Zamach stanu
| KK z 1997 |
| Ciężar gatunkowy | zbrodnia |
|---|
| Przepis | art. 128 § 1 k.k. |
|---|
| Kara | pozbawienia wolności na czas od lat 3 do 20 |
|---|
| Strona podmiotowa | umyślna w zamiarze bezpośrednim kierunkowym |
|---|
| Odpowiedzialność od 15. roku życia | nie |
|---|
| Typ kwalifikowany | nie |
|---|
| Typ uprzywilejowany | nie |
|---|
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych |
Zamach stanu, także:przewrót,pucz (niem. Putsch,hiszp. golpe de estado,fr. coup d’État) – niezgodne z porządkiemkonstytucyjnym, często z użyciem siły (zbrojny zamach stanu), przejęciewładzy politycznej wpaństwie przez jednostkę lub grupę osób[1]. Jest pogwałceniem normalnego toku życiapolitycznego i porządku instytucjonalnego.
Zamachy stanu są w większości organizowane przez wysokich rangą wojskowych, w wyniku czego siły zbrojne stają się głównym aktorem wydarzeń. We współczesnych państwach nie można skutecznie przeprowadzić zamachu stanu bez udziału lub przynajmniej życzliwej neutralnościwojska.
Uczestnicy zamachu stanu zmierzają przede wszystkim do opanowania środkówłączności,radia,telewizji, węzłów komunikacyjnych oraz siedzib organów władzy. Szybkość działania i zaskoczenie w wielu przypadkach decydują o powodzeniu zamachu stanu.
Zamachowi stanu mogą towarzyszyć wystąpieniaspołeczne.
Odrewolucji różni się tym, że:
- przeprowadzają go osoby, które już w pewien sposób należały do istniejącej elity władzy, podczas gdy rewolucja jest organizowana przez ludzi spoza układu władzy;
- nie zmierza do urzeczywistnienia nowegoustroju politycznego, ma na celu jedynie usunięcie ludzi sprawującychrządy[2].
Obecni szefowie państw i rządów, którzy zdobyli władzę w wyniku zamachu stanu
[edytuj |edytuj kod]Problematykę zamachu stanu regulują art. 128 § 1 i 2 Kodeksu karnego[3]. W art. 128 § 3 k.k. opisano przestępstwo pokrewne zamachowi stanu, mianowicie wywieranie wpływuprzemocą lubgroźbą bezprawną na czynności urzędowekonstytucyjnegoorganu Rzeczypospolitej Polskiej[4].
Art. 128.
§ 1. Kto, w celu usunięcia przemocą konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej, podejmuje działalność zmierzającą bezpośrednio do urzeczywistnienia tego celu, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.
§ 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
- ↑Na podstawie:Słownik polityki, pod redakcją Marka Bankowicza, Wiedza Powszechna, Warszawa 1996.
- ↑Towarzyszą temu niekiedy przekształcenia o charakterze politycznym i prawnym, niezmieniające jednak panującegosystemu politycznego.
- ↑L. Gardocki, "Prawo karne" – wydanie 17, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 224-225.
- ↑Kodeks karny LEX.pl - tekst jednolity [online], 4 stycznia 2024 .
- Słownik polityki, pod redakcją Marka Bankowicza, Wiedza Powszechna, Warszawa 1996.
