Państwa | |||
---|---|---|---|
Stolica | |||
Ważniejsze miejscowości | |||
Położenie na mapie![]() | |||
50°43′15,30″N 23°19′52,57″E/50,720917 23,331269 | |||
| |||
| |||
|
Zamojszczyzna –region geograficzny w południowo-wschodniejPolsce, w południowej częściwojewództwa lubelskiego, w okolicachZamościa.
Nie jest to region w pełni jednolity pod względem etnicznym, historycznym czyfizjograficznym[1], ale odnoszący się do okolic Zamościa. Wedługregionalizacji historycznej PolskiNormana Daviesa zajmuje tereny na pograniczu dwóch krain historycznych: większość w obrębieRusi Czerwonej od wschodu i mniejsza część od zachodu na terenieMałopolski (a ściślejLubelszczyzny)[2].
PoI rozbiorze Polski obszar ten znalazł się w granicachMonarchii Habsburgów aZamość uznany został za jedno z najbardziej imponujących miast nowej prowincji i stał się siedzibą władzcyrkułu bełskiego, okręgu (dystryktu) a następniecyrkułu zamojskiego, odstąpionego przez AustrięKsięstwu Warszawskiemu w 1809.
Nazwa tego regionu nabrała znaczenia i utrwalenia w związku z wydarzeniami, jakie miały miejsce podczasII wojny światowej, a konkretnie z niemieckimiakcjami wysiedleńczymi miejscowej ludności (Aktion Zamość), szczególnie z terenów dzisiejszychpowiatów tomaszowskiego orazzamojskiego (równieżbiłgorajskiego ihrubieszowskiego), co wskazuje na jego historyczne korzenie z tego okresu. Tereny te nie odpowiadają w pełni zasięgowi dawnej, utworzonej pod koniec XVI w.Ordynacji Zamojskiej z głównym ośrodkiem (siedzibą) w nowo powstałym wówczas mieścieZamość, zajmującej obszary oddalone bardziej na południe (poTomaszów Lub.) oraz na zachód (poKraśnik i rzekęSan), ale pozaBiłgorajem i ziemiami na północ od tego miasta (w granicach Ordynacji nie znajdował się takżeHrubieszów)[3].
Po wydarzeniach wojennych na umocnienie tego pojęcia wpłynęło istnienie w latach 1975–98województwa zamojskiego.
Współcześnie, według niektórych definicji, Zamojszczyzna obejmuje dawne powiaty (sprzed 1975 r.):biłgorajski,hrubieszowski,tomaszowski izamojski, jakie znalazły się w granicach tego właśnie województwa[4][5], bądź też dodatkowo dawnykrasnostawski i wschodni fragment dawnegojanowskiego[1]. Nie ma zatem ściśle określonego zasięgu Zamojszczyzny, zajmującej w przybliżeniu obszar dawnego województwa zamojskiego.
Większe ośrodki miejskie Zamojszczyzny to miasta powiatowe (uszeregowane według liczby mieszkańców – liczba ludności i powierzchnia według danych zBDLGUS z 31.12.2011 r.):
O losach Zamojszczyzny podczasII wojny światowej opowiada w odcinku 10. serial pt.Polskie drogi, zatytułowany:Himmlerland[6].