Według danych zGłównego Urzędu Statystycznego z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 29 313 mieszkańców[2] (150. miejsce w kraju). Gęstość zaludnienia wynosi 1845,9 osób/km² (5. miejsce w województwie).
Barwyherbu iflagi Zgorzelca (niebiesko-żółte) są identyczne jak we fladzeGórnych Łużyc, na terenie których Zgorzelec leży.
Miasto położone jest wwojewództwie dolnośląskim, w polskiej części historycznychGórnych Łużyc, na wschód od Nysy Łużyckiej, która przecina wschodnią krawędź granitowego masywu łużyckiego z przedgórzami pogranicza czesko-łużyckiego. Znajduje się na styku północnych terenów wrzosowisk i stawów Górnołużyckich i południowegoPogórza Łużyckiego. Na południe od płaskowyżu przełomu Nysy Łużyckiej do Nysy wpływaCzerwona Woda(niem.Rothwasser). Na płaskowyżu nad Nysą znajduje się tzw.Lasek Myśliwski (niem.Jägerwäldchen).
Na północny wschód od miasta znajduje się tzw.Puszcza Zgorzelecka (niem.Görlitzer Heide), duży obszar leśny, który był własnością miasta do czasu podziału miasta w 1945 roku. Dzisiejszy obszar miejski Zgorzelca to około 209 mnpm., natomiast regionów nadbrzeżnych na Nysie jest około 175 mnpm. Najwyższym wzniesieniem jest Drewniak (niem.Jäckelsberg, dawniej teżHolzberg ) w południowej dzielnicy Ujazd o wysokości 225,3 mnpm, następnie Mojeska Góra(Długa Góra) na południowy wschód od cmentarza komunalnego na 224,7 mnpm. i Krucze Wzgórze (również Krucza Góra;niem.Rabenberg) w na Przedmieściu Nyskim (niem.Neissevorstadt) z 221,7 mnpm. Teren około 215 mnpm. - widok z tzw. Kamiennej Ambony (niem.Felsenkanzel) na przeciwległą winnicę (obecnie zarośniętą drzewami) oraz browarLandskronbrauerei(inne języki) i około 30 metrów poniżejPrzełomowa Dolina Nysy Łużyckiej - teren na wysokości około 185 mnpm. z dawną wojskową szkołą pływania tzw.niem.Weinlache[6].
Obszar miejski położony jest w dużej mierze naszarogłazie łużyckim. Jedynie obszar na południe od mostu miejskiego znajduje się na granodiorycie łużyckim. Granica między dwoma warstwami skał biegnie mniej więcej od mostu granicznego (im. Jana Pawła II) przez ulicę Marszałka Józefa Piłsudskiego, dalej ulicami Ignacego Daszyńskiego i Bohaterów II Armii Wojska Polskiego.
Nazwa pochodzi od wyrazugorzeć (psł. *gorěti). Określała ona miejsce wypalone, osadę powstałą na miejscu wypalonym. Dzisiejsza polska nazwa wzięła się od form łużyckich, tj.Zgórjelc iZhorjelc. Formą zniemczoną jestGörlitz[8].
Nazwy pojawiające się w najstarszych dokumentach[9]
Widok miasta „Gorlitz” od wschodu, 1575Widok miasta „Görlitz” w 1650 namiedziorycieMatthäusa Meriana. Teren dzisiejszego Zgorzelca widoczny z prawej strony jako przedmieścieGörlitzMapa miasta „Goerlitz” i jego wschodniego przedmieścia (u góry mapy) z 1750
1319–1329 – miasto częścią piastowskiegoksięstwa jaworskiego pod panowaniemHenryka I Jaworskiego. W 1319 miasto złożyło księciu hołd, a 26 sierpnia 1319 roku książę potwierdził przywileje miasta[22]
1914–1919 – w czasieI wojny światowej znajdował się tuobóz jeniecki, w którym Niemcy przetrzymywali m.in. Rosjan, Francuzów i Brytyjczyków a później już nie jako jeńców – Greków.
