest zwykle dyktowany względami ekonomicznymi. Chemicy organicy ibiotechnolodzy cały czas pracują nad nowymi drogamisyntezy – w szczególności w przypadkach, w których wyodrębnianie związków naturalnych z materiału biologicznego jest bardzo kosztowne.
↑Charles E.Ch.E.CarraherCharles E.Ch.E., jr.,Charles U.Ch.U.PittmanCharles U.Ch.U., jr.,Inorganic Polymers, [w:]Ullmann’s Encyclopedia of Chemical Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley-VCH Verlag, 2005,DOI: 10.1002/14356007.a14_241,ISBN 978-3-527-30673-2(ang.). Brak numerów stron w książce
↑abcThe Language of Organic Chemistry, [w:]AndrewA.BurrowsAndrewA.,John Holman. AndrewJ.H.A.ParsonJohn Holman. AndrewJ.H.A.,GwenG.PillingGwenG.,GarethG.PriceGarethG.,Chemistry³: Introducing Inorganic, Organic and Physical Chemistry, Oxford: Oxford University Press, 2009, s. 405–409,ISBN 978-0-19-927789-6(ang.).
↑Spencer L.S.L.SeagerSpencer L.S.L.,Michael R.M.R.Slabaugh.Michael R.M.R.,Chemistry for Today: General, Organic, and Biochemistry, Thomson Brooks/Cole, 2004, s. 342,ISBN 0-534-39969-X(ang.).
