Znaki zakazu –znaki drogowe wyrażające ustalenia organizacji ruchu w postaci ograniczenia poruszania się pojazdów lub zabronienia wykonania określonych manewrów.
WPolsce znaki zakazu określaRozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2310), a zakres ich stosowania – załącznik nr 1 doRozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. z 2019 r. poz. 2311). Mają kształt koła (z wyjątkiem znakówB-20 „stop”,B-39 „strefa ograniczonego postoju” iB-43 „strefa ograniczonej prędkości”), z czerwoną obwódką i białym tłem lub niebieskim tłem. W całejEuropie stosowany jest jednolity system symboli zgodny zKonwencją wiedeńską o znakach i sygnałach drogowych z 1968 r. (Dz.U. z 1988 r. nr 5, poz. 42), dopuszczającą, oprócz kolorystyki stosowanej w Polsce, także kolor żółty w miejscu białego.
Pod znakami zakazu mogą być umieszczone dodatkowe tabliczki:
Znak zakazu umieszczony pod znakiemE-17a „miejscowość” obowiązuje na obszarze całej miejscowości, a umieszczony pod znakiemD-42 „obszar zabudowany” – do znakuD-43 „koniec obszaru zabudowanego” lubE-18a „koniec miejscowości”, z wyjątkiem odcinka drogi, na którym został on zmieniony lub odwołany innym znakiem.
Uprawniona osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym, oraz kierujący pojazdem przewożący taką osobę mogą, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do zakazów wyrażonych znakami:
Obecny wygląd większości znaków zakazu[a] został wprowadzony w 1975 roku[1].
| Tarcza znaku | Nazwa znaku | Szczegóły | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | B-1: zakaz ruchu w obu kierunkach | Znak zakazuje ruchu na drodze wszelkich pojazdów, kolumn pieszych oraz jeźdźców i poganiaczy. Umieszczona pod znakiem B-1 tabliczka z napisem „Nie dotyczy” wraz z symbolem pojazdu lub wyrażeniem określającym pojazd wskazuje, że zakaz nie dotyczy pojazdu określonego tabliczką. Umieszczony na znaku zakazu albo tabliczce napis określający dni lub okres doby oznacza, że zakaz obowiązuje w tym czasie, np:  oznacza zakaz ruchu w określonych godzinach tak, jak wskazuje na znaku. | ||||||||||||||
 | B-2: zakaz wjazdu | Znak zakazuje wjazdu na drogę lub jezdnię od strony jego umieszczenia pojazdów, kolumn pieszych oraz jeźdźców i poganiaczy. Umieszczona pod znakiem B-2 tabliczka z napisem „Nie dotyczy” wraz z symbolem pojazdu lub wyrażeniem określającym pojazd wskazuje, że zakaz nie dotyczy pojazdu określonego tabliczką. Często stosowany na drogach i jezdniach jednokierunkowych do wyznaczania kierunku ruchu. Znak może być także stosowany na drogach dwukierunkowych w celu zabronienia wjazdu na tę drogę na danym skrzyżowaniu. | ||||||||||||||
 | B-3: zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych | Znak zakazuje ruchu pojazdów silnikowych, nie dotyczy motocykli jednośladowych. Stosowany na odcinkach dróg o niedostatecznej szerokości lub nośności, gdzie ruch pojazdów silnikowych wielośladowych (w tym motocykli z przyczepą) nie może być dopuszczony. | ||||||||||||||
 | B-3a: zakaz wjazdu autobusów | Znak zakazuje ruchuautobusów. Stosowany w celu wyeliminowania ruchu autobusów z obszarów, gdzie duża ich liczba może powodować zakłócenia ruchu innych pojazdów. | ||||||||||||||
