Wybory parlamentarne w Polsce 1922 – wybory doSejmu RP odbyły się 5 listopada 1922 roku, a doSenatu RP tydzień później, 12 listopada. Były to pierwsze wybory w Polsce zorganizowane po ogłoszeniukonstytucji marcowej i po ustabilizowaniu granicII RP. W wyborach zwyciężył (nie uzyskując jednak samodzielnej większości)Chrześcijański Związek Jedności Narodowej, zdobywając 163mandaty na 444 w Sejmie, i 48 mandatów na 111 w Senacie.

 Osobny artykuł:Kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej.

Wybory te zapoczątkowały okres dużej niestabilności politycznej w nowo odrodzonym państwie polskim, pogłębiony przezmorderstwo nowowybranego prezydentaGabriela Narutowicza w grudniu 1922 roku. W okresie niespełna 3,5 roku, które dzieliły dzień wyborów, a wybuch przewrotu majowego, pięciokrotnie zmieniono premiera, a lista partii wchodzących w składkoalicji rządzącej zmieniła się wielokrotnie (de facto rządami koalicyjnymi były dwa gabinetyWincentego Witosa oraz rządAleksandra Skrzyńskiego). Trudności związane ze zbudowaniem i utrzymaniem stabilnej koalicji rządzącej zostały wykorzystane przezJózefa Piłsudskiego do przeprowadzenia zbrojnegozamachu stanu w maju 1926 roku.

Ustalono następujący kalendarz wyborczy^[1]:

• 26 sierpnia – 8 najliczniejszych klubów poselskich przedstawia Generalnemu Komisarzowi Wyborczemu 8 członkówPaństwowej Komisji Wyborczej i tyluż ich zastępców.
• 28 sierpnia – Generalny Komisarz Wyborczy na wniