Urodził się w 1925 r. wTokio w rodzinie dygnitarza rządowego. Jego ojciec, Azusa, pracował w Ministerstwie Rolnictwa i Leśnictwa, a dziadek o imieniu Jōtarō był m.in. gubernatorem Karafuto (Sachalinu).
Jako dziecko został na kilka lat odseparowany od rodziny przez swoją apodyktyczną babkę Natsuko. Spokrewniona z samurajską rodziną Natsuko była niezwykle wykształcona, czytała w oryginale francuską i niemiecką literaturę, uwielbiała teatrkabuki. Była też osobą niezwykle trudną w pożyciu, skrajnie wybuchową i zapalczywą, do tego schorowaną i nieustannie cierpiącą. Odcięła chłopca od kontaktów z rówieśnikami, wychowywał się samotnie, spotykając się jedynie z kuzynkami. Według wielu biografów Mishimy, Natsuko wywarła duży wpływ na jego twórczość i obsesje.
W wieku 12 lat młody Kimitake Hiraoka powrócił na łono rodziny. Czytywał książkiOscara Wilde’a,Rainera Marii Rilkego, a także japońskich klasyków. Podejmował też pierwsze własne próby pisania. Nie mógł znaleźć wspólnego języka z ojcem Azusą, który zwalczał jego „niemęskie” zainteresowanie literaturą i próbował go wychowywać w duchu wojskowej dyscypliny. Zbliżył się za to bardzo do matki Shizue, która pomagała mu ukrywać się z pasją pisarską przed ojcem i recenzowała jego pierwsze opowiadania.
Dzięki wpływom babki Natsuko, która wkrótce potem zmarła, posłano go w 1931 roku do prestiżowej szkołyGakushūin, gdzie spędził sześć lat i nawiązał współpracę ze szkolnym stowarzyszeniem literackim. Zaowocowała ona w 1941 r. zaproszeniem do opublikowania debiutanckiego opowiadaniaLas w rozkwicie (Hanazakari no mori) w znanym magazynie literackimBungei Bunka. Wtedy to Hiraoka przybrał swój literacki pseudonim Yukio Mishima, by nie narazić się ojcu. Opowiadanie ukazało się w formie książkowej w 1944 r. Ojciec zgodził się w końcu na kontynuowanie kariery pisarskiej, ale wymusił na Mishimie podjęcie studiów prawniczych na uniwersytecie wTokio.
Na początku 1945 Mishima został powołany do służby wojskowej w japońskiej armii. Wobec perspektywy wysłania na front okłamał wojskowego lekarza, symulując gruźlicę i został odesłany do domu. Do końca życia wstydził się tej decyzji i uważał ją za życiowy błąd.
W 1946 r. poznał swojego późniejszego przyjaciela i mentora,Yasunariego Kawabatę, który po zapoznaniu się z kilkoma opowiadaniami rekomendował je do publikacji w czasopismach literackich. Kariera literacka Mishimy zaczęła nabierać rozpędu.
W 1947 r. Mishima ukończył z wyróżnieniem prawo i podjął pracę w Ministerstwie Finansów. Rok później zrezygnował z błyskotliwie zapowiadającej się kariery urzędniczej i postanowił utrzymywać się z pisania.
W 1949 r. ukazała się pierwsza wielka powieść Mishimy –Wyznanie maski, będąca autobiograficzną opowieścią o młodymhomoseksualiście, ukrywającym swoją orientację seksualną z obawy przed społecznym odrzuceniem. Książka odniosła ogromny sukces w Japonii, czyniąc 24-letniego pisarza literacką gwiazdą pierwszej wielkości. Kolejne powieści Mishimy spotykały się nieodmiennie z wielkim zainteresowaniem, były też od razu tłumaczone na języki obce. Oprócz powieści Mishima pisał też opowiadania, wiersze, eseje oraz dramaty dla teatrównō ikabuki (Madame de Sade,Mój przyjaciel Hitler).
Wielokrotnie podróżował za granicę, gdzie jego nazwisko także stało się głośne. Po opublikowaniu kolejnych powieści (m.in.Odgłos fal w 1954 r.,Złota Pagoda w 1956 r.) stał się jednym z najmocniejszych kandydatów do literackiejNagrody Nobla, ale uhonorowanie nią w 1968 r.Yasunariego Kawabaty pogrzebało jego szanse.