 | B-4: zakaz wjazdu motocykli | Znak zakazuje ruchumotocykli. Stosowany na drogach, na których trzeba ograniczyć hałas wytwarzany przez motocykle, np. w pobliżu szpitali. | ||||||||||||||
 | B-5: zakaz wjazdu samochodów ciężarowych | Znak zakazuje ruchu:
Jeżeli znak dotyczy pojazdów o innej niż 3,5 t dopuszczalnej masie całkowitej, wówczas na znaku lub na tabliczce podaje się określoną wartość. Odmiany B-5:
| ||||||||||||||
 | B-6: zakaz wjazdu ciągników rolniczych | Znak zakazuje ruchu ciągników rolniczych i pojazdów wolnobieżnych. Stosowany na ulicach, na których występuje duże natężenie ruchu, a pojazdy wolnobieżne mogą powodować tamowanie ruchu. | ||||||||||||||
 | B-7: zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą | Znak zakazuje ruchu pojazdów z przyczepą. Nie dotyczy pojazdów z przyczepą jednoosiową lub naczepą. Pod znakiem może być umieszczana tabliczka z wartością dopuszczalnej masy całkowitej przyczepy. Stosowany przy niekorzystnych warunkach drogowych, np. spadkach podłużnych, ostrych skrętach. Odmiany B-7:
| ||||||||||||||
 | B-8: zakaz wjazdu pojazdów zaprzęgowych | Znak zakazuje ruchupojazdów zaprzęgowych, a takżejeźdźców ipoganiaczy. Stosowany na drogach, na których występuje duże natężenie ruchu, gdzie ruch pojazdów zaprzęgowych może powodować tamowanie ruchu. | ||||||||||||||
 | B-9: zakaz wjazdu rowerów | Znak zakazuje ruchu zarówno na jezdni, jak i poboczurowerów i wózków rowerowych. Stosowany na drogach o dużym natężeniu ruchu lub dużej dopuszczalnej prędkości stanowiących niebezpieczeństwo dla kierujących rowerami oraz tam, gdzie w pobliżu została wyznaczona droga dla rowerów oznaczona znakiemC-13. | ||||||||||||||
 | B-10: zakaz wjazdu motorowerów | Znak zakazuje wjazdumotorowerów. Stosowany, gdy istnieje potrzeba zamknięcia ruchu dla wszelkich pojazdów wyposażonych w silnik na drogach, gdzie zabroniony został ruch pojazdów samochodowych. | ||||||||||||||
 | B-11: zakaz wjazduwózków rowerowych | Znak zakazuje ruchu wózków rowerowych. Stosowany na drogach o dużym natężeniu ruchu, gdzie ruch tych pojazdów może powodować tamowanie ruchu. | ||||||||||||||
 | B-12: zakaz wjazdu wózków ręcznych | Znak zakazuje ruchu na jezdni i poboczu wózków ręcznych prowadzonych, ciągniętych lub pchanych. | ||||||||||||||
 | B-13: zakaz wjazdu pojazdów z towarami wybuchowymi lub łatwo zapalnymi | Znak zakazuje ruchu pojazdów przewożących w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej, towary klasADR:
| ||||||||||||||
 | B-13a: zakaz wjazdu pojazdów z towarami niebezpiecznymi | Znak zakazuje ruchu pojazdów przewożących towary niebezpieczne w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej. Pod znakiem może być umieszczona tabliczka wskazująca, że zakaz dotyczy określonych grup towarów lubT-31 „tabliczka wskazująca kategorię tunelu”:
| ||||||||||||||
 | B-14: zakaz wjazdu pojazdów z towarami, które mogą skazić wodę | Znak zakazuje ruchu pojazdów przewożących w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej, towary klasADR:
| ||||||||||||||
 | B-15: zakaz wjazdu pojazdów o szerokości ponad ... m | Znak zakazuje ruchu pojazdów, których szerokość wraz z ładunkiem jest większa od wartości podanej na znaku. Ruch pojazdów ze względu na szerokość ogranicza się, gdy szerokość przejazdu jest mniejsza niż 3,5 m. Na znaku podaje się odległość między elementami konstrukcyjnymi ograniczającymi skrajnie poziomą pomniejszoną o 1 m. Stawiany jest ze względu na wąskie obiekty drogowe jak np. tunele, mosty, a także wąskie ulice i pasy ruchu (wówczas znak może być umieszczony nad pasem ruchu, którego dotyczy lub jako element znakuF-22 „ograniczenia na pasie ruchu”). | ||||||||||||||
