Yandere (jap. ヤンデレ) –japoński termin używany do opisania kogoś, kto początkowo jest bardzo kochający i opiekuńczy (lub przynajmniej niewinny) wobec kogoś, zanim jego natura stanie się destrukcyjna, często poprzez przemoc i brutalność[1]. W węższym znaczeniu opisuje sytuację, w której zakochana postać zaczyna doświadczaćproblemów psychologicznych z powodu nadmiernego przywiązania do innej osoby[2].
Słowo to pochodzi od „yanderu” (病んでる), oznaczającego chorobę, oraz „deredere” (でれでれ), oznaczającego zakochanie[3]. Tak więcyandere można przetłumaczyć jako „chorobę miłosną” wjęzyku polskim.
Yandere Simulator to gra typusandbox, której bohaterką jest dziewczyna o osobowościyandere. Gracz kontroluje ją i eksterminuje dziewczyny, które zbliżają się do jej ukochanego[4].
Innymi przykładami są Kotonoha Katsura i Sekai Saionji, bohaterkianime,mangi igrySchool Days[5].
Postać Yuno Gasai w mandzePamiętnik przyszłości z pozoru wydaje się wzorową uczennicą, ale w rzeczywistości jest psychopatycznąyandere, która ma obsesję na punkcie męskiego bohatera[6].
Shion Sonozaki zHigurashi no naku koro ni, kiedy doznaje załamania psychicznego, dopuszcza się brutalnych czynów[7].
Satō Matsuzaka to główna bohaterkaHappy Sugar Life, wiele z jej objawów behawioralnych jest związanych z trajektoriąyandere[8].
Byłajapońska hostessaYuka Takaoka zyskała ogromną popularność dzięki próbie zabójstwa z miłości. 23 maja 2019 roku po dźgnięciu ukochanego w brzuch nożem kuchennym w swoim mieszkaniu, po tym, jak zobaczyła zdjęcia innych kobiet na jego telefonie komórkowym. Podczas przesłuchania przez policję Takaoka powiedziała: „Nie mogłam nic na to poradzić, że tak bardzo go kochałam, wiedziałam, że muszę go zabić, żeby z nim być”[9]. Po tym incydencie Yuka została porównana przez japońską i zachodnią społeczność internetową doyandere[10][11].
Odkryto także konto Takaoki naInstagramie, zawierające jej zdjęcia wcosplayu, w tym z postaciamiyandere[12].
Ostatecznie Takaoka została skazana na trzy lata i sześć miesięcy więzienia, z którego wyjdzie w 2023 lub 2024 roku[13].