Ten artykuł dotyczy formatu plików. Zobacz też:Zip – rodzaj przenośnego nośnika danych.| Rozszerzenia pliku |
|
|---|---|
| Typ MIME |
|
| Producent | |
| Typ | kompresja danych |
| Strona internetowa | |
ZIP – jeden z najczęściej używanychformatówkompresji bezstratnej iarchiwizacji danych na platformiePC, zwłaszcza w środowiskuMicrosoft Windows.
Format ten został zaprojektowany w 1989 roku przezPhila Katza, założyciela firmyPKWare(inne języki), i wydany w formie programuPKZIP, obsługującego ten format kompresji i archiwizacji. NazwaZip (po ang.zamek błyskawiczny) miała na celu kojarzenie się z szybkością działania – wówczas PKZIP uchodził za najszybszy program archiwizujący. Obecnie jest to najbardziej rozpowszechniony standard wśród programów do kompresji. Ponadto, począwszy od systemu operacyjnegoWindows ME, obsługa archiwów ZIP została wcielona do obsługi systemowej - archiwa ZIP są w nim rozpoznawane jako „skompresowane foldery”.
Pojedynczyplik ZIP może zawierać jeden lub więcej plików orazfolderów z opcjonalną kompresją. W obecnej wersji formatu dostępnych jest kilkanaście algorytmów kompresji, m.in.Deflate (najczęściej),bzip2,LZMA, DCL, Implode,WavPack. Format ZIP jest też używany przez wiele programów jakonośnik danych rozbitej na dużą liczbę elementów większej logicznej struktury. Za przykład takiego zbiornika danych mogą posłużyć np. dokumenty OpenOffice (*.odt, *.ods, *.odp),Office Open XML (*.docx, *.docm), archiwaJAR,dodatki do programu Firefox(inne języki) (*.xpi) czypakiety w systemie Android (*.apk).
Do innych narzędzi umożliwiających odczyt, tworzenie oraz edycję plików ZIP należąm.in.WinZip,PicoZip,Info-ZIP,WinRAR,PeaZip,FAR manager oraz7-zip. Ten ostatni choć ma własny macierzysty format7z, to potrafi kompresować pliki do postaci ZIP do kilku procent wydajniej niż inneimplementacje.
W połowie lat 80., niewielka firma System Enhancement Associates prowadzona przez Thoma Hendersona stworzyła program archiwizujący o nazwieARC. Program został wypuszczony wraz zkodem źródłowym na licencjiShareware na wiele środowisk. Format ten szybko stał się niepisanym standardem. W pewnym momencie Phil Katz opublikował programPKXARC, kompatybilny zARC program na platformę PC, cechujący się znacznie większą szybkością działania ze względu na ręcznie zoptymalizowany (wasemblerze) kod, a drobne usprawnienie algorytmu (zmiana długości słowa używanego przez algorytm z 12 do 13 bitów) poprawiło również stopień kompresji typowych plików.
Program okazał się na tyle dobry, że naturalną reakcja SEA było wytoczenie Katzowi procesu o naruszeniepraw autorskich, znaków handlowych, oraz plagiatowanie kodu. Katz przegrał proces, w wyniku czego musiał zapłacić firmie 62 500 dolarów i zmienił nazwy swoich programów naPKPAK iPKUNPAK.
Następnym krokiem podjętym przez Katza było utworzenie własnego formatu pliku, dzisiaj znanego jako ZIP. Format ZIP był bardziej odporny na utratę danych dzięki przechowywaniu katalogu pliku w kilku miejscach, jak i był również bardziej elastyczny, zapewniając dodatkowe, opcjonalne metody kompresji i/lub szyfrowania i możliwość dalszego rozwoju formatu, nie wpływając istotnie na samą jego strukturę. ProgramPKZIP był szybszy i wydajniejszy od oryginalnegoARC, wobec czegoPKZIP szybko zyskał na popularności i ostatecznie wyparł format ARC. Katz upublicznił techniczną dokumentację formatu, od pierwszej wersji programu (w styczniu1989). Pierwotnie dołączana jedynie do zarejestrowanych wersji, później została udostępniona na witrynie producenta.
Na początku lat 90., gdy systemy Windows zyskiwały na popularności, przydatne okazywały się różnorakie graficzne nakładki na oryginalny programPKZIP, najbardziej znaną jestWinZip – którego popularność znacznie przyćmiła opublikowaniePKZIP w wersji dlaWindows (wyszedł zdecydowanie za późno). SamWinZip, po włączeniu doń kodu stworzonego przez grupę Info-ZIP (ok.1996 roku), stał się niezależnym, samodzielnym narzędziem archiwizującym.
| Tylko archiwizacja | |
|---|---|
| Tylko kompresja | |
| Kompresja i archiwizacja | |
| Archiwa dystrybucji i systemowe | |
| Archiwa dokumentów |