Z biegiem lat pogłębiały się wyniesione z dzieciństwa obsesje Mishimy, zwłaszcza kult śmierci, fascynacja militaryzmem i pięknem ludzkiego ciała. W 1955 r. pisarz zaczął uprawiaćkulturystykę (nie opuścił żadnego treningu przez ostatnie 15 lat swojego życia), ćwiczył także wyczynowo sztuki walki –kendo ikarate.
Miał skłonnościhomoseksualne[1]. Mimo to, wiązał się również z kobietami (m.in. zMichiko Shōda, późniejszą żoną cesarzaAkihito), w 1958 r. ożenił się z Yoko Sugiyama i miał z nią córkę i syna. Zaczął aktywnie udzielać się w polityce. W 1967 r. odbył kompletny trening wojskowy wJapońskich Siłach Samoobrony. Rok później – wraz z patriotycznie nastawionymi studentami – założył paramilitarne stowarzyszenieTatenokai (Stowarzyszenie Tarczy) i został jego przywódcą.
25 listopada 1970 r. Mishima, wraz z czterema członkamiTatenokai, dostał się do bazy dowództwa piechoty Japońskich Sił Samoobrony w tokijskiej dzielnicy Ichigaya i zabarykadował się wraz z komendantem bazy, generałem Kanetoshim Mashitą, w jego gabinecie. Po gorączkowych negocjacjach wyszedł na balkon i wygłosił do zgromadzonych pod nim żołnierzy płomienne przemówienie, będące protestem przeciw powojennemu statusowiJaponii i wezwaniem do zamachu stanu połączonego z przywróceniem cesarzowi jego dawnej pozycji. Ta przywołująca ducha samurajskiego kodeksubushidō mowa została jednak zagłuszona przez wojskowe śmigłowce. Zrezygnowany Mishima popełnił przy pomocy swoich uczniów Masakatsu Mority i Hiroyasu Kogi rytualnesamobójstwo –seppuku. Był to jeden z najbardziej wstrząsających gestów w historii nowożytnej Japonii.
Przed śmiercią zdążył ukończyć swoje największe dzieło – pisaną przez siedem lattetralogięHōjō no umi (Płodne morze).
Nawiązaniem do śmierci Mishimy jest utwórDeath and Night and Blood zespołuThe Stranglers. Poświęcone są mu także m.in. albumThe Confession of the Rose francuskiej grupy Lonsai Maikov[2], albumSole e Acciaio włoskiego barda Skolla, album „Yukio Mishima. Tribute” łotewskiego projektu harsh-noise'owego Zahnrad i utwórHagakure industrialnej grupy Turbund Sturmwerk z płytyTurbund Sturmwerk oraz Kwartet smyczkowy nr 3 „Mishima”P. Glassa.
Wprowadzenie do Hagakure tłum. Beata Kubiak Ho-Chi, w:Estetyka japońska. Estetyka życia i piękno umierania. Antologia, t. 3, red. Krystyna Wilkoszewska, Kraków, Universitas 2005
Zimny płomień (8 opowiadań) tłum. Henryk Lipszyc, posłowie Beata Kubiak Ho-Chi, wyd. Świat Książki, Warszawa 2008
Słońce i stal tłum. Maciej Komorowski, wyd. PIW, Warszawa 2022
Beata Kubiak Ho-Chi,Mishima Yukio. Estetyka klasyczna w prozie i dramacie 1941-1960, Universitas, Kraków 2004
Beata Kubiak Ho-Chi,Zagadka Mishimy – niepublikowane listy Mishimy Yukio doKawabaty Yasunariego w:Japonica Toruniensia, tom 2 – Język i kultura Japonii, Toruń 2001
Beata Kubiak Ho-Chi,Klasyczny świat Mishimy Yukio w:Estetyka transkulturowa, red. K. Wilkoszewska, Universitas, Kraków 2005
Mikołaj Melanowicz,Historia literatury japońskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2012,ISBN 978-83-01-17214-5.
.jpg)