 | B-16: zakaz wjazdu pojazdów o wysokości ponad ... m | Znak zakazuje ruchu pojazdów, których wysokość wraz z ładunkiem jest większa od wartości podanej na znaku. Ruch pojazdów ze względu na wysokość ogranicza się, gdy wysokość przejazdu jest mniejsza niż 4,5 m. Na znaku podaje się wysokość obiektu nad jezdnią pomniejszoną o 0,5 m. Jest ustawiany ze względu na niskie tunele, wiadukty, linie sieci napowietrznej. | ||||||||||||||
 | B-17: zakaz wjazdu pojazdów o długości ponad ... m | Znak zakazuje ruchu pojazdów lub zespołów pojazdów, których długość wraz z ładunkiem jest większa od wartości podanej na znaku. Ruch pojazdów ze względu na długość ogranicza się na drogach o ostrych i wąskich zakrętach oraz tam, gdzie ruch takich pojazdów może utrudniać ruch. | ||||||||||||||
 | B-18: zakaz wjazdu pojazdów o rzeczywistej masie całkowitej ponad ... t | Znak zakazuje ruchu pojazdów lub zespołów pojazdów, którychrzeczywista masa całkowita jest większa od wartości podanej na znaku. Stawiany jest ze względu na odcinki dróg o niewystarczającej nośności. | ||||||||||||||
 | B-19: zakaz wjazdu pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej powyżej ... t | Znak zakazuje ruchu pojazdów, którychnacisk osi jest większy od nacisku odpowiadającego masie podanej na znaku. W przypadku osi wielokrotnej nacisk żadnej z osi składowych nie może odpowiadać masie większej niż 80% masy podanej na znaku. Znak stosuje się na drodze publicznej lub jej odcinku, na granicach obszaru strefy o obniżonej nośności orazprzejściach granicznych znajdujących się na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej[3].Przykładowo nacisk osi ograniczony do 5 t odpowiada nośności 5000 [kg] ·g ≈ 50 [kN], dlag ≈ 10 m/s². | ||||||||||||||
 | B-20: stop | Znak zakazuje przejazdu bez zatrzymania pojazdu przed:
W obrębie skrzyżowania znak dotyczy tylko najbliższej jezdni, przed którą został umieszczony.Kierujący zobowiązany jest ustąpić pierwszeństwa poruszającym się drogą z pierwszeństwem i analogicznie w pozostałych sytuacjach. Zatrzymanie pojazdu powinno nastąpić w miejscu wyznaczonym znakiem poziomymP-12 „linia bezwzględnego zatrzymania – stop”, w rejonie przejazdu kolejowo-drogowego dodatkowo przed znakiemG-3 lubG-4 „krzyż św. Andrzeja”. W razie braku wyznaczonego miejsca, zatrzymanie powinno nastąpić w takim miejscu, w którym kierujący może upewnić się, że nie utrudni ruchu na drodze z pierwszeństwem. Pod znakiemB-20 może być tabliczkaT-6c „tabliczka wskazująca rzeczywisty przebieg drogi z pierwszeństwem przez skrzyżowanie (umieszczana na drodze podporządkowanej)” iT-6d „tabliczka wskazująca prostopadły przebieg drogi z pierwszeństwem przez skrzyżowanie oraz układ dróg podporządkowanych (umieszczana na drodze podporządkowanej)”. Na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 60 km/h znakB-20 poprzedzany jest znakiemA-7 „ustąp pierwszeństwa” z tabliczkąT-1 „tabliczka wskazująca odległość znaku ostrzegawczego od miejsca niebezpiecznego” z napisem STOP. Znak jest stosowany, gdy nie są spełnione warunki widoczności (mała widoczność na zatrzymanie). | ||||||||||||||
