 Dom Artysty Weterana ZASP w Skolimowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia | 21 grudnia 1918 |
| Rodzaj stowarzyszenia | Stowarzyszenie |
| Prezes | |
| NrKRS | |
| Data rejestracji | |
| brak współrzędnych | |
| Strona internetowa | |
Związek Artystów Scen Polskich ZASP – Stowarzyszenie – organizacja powołana 21 grudnia 1918, podczas ogólnopolskiego Kongresu Konstytucyjnego w Teatrze Rozmaitości w Warszawie. Pierwszym prezesem zostałJózef Śliwicki. Statut związku podpisali między innymi:Stefan Jaracz,Juliusz Osterwa iAleksander Zelwerowicz[1].
W dwudziestoleciu międzywojennym stał się jedną z najprężniejszych organizacji zawodowych w Polsce. Dzięki wprowadzonemu przez ZASP tzw. przymusowi organizacyjnemu, teatry musiały zatrudniać wyłącznie jego członków, a przynależność do ZASP była obowiązkowa dla zawodowych aktorów. Doprowadził on również do podpisania kontraktu, który gwarantował aktorom wysokość minimalnej gaży przez cały sezon. W 1928 związek wybudowałDom Artystów Weteranów Scen Polskich wSkolimowie. W 1976 stał się członkiemInternational Federation of Actors, międzynarodowej organizacji, która skupia związki zawodowe aktorów na świecie. W 1932 doprowadził do powstania pierwszej nowoczesnej szkoły teatralnej w Polsce –Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej.
W czasiewojny ZASP stał się organizacją konspiracyjną. W 1940 wydał zakaz udziału w imprezach artystycznych organizowanych przez Niemców. Zakazu przestrzegała większość środowiska aktorskiego.
W 1950 ZASP został rozwiązany, a w jego miejsce powstało Stowarzyszenie Polskich Artystów Teatru i Filmu (SPATiF). W 1952 zmieniono nazwę związku na SPATiF-ZASP. W 1981 powrócono do przedwojennej nazwy. 1 grudnia 1982 ZASP został przez władze rozwiązany, a w jego miejsce 19 grudnia 1983 powstał „nowy” ZASP, do którego wstąpiła ok. 1/5 artystów z rozwiązanego związku. W 1989 doszło do zjednoczenia związku.
DecyzjąMinistra Kultury 1 lutego 1995 wydano stowarzyszeniu zezwolenie nazbiorowe zarządzanie prawami autorskimi reżyserów teatralnych i scenografów teatralnych na następującychpolach eksploatacji[2]:utrwalanie, zwielokrotnianie jakąkolwiek techniką, wprowadzanie do obrotu, użyczanie, najem, publiczne wykonanie, wyświetlanie, odtwarzanie, nadawanie, reemitowanie, publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Zezwolenie obejmuje również zarządzanie prawami pokrewnymi artystów wykonawców: aktorów, solistów, śpiewaków, tancerzy (wraz z prawem do pobierania wynagrodzenia) na polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnianie jakąkolwiek techniką, wprowadzanie do obrotu, użyczanie, najem, nadawanie, reemitowanie, odtwarzanie, publiczne udostępnienie utrwalenia artystycznego w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Stowarzyszenie również pobiera wynagrodzenia z tytułu wyświetlenia utworu audiowizualnego wkinach, najmu egzemplarzy utworów audiowizualnych i ich publicznego odtwarzania i nadawania utworu audiowizualnego wtelewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów.
W 2001 rokuKazimierz Kaczor (ówczesny prezes ZASP) orazCezary Morawski (ówczesny skarbnik ZASP; w 2005 roku Zarząd Główny ZASP pozbawił Morawskiego członkostwa w stowarzyszeniu[3]) narazili związek na ponad 9,2 miliona złotych strat[4][5][6][7], ale w 2011 zostali uniewinnieni[8]. Sąd oddalił wszystkie apelacje, zarówno oskarżonych, jak i prokuratorską, uznał winę oskarżonych, jednocześnie warunkowo umarzając postępowanie na okres próbny jednego roku, ponieważ działanie oskarżonych było wynikiem naruszenia zasad ostrożności, a nie umyślnego działania i zaznaczył, że nikt nie zarzuca oszustwa, a ich wina miała charakter nieumyślny; orzeczenie jestprawomocne[9][4].
Nieprawidłowości z inwestowaniem pieniędzy pochodzących z nieodebranychtantiem spowodowały skandal (2002), który doprowadził do wystąpienia ze związku wielu artystów. Część z nich utworzyło konkurencyjną organizację:Stowarzyszenie Artystów Filmu i Telewizji. Prawomocny wyrok w tej sprawie stanowił istotną kwestię w trakcie procedury konkursowej, która we wrześniu 2016 doprowadziła do wyboruCezarego Morawskiego na dyrektoraTeatru Polskiego we Wrocławiu[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19].
We wrześniu 2018 reporterzyTVN24 ujawnili, iż jedna z sal w siedzibie Związku Artystów Scen Polskich była udostępniana założycielowi Teatru Akademickiego Uniwersytetu Warszawskiego, który podczas prób dopuszczał sięmolestowania studentek i uczennic liceów grających w jego produkcjach[20][21][22][23][24].
Źródło: ZASP[1].
W latach 1950–1952 Stowarzyszenie Polskich Artystów Teatru i Filmu (SPATiF), w latach 1952–1981 SPATiF-ZASP.
|
