bóg ognia i światła, uosobienie życia po śmierci i panGwiazdy Polarnej | |
![]() Xiuhtecuhtli w centrum świata przedstawionego jako krzyż (symbolizujący jego cztery strony) – rys. zCodex Ferjevary-Mayer, XV wiek | |
Inne imiona | Huehuetéotl |
---|---|
Występowanie | |
Atrybuty | kadzielnica na głowie |
Teren kultu | PaństwoAzteków |
Rodzina | |
Żona |
Xiuhtecuhtli [ʃiw'tekʷtɬi] (nah."Turkusowy Pan" lub"Pan Roku") lubHuehuetéotl (nah."stary bóg") – w mitologiiAzteków bóg ognia i światła, uosobienie życia po śmierci i panGwiazdy Polarnej. Uważany zaStarego Boga, który pozwolił przodkom na wydobycie się z barbarzyństwa, a także za boga środka –Serce Wszechświata (lub stojącego w jego centrumPana Ognia). Patronkalendarzowy 9 dnia miesiąca (Atl) i małżonek bogini wody i deszczuChalchiuhtlicue. Często jest utożsamiany z innym azteckim "starym bogiem" –Huehuetéotl i podaje się ich nazwę łącznie: Huehueteotl-Xiuhtecuhtli[1].
Bronią Xiuhtecuhtla byłXiuhcoatl –Ogniowy Wąż, czasem nazywanyMeteorytowym Wężem, a wtedy Xiuhtecuhtli nazywany byłPanem Meteorytów[2].Ogniowym Wężem posługiwał się też boski patron Azteków –Huitzilopochtli.
Aztekowie na zakończenie 52 letniego cyklu świata obchodzili na cześć Xiuhtecuhtli święto, podczas którego gaszono i z powrotem rozpalano wszystkie ognie. Składano też ofiarę z człowieka, którego po uprzednim ogłuszeniumaczugą lub odurzeniu dymem zkonopi, kładziono na rozżarzone węgle (lub rozpalano ogień na piersiach ofiary) i wyrywano serce. Wierzono, iż po zakończeniu ceremonii bogowie byli obłaskawieni (albo też nabrali nowych sił), a świat uratowany na kolejne 52 lata.
Xiuhtecuhtli był przedstawiany jako starzec zkadzielnicą na głowie, z pomalowaną na żółto twarzą.