 | B-21: zakaz skręcania w lewo | Znak zabrania skręcania w lewo i zawracania na skrzyżowaniu, przed którym jest ustawiony. Znak znajdujący się w obrębie skrzyżowania dotyczy tylko najbliższej jezdni, przed którą został umieszczony, co jest istotne w przypadku skrzyżowań z drogą dwujezdniową. Umieszczona pod znakiem B-21 lub B-22 tabliczka z napisem „Nie dotyczy” wraz z symbolem pojazdu lub wyraże-niem określającym pojazd wskazuje, że zakaz nie dotyczy pojazdu określonego tabliczką. Razem zB-21 może występować znakF-7 „sposób jazdy w związku z zakazem skręcania w lewo”, który wskazuje możliwy dojazd do drogi, w którą skręcanie jest zabronione. Stosowany na skrzyżowaniach z jezdnią jednokierunkową, na którą nie ma wjazdu od strony skrzyżowania oraz gdy pojazdy skręcające w lewo mogą utrudniać ruch. | ||||||||||||||
 | B-22: zakaz skręcania w prawo | Znak zabrania skręcania w prawo na skrzyżowaniu, przed którym jest ustawiony. Stosowany analogicznie jakB-21. Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach przewiduje stosowanie odmiany znakuF-7 „sposób jazdy w związku z zakazem skręcania w lewo” występującej wraz ze znakiemB-22. Nie ma jej jednak wRozporządzeniu w sprawie znaków i sygnałów drogowych. | ||||||||||||||
 | B-23: zakaz zawracania | Znak zabrania zawracania od miejsca jego ustawienia do najbliższego skrzyżowania włącznie lub znaku B-24 „koniec zakazu zawracania”. Stosowany w miejscach, gdzie manewr zawracania może powodować utrudnienie ruchu. Ten znak natomiast nie zabrania skręcania w lewo. | ||||||||||||||
 | B-24: koniec zakazu zawracania | Znak odwołuje zakaz zawracania. | ||||||||||||||
 | B-25: zakaz wyprzedzania | Znak zabrania kierującym pojazdami silnikowymi wyprzedzania pojazdów silnikowych wielośladowych od miejsca jego ustawienia do najbliższego skrzyżowania lub znakuB-27 „koniec zakazu wyprzedzania”. Pod znakiem mogą być umieszczone tabliczkiT-23a –T-23j wskazujące rodzaj pojazdów, których obowiązuje zakaz wyprzedzania. Stosowany w miejscach, gdzie manewr wyprzedzania może powodować zagrożenie bezpieczeństwa ruchu, w szczególności przy braku dostatecznej widoczności pojazdów nadjeżdżających z przeciwka. Znaku tego nie stosuje się na jezdniach, na których istnieją co najmniej dwa pasy ruchu dla jednego kierunku, nawet w tych przypadkach, gdy następuje zmniejszenie liczby pasów ruchu, np. z czterech lub trzech do dwóch oraz z dwóch do jednego[5]. | ||||||||||||||
 | B-26: zakaz wyprzedzania przez samochody ciężarowe | Znak zabrania wyprzedzania pojazdów silnikowych wielośladowych od miejsca jego ustawienia do najbliższego skrzyżowania lub znaku B-28 „koniec zakazu wyprzedzania przez samochody ciężarowe” kierującym:
| ||||||||||||||
 | B-27: koniec zakazu wyprzedzania | Znak odwołuje zakaz wyprzedzania. | ||||||||||||||
 | B-28: koniec zakazu wyprzedzania przez samochody ciężarowe | Znak odwołuje zakaz wyprzedzania przez samochody ciężarowe. | ||||||||||||||