1919 – miasto zostaje częścią prowincjiDolny Śląsk
W 1940 do Zgorzelca i okolic dotarł pierwszy gaz przesłany zGazowni Miejskiej wWałbrzychu co znacząco poprawiło rozwój miasta[24].
w czasieII wojny światowej 1939–1945 obóz dlajeńców – podoficerów i szeregowych różnej narodowości (Stalag VIII A), przez który według szacunków przeszło ponad 100 tysięcy więźniów[25][26], a zginęło kilka tysięcy jeńców – głównie radzieckich i włoskich
1945 – ustalenie granicy na Nysie Łużyckiej, w wyniku czego prawobrzeżna część miasta zostaje włączona do Polski; wysiedlenie dotychczasowej ludności do Niemiec
1948 – data powstania obowiązującej nazwy miasta (zamiast Zgorzelice)
Ulica Daszyńskiego – Przedmieście NyskieWidok na Zgorzelec z dachu Domu KulturyPlac Pocztowy pod koniec budowyDomJakuba Böhmego przy ul. Daszyńskiego 12
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[29]:
miasto, ośrodek historyczny
zespół parków miejskich, z l. 1870–1930
kamienice, ul. Bohaterów Getta 1 A, 3, 5, z l. 1896–1897, 1900
dom, ul. Czachowskiego 1, z pocz. XX w.
Przedmieście Nyskie – zespół architektoniczny – najstarsza cz. Zgorzelca od XVII w.:
kamienice, ul. Daszyńskiego 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 67, 68, 70, 71, 72, 73, 75A, 75B, 76 z budynkiem gospodarczym, 77, 78, 82, 83, 98, z XVI w., XVII-XVIII w., XIX w./XX w.
Na terenie zamkniętego dworca kolejowegoZgorzelec Miasto ma się rozpocząć inwestycja "Metro Park". Budowa obiektu przewiduje wybudowanie przystanków autobusowych oraz kasy biletowej dla autobusów oraz pociągów[35].
LO im. Braci Śniadeckich w Zgorzelcu"Cogito" - Szkoła podstawowa i liceum (Dawniej Szkoła Podstawowa nr 1, później Gimnazjum nr 3)Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Emilii Plater
Placówka
Adres
Przedszkole Publiczne nr 2
ul. Kościuszki 1
Przedszkole Publiczne nr 8 z Oddziałami Integracyjnymi
Hala sportowo–widowiskowa mogąca pomieścić od 4,5 tys. osób przy ulicy Lubańskiej.
Centrum Sportowo-Rekreacyjne przy ul. Maratońskiej, w którego skład wchodzą: dwa boiska do piłki nożnej, kompleks boisk o nawierzchni sztucznej, hala sportowa, basen kryty, basen odkryty, korty tenisowe, siłownia, sauna, gabinet odnowy biologicznej.
↑M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85 Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
↑*. zinfo.hostings.pl. [zarchiwizowane ztego adresu (2005-02-09)]. Szkice Górnołużyckie tom 2 W. Bena, U. Zubrzycka, P. Zubrzycki, K. Fokt,ISSN1642-5529, Zgorzelec 2004.
↑WedługEncyclopædia Britannica rok 1303, wedługPWN ok.1215.
Zbyszek Dobrzyński, Krzysztof Fokt: Pod stuletnią kopułą. Zgorzelec: Oficyna Wydawnicza „Obrzeża”, 2003.ISBN 83-88380-28-1. Brak numerów stron w książce
Christoph Waack, Peter Haslinger (red.): Historisch-topographischer Atlas schlesischer Städte / Historyczno-topograficzny atlas miast śląskich. T. 1: Görlitz/Zgorzelec. Marburg/Wrocław: Herder-Institut, 2010.ISBN 978-3-87969-361-0. (niem. • pol.). Brak numerów stron w książce
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:inne miejsca o tej nazwie.
51°08′59″N 15°00′24″E/51,149722 15,006667[3]
.png)
.jpg)
Osobny artykuł:Ludność Zgorzelca.
Jędrzychowice –Krzyżowa –Krzywa –Chojnów –Legnica –Wrocław –Opole –Gliwice –Katowice –Kraków –Tarnów –Rzeszów –Jarosław –Przemyśl –Korczowa –granica państwa
(Lwów)
.jpg)
.JPG)
