Xunzi (w Polsce obowiązuje również spolszczone określenieSün-tsy[1]; ok.298-ok.238 p.n.e.) –filozofchiński, jeden z wybitnych przedstawicielikonfucjanizmu[1].
Jego prawdziwym imieniem było Xun Kuang (荀況) lub Xun Qing (荀卿)[2]. Pochodził z państwaZhao. W wieku 50 lat przeniósł się doQi, skąd na skutek intryg musiał wyemigrować doChu, gdzie prawdopodobnie zmarł[3]. Pozostawił po sobie napisane w formie traktatów filozoficznych, składające się z 32 rozdziałów dzieło nazwane jego imieniem[2].
Nauczał, że każda z trzech potęg wszechświata:Niebo,Ziemia iCzłowiek, ma swoje własne, konkretne powołanie. Powołaniem człowieka jest wykorzystywanie tego, co daje muZiemia iNiebo i tworzenie kultury. Pod pojęciem Nieba rozumiał nieosobowy, bezimienny i bezstronny ład przyrody[2].
Xunzi głosił, żeczłowiek jestzły znatury i rodzi się z wrodzonym pragnieniem korzyści i przyjemności zmysłowych. Tylkowychowanie ikultura mogą uczynić go wartościowym. Wyróżniał 2 nurty pochodzenia moralności:
- współpraca społeczna, przejawiająca się w organizacji społecznej, dzięki której ludzie mogą współpracować i wspierać się wzajemnie w zaspokajaniu własnych pragnień.
- człowiek potrzebuje moralności nie dlatego, że nie może się bez niej obejść, ale dlatego, iż powinien ją mieć.
Aby organizacja społeczna zaistniała, trzeba wypracować reguły postępowania (li) – obrzędy, ceremonie, konwencje społeczne. Zapewniają one kontrolę, pielęgnację i upiększenie ludzkiej natury[2].
Zaprzeczał istnieniu duchów, zjawisk nadprzyrodzonych i przepowiedni, kładł jednak duży nacisk na ceremonie pogrzebowe i ofiarne (zwłaszcza składane przodkom), które uważał za ważne elementy kultury[2]. Muzykę traktował jako narzędzie wychowania.
Rozwinął teorie logiczne wykorzystując je do krytyki późniejszychmoistów iszkoły nazw.
- ↑abJang 1969 ↓, s. 38.
- ↑abcdeEncyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000, s. 323.ISBN 83-85909-61-3.
- ↑Wstęp. W: Mencjusz i Xunzi: O dobrym władcy, mędrcach i naturze ludzkiej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1999.ISBN 83-86483-74-1.Sprawdź autora:1. Brak numerów stron w książce
- www.religieifilozofie.prv.pl
- King-tsy Jang: Naiwnie materialistyczne poglądy Sün-tsego. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcjąM.T. Jowczuka,T.I. Ojzermana,I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 37–38. (pol.).
- Feng Youlan,Krótka historia filozofii chińskiej, Warszawa, PWN, 2001.
- Dan Robins: Xunzi. Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2007-02-13. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
- Paul R.P.R. Goldin Paul R.P.R.,Xunzi, [w:]Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI,Stanford University, 6 lipca 2018,ISSN1095-5054 [dostęp 2018-07-07] (ang.).