 | B-29: zakaz używania sygnałów dźwiękowych | Znak zabrania używania sygnałów dźwiękowych, chyba że jest to konieczne w celu ostrzeżenia o bezpośrednim zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu. Zakaz obowiązuje od miejsca ustawienia znaku do najbliższego skrzyżowania lub znakuB-30 „koniec zakazu używania sygnałów dźwiękowych”. Stosowany jest tylko poza obszarem zabudowanym w miejscach, gdzie należy ograniczyć hałas: parki, rezerwaty przyrody, ośrodki wypoczynkowe itp. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 29 Ustawy – Prawo o ruchu drogowym, w obszarze zabudowanym używanie sygnałów dźwiękowych jest zawsze zabronione z podobnym zastrzeżeniem dotyczącym ostrzeżenia o bezpośrednim zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu. | ||||||||||||||
 | B-30: koniec zakazu używania sygnałów dźwiękowych | Znak odwołuje zakaz używania sygnałów dźwiękowych. | ||||||||||||||
 | B-31: pierwszeństwo dla nadjeżdżających z przeciwka | Znak zabrania kierującym wjazdu lub wejścia na zwężony odcinek jezdni, jeżeli zmusiłoby to kierujących znajdujących się na tym odcinku lub zbliżających się do niego z przeciwnej strony do zatrzymania się. Po przeciwnej stronie zwężenia ustawiany jest znakD-5 „pierwszeństwo na zwężonym odcinku jezdni”. Taka organizacja ruchu wprowadzana jest na zwężonych odcinkach krótszych niż 150 m, gdzie nie mogą wyminąć się pojazdy o szerokości 2,5 m oraz gdy kierujący mają dobrą widoczność pojazdów nadjeżdżających z przeciwka. | ||||||||||||||
 | B-32: stój – kontrola celna | Znak zabrania przejazdu bez zatrzymania się do kontroli celnej. Zatrzymanie powinno nastąpić w miejscu wyznaczonym w tym celu, a jeżeli nie jest wyznaczone – przed znakiem. Dalszy ruch może nastąpić za zgodą uprawnionej osoby lub po nadaniu sygnału zezwalającego na ruch. Odmiany B-32:
| ||||||||||||||
 | B-33: ograniczenie prędkości | Znak zabrania przekraczania prędkości określonej liczbą kilometrów na godzinę. Ograniczenie obowiązuje od miejsca ustawienia znaku do:
Pod znakiem mogą być umieszczone tabliczkiT-23a –T-23j wskazujące rodzaj pojazdów, których obowiązuje ograniczenie prędkości. Dopuszczalna prędkość większa niż 50 km/h na obszarze zabudowanym dotyczy samochodu osobowego, motocykla i samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem:
Prędkość pojazdów ogranicza się ze względu na wymagające tego warunki drogowe, gdy inne działania nie wpływają na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. W przypadku braku lub uchylenia ograniczenia prędkości wyrażonej znakiem B-33, obowiązujądopuszczalne prędkości określone w ustawie – Prawo o ruchu drogowym. | ||||||||||||||
 | B-34: koniec ograniczenia prędkości | Znak odwołuje ograniczenie prędkości. Od tego znaku obowiązują ogólne ustawowe ograniczenia prędkości. | ||||||||||||||
 | B-35: zakaz postoju | Znak zakazuje postoju pojazdu rozumianego jako unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę. Oznacza to, że znak dopuszcza chwilowe zatrzymanie pojazdu np. w celu zabrania lub wysadzenia pasażera. Zakaz obowiązuje od miejsca ustawienia znaku do najbliższego skrzyżowania po tej stronie drogi, po której ustawiono znak. Pod znakiem mogą być umieszczone tabliczki:
Odmiany B-35:
| ||||||||||||||
 | B-36: zakaz zatrzymywania się | Znak zabrania zatrzymywania pojazdu z wyjątkiem unieruchomienia ze względu na warunki lub przepisy ruchu drogowego. Pozostałe przepisy są analogiczne jak w przypadku znakuB-35 „zakaz postoju”. | ||||||||||||||
