 Zofia Romaszewska podczas uroczystości nadania sali nr 176 w budynkuSenatu imieniaZbigniewa Romaszewskiego (2014) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 17 sierpnia 1940 | ||
|---|---|---|---|
| Zawód, zajęcie | |||
| Alma Mater | |||
| Odznaczenia | |||
     | |||
| |||
| |||
Irena Zofia Romaszewska[1] z domu Płoska[2] (ur.17 sierpnia1940 wWarszawie) – polska działaczka społeczna, uczestniczka opozycji demokratycznej wPRL. Razem z mężemZbigniewem Romaszewskim współtwórczyniBiura InterwencyjnegoKSS „KOR” iRadia „Solidarność”, od 2015 doradca prezydenta RPAndrzeja Dudy. DamaOrderu Orła Białego.
W październiku 1956, w czasie zjazdu założycielskiegomarksistowskiegoRewolucyjnego Związku Młodzieży, poznała swego przyszłego mężaZbigniewa Romaszewskiego[3], z którym związek małżeński zawarła w 1960.
AbsolwentkaUniwersytetu Warszawskiego[4]. W latach 1959–1963 studiowała fizykę na tej uczelni[5]. W 1967 współinicjatorka akcji zbierania podpisów pracowników naukowych w obronieAdama Michnika, zawieszonego w prawach studentaWydziału Historycznego UW. Pomarcu 1968 mieszkanie małżonków Romaszewskich stało się miejscem regularnych spotkań dysydentów[6]. Od 1976 uczestniczyła w akcji pomocy robotnikom represjonowanym poprotestach czerwcowych w Ursusie iRadomiu, od października 1976 kierowała razem z mężem grupą pomagającą w Radomiu. Była współpracowniczkąKomitetu Obrony Robotników, w maju 1977 razem z mężem stanęła na czele Biura Interwencyjnego KOR, które koordynowało pomoc osobom represjonowanym przez władze PRL. We wrześniu 1977 podpisała Deklarację Ruchu Demokratycznego – dokument programowy opozycji „korowskiej”. Po powstaniu we wrześniuKomitetu Samoobrony Społecznej „KOR” w dalszym ciągu kierowała razem z mężemBiurem Interwencyjnym KSS „KOR”. W „Biuletynie Informacyjnym KSS „KOR”” redagowała dział „Praworządność”. W latach 1980–1981 kierowała ze Zbigniewem Romaszewskim powstałą w oparciu o doświadczenie Biura Interwencyjnego Komisją Interwencji i Praworządności Regionu MazowszeNSZZ „Solidarność” (do związku dołączyła we wrześniu 1980).
Uniknęła internowania po ogłoszeniustanu wojennego, działała w ukryciu. Razem z mężem organizowała konspiracyjne warszawskieRadio „Solidarność”. Wystąpiła jako spikerka w pierwszej audycji radia w dniu 12 kwietnia 1982. Została aresztowana 5 lipca 1982. 17 lutego 1983 za działalność opozycyjną skazana na karę 3 latpozbawienia wolności, zwolniona na mocy amnestii w lipcu 1983. Od 1986 do 1989 działała w Komisji Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”, którą kierował Zbigniew Romaszewski.
W latach 1989–1995 była dyrektorem Biura InterwencjiKancelarii Senatu, a w 1991–1993 – sędziąTrybunału Stanu[7]. W latach 1996–2001 należała doRuchu Odbudowy Polski. W 2003 była wśród założycieli powołanej z inicjatywy jej męża partiiSuwerenność-Praca-Sprawiedliwość[8].
W 2010[9] i 2015[10] klub parlamentarnyPrawo i Sprawiedliwość przedstawiał ją jako kandydatkę na stanowiskorzecznika praw obywatelskich, w obu przypadkach nie uzyskała wystarczającego poparcia w sejmowym głosowaniu[11][12]. W 2011 weszła w skład rady stowarzyszeniaSolidarni 2010[13]. Przewodniczyła także radzie Fundacji Wolność i Demokracja[14].
24 września 2015 została doradcą społecznym, a następnie doradcą etatowym prezydenta RPAndrzeja Dudy[15][16]. Została też przewodniczącą Zespołu do spraw opiniowania wniosków o nadanie odznaczeń dla działaczy Opozycji Demokratycznej. W lipcu 2017 miała, w opinii prezydenta, decydujący wpływ na jego decyzję o zawetowaniu ustaw o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa, wzmacniających pozycję ministra sprawiedliwości[17][18].
Weszła w skład komitetu wspierającego kandydaturęKarola Nawrockiego na prezydenta RP wwyborach w 2025[19].
Jest córkąStanisława Płoskiego iEwy Prauss-Płoskiej, wnuczkąKsawerego Praussa iZofii Praussowej. Była zamężna zeZbigniewem Romaszewskim (od 1960[20] do jego śmierci w 2014), z którym ma córkęAgnieszkę Romaszewską-Guzy[20].
Postanowieniem prezydentaLecha Kaczyńskiego z 21 września 2006,za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju, została odznaczona Krzyżem WielkimOrderu Odrodzenia Polski[1]. W czerwcu 2007 została powołana na kanclerzaKapituły tego orderu – z członkostwa w Kapitule zrezygnowała we wrześniu 2010[21].
28 kwietnia 2016,w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za wybitne osiągnięcia w pracy publicznej i państwowej, prezydent Andrzej Duda nadał jejOrder Orła Białego[22][23]. 29 lipca otrzymałaKrzyż Wolności i Solidarności[24], a 4 sierpnia powołana została w składKapituły Orderu Orła Białego[25].
W 2019 została udekorowanaMedalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[26]. W 2022 wyróżnionaodznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”[27].
W 2006 Zofia i Zbigniew Romaszewscy otrzymali nagrodęKustosz Pamięci Narodowej[28].
W 2015 została laureatką Nagrody im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, przyznanej przez Ruch Społeczny im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego[29].
