Wyporność – podstawowy parametr określający wielkośćokrętów, rzadziej innychjednostek pływających. Wyporność jest miarąsiły wyporu, określa masę wody wypartej przez zanurzoną część okrętu zgodnie zprawem Archimedesa (objętość zanurzonej części okrętu pomnożoną przez ciężar właściwy wody). Miarą wyporności jesttona (1000 kg) lubdługa tona (1016 kg).
Wyporność okrętu równa jest aktualnej masie okrętu, dlatego wyróżnia się przede wszystkim:
- wyporność konstrukcyjną (okrętu pustego, bez zapasów, ładunków, paliwa i amunicji)
- wyporność standardową (okręt z załogą, amunicją, zapasami, wodą kotłową itp. ale bez paliwa i rezerwy wody kotłowej)
- wyporność normalną (okręt ze zredukowanymi zapasami, pojęcie różnie definiowane w marynarkach)
- wyporność pełną (bojową) (wyporność standardowa z pełnym zapasem paliwa i rezerwą wody kotłowej)
- wyporność maksymalną (największą dopuszczalną wyporność, przy przyjęciu na okręt dodatkowych ciężarów)
Najczęściej podawana jest wyporność standardowa. Pojęcie to zostało wprowadzone wtraktacie waszyngtońskim w1922 jako ujednolicony sposób mierzenia ciężaru okrętów. Obejmuje okręt wyposażony i gotowy do pływania, z załogą, amunicją, zapasami, wodą pitną, wodą kotłową itp., ale bez paliwa i rezerwy wody kotłowej. Pojęcie to zastąpiło tzw. wyporność normalną, mierzoną różnie w poszczególnych flotach (np. wmarynarce brytyjskiej i za nią niektórych innych, wyporność normalna oznaczała wyporność okrętu gotowego do pływania z 1/4 zapasu paliwa, 3/4 amunicji, 1/3–2/3 innych zapasów i smarów i bez rezerwy wody kotłowej)[1]. Jednostką wyporności standardowej jestdługa tona angielska (1016 kg), czasami dla odróżnienia określana jako tona standardowa (ts) lub tona waszyngtońska (tW).
Innym sposobem określania wyporności jest wyporność całkowita, rozumiana jako okręt ukończony i gotowy do służby w każdym przypisanym mu zakresie: z płynami w maszynerii gotowej do działania, z pełnym przewidzianym dla niego składem oficerskim i pozostałą załogą z ich rzeczami osobistymi, z pełnym wyposażeniem w amunicję i żywność w zapełnionych magazynach, wraz z ładunkiem, pasażerami i zaopatrzeniem innym niż na jego własne potrzeby w ilości nie przekraczającej maksymalnej. Wyporność całkowitą okrętów w nomenklaturze anglosaskiej określa się w długich tonach w odniesieniu do każdej z klas okrętów z wyjątkiem jednostek typów:San Antonio,Zumwalt,Osprey oraz okrętówLCS, dla których miarą wyporności całkowitej jest tona metryczna[2].
Wielkośćstatków cywilnych określa się przezpojemność rejestrową brutto i netto oraznośność statku (DWT).Aktualna wartość wyporności używana jest do obliczeń statecznościowych i odczytywana z odpowiednich tablic lub wykresów na podstawiezanurzenia statku igęstości (lubciężaru właściwego) wody, w której pływa statek.
W okrętownictwie wyróżnia się także wyporność formy kadłuba, która jest objętością (w metrach sześciennych) ograniczoną przez zewnętrzny kształt okrętu. W przypadkuokrętów podwodnych, znaczenie ma odróżnienie między wypornością formy w zanurzeniu oraz wypornością formy na powierzchni, tzn., tą częścią wyporności formy w zanurzeniu, która znajduje się poniżejlinii wodnej[3].