 | B-37: zakaz postoju w dni nieparzyste | Znak zabrania postoju w takim samym zakresie, jak znakB-35 „zakaz postoju”, lecz obowiązuje tylko w nieparzyste dni miesiąca. Stosowany wraz ze znakiemB-38 „zakaz postoju w dni parzyste” dla udostępnienia jednej strony jezdni co drugi dzień, np. w celu wywozu śmieci, zaopatrzenia sklepów. Zakaz nie obowiązuje od godziny 21 do 24[6]. | ||||||||||||||
 | B-38: zakaz postoju w dni parzyste | Znak stosowany tak jak znakB-37, z tym że obowiązuje w parzyste dni miesiąca. | ||||||||||||||
 | B-39: strefa ograniczonego postoju | Znak wskazuje wjazd do strefy, w której obowiązuje zakaz postoju pojazdów na wszystkich drogach. Na znaku podaje się informacje o zakresie obowiązywania np. czas obowiązywania, dopuszczalny czas postoju, określone rodzaje pojazdów. W przypadku braku takich informacji, zakaz obowiązuje w takim samym zakresie, jak wyrażony znakiemB-35 „zakaz postoju”. ZnakB-39 nie dotyczy:
| ||||||||||||||
 | B-40: koniec strefy ograniczonego postoju | Oznacza wyjazd ze strefy ograniczonego postoju. | ||||||||||||||
 | B-41: zakaz ruchu pieszych | Znak zabrania ruchu pieszych po tej stronie drogi, po której znak jest umieszczony. Stosowany ze względu na brak chodnika przy dużym ruchu pojazdów stanowiących niebezpieczeństwo dla pieszych lub gdy droga posiada wydzielony ciąg przeznaczony do ruchu pieszego. | ||||||||||||||
 | B-42: koniec zakazów | Znak odwołuje wszystkie obowiązujące zakazy wyrażone znakami posiadającymi własny znak odwołujący:
| ||||||||||||||
 | B-43: strefa ograniczonej prędkości | Znak wskazuje wjazd do strefy, w której na wszystkich drogach obowiązuje zakaz przekraczania prędkości określonej na znaku przez liczbę kilometrów na godzinę. Dopuszczalna prędkość mniejsza lub równa 30 km/h oznacza, że umieszczone w strefie urządzenia wymuszające powolną jazdę (progi zwalniające, miejscowe przewężenia) nie muszą być oznakowane znakami ostrzegawczymi. Strefy ograniczonej prędkości wyznacza się na obszarach z dużą liczbą skrzyżowań oraz dużym natężeniu ruchu pojazdów i pieszych. | ||||||||||||||
 | B-44: koniec strefy ograniczonej prędkości | Znak wskazuje wyjazd ze strefy ograniczonej prędkości. |
Dopuszcza się stosowanie na jednej tarczy konfiguracji dwóch lub trzech symboli ze znakówB-3 –B-14. Znaki łączone mają takie samo znaczenie jak zastosowane razem znaki pojedyncze.
| Znak | Informacja |
|---|---|
 | B-3/4: zakaz wjazdu wszelkich pojazdów silnikowych |
 | B-6/8: zakaz wjazdu ciągników rolniczych i pojazdówzaprzęgowych |
 | B-6/8/9: zakaz wjazdu pojazdów innych niż samochodowe |
 | B-9/12: zakaz wjazdu rowerów i wózków ręcznych |
 | B-13/14: zakaz wjazdu pojazdów z towarami wybuchowymi lub łatwo zapalnymi oraz towarami mogącymi skazić wodę |
 | B-3/4/10: zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, motocykli i motorowerów |
§ 28. […]
6. Znaki:
1) B-37 „zakaz postoju w dni nieparzyste”,
2) B-38 „zakaz postoju w dni parzyste”
oznaczają zakaz postoju pojazdów odpowiednio w nieparzyste lub parzyste dni miesiąca; zakaz nie obowiązuje od godziny 21 do 24; przepisy ust. 1 i 3–5 stosuje się odpowiednio do tych znaków.
| Znaki pionowe |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Znaki poziome | |||||
| Sygnały świetlne | |||||
