Mozaika z nocnych, satelitarnych zdjęć Ziemi obrazująca skalę zanieczyszczenia świetlnego, a także gęstości zaludnieniaPo lewej zdjęcieOriona wykonane w miejscu, gdzie zanieczyszczenie światłem jest niewielkie lub żadne. Po prawej ten sam gwiazdozbiór sfotografowany w metropolii średniej wielkości miastProvo iOremSatelitarne zdjęcieParyża i przyległości wykonane nocąOprawa do oświetlania ulic z płaskim kloszem minimalizującym straty światła
Zanieczyszczenie świetlne – nadmierne oświetlenienocne, spowodowane przez sztuczne źródła światła. Zanieczyszczenie tego typu utrudnia obserwacjęastronomicznąnieba oraz ma negatywny wpływ nafaunę iflorę naturalnie przystosowaną do życia w ciemności w czasie nocy oraz niekorzystne działanie na zdrowie człowieka. Oświetlenie u roślin jest sygnałem aktywującymkwitnienie oraz okres spoczynku zimowego, a u zwierząt reguluje czynności fizjologiczne, orientację w przestrzeni, relacje z innymi osobnikami (własnego i innych gatunków)[1].
Efekt ten jest najbardziej widoczny w rozwiniętych i gęsto zaludnionych miastach. Jest powodowany głównie przez oświetlenie uliczne, oświetlenie reklamowe iiluminacje obiektów architektonicznych bądź oświetlenie stadionów. Zanieczyszczenie świetlne można podzielić na rozświetlenie nocnego nieba poprzez światło rozproszone w atmosferze, oświetlenie poza miejscami do tego przeznaczonymi, oświetlenie miejsc, w których oświetlenie jest niepotrzebne oraz olśnienie powodowane przez nieosłonięte źródła światła o dużejluminacji.
Szacuje się, że wStanach Zjednoczonych 80% populacji, a wUnii Europejskiej 67%, mieszka na obszarach, w których nocne niebo nigdy nie jest ciemniejsze niż przyKsiężycu świecącym w pełni[1]. W takich obszarach nie można dokonywać obserwacjigwiazd.
Stopień zanieczyszczania świetlnego przezlatarnie uliczne i inne źródła światła zależy od konstrukcjiopraw oświetleniowych, a dokładniej od tego, jak kierunkują strumień światła. Najkorzystniejsze są oprawy nie emitujące światła w niepotrzebnych kierunkach, zwłaszcza w górę. Odpowiednie ukierunkowanie może pozwolić na zmniejszenie mocy źródła światła, co może przyczynić się do zmniejszenia emisjidwutlenku węgla. Obecnie coraz częściej oprawy przeznaczone do oświetlenia ulicznego posiadają płaskie klosze, dzięki czemu zmniejsza się straty światła. Stosuje się niekiedy również systemy zmniejszające moc oświetlenia w godzinach kiedy jest ono najmniej potrzebne. Niemniej jednak każde sztuczne źródło światła umieszczone poza zamkniętym budynkiem przyczynia się do zwiększenia zanieczyszczenia świetlnego. Przy współczesnym stylu życia społeczeństw nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie nocnego oświetlenia, jednak jego racjonalne używanie może przyczynić się nie tylko do ograniczenia zanieczyszczenia świetlnego, ale i do oszczędności energii.
W celu ochrony ciemnego nieba, na świecie wyznaczane są specjalne obszary –parki ciemnego nieba. Mogą one być włączone do sieci parków ciemnego nieba certyfikowanych przez International DarkSky Association.
W 2023 roku grupa naukowców i działaczy społecznych w ramach inicjatywy Light Pollution Think Tank opracowała i wydała wspólnie ze Stowarzyszeniem POLARIS-OPP orazCentrum Badań Kosmicznych PAN pierwszy raport pt. "Zanieczyszczenie światłem w Polsce. Raport 2023". Dokument kompleksowo opisuje problem zanieczyszczenia światłem w Polsce, braku regulacji prawnych oraz najpilniejszych potrzebach wprowadzenia norm dla tego zjawiska i przepisów krajowych[2].
.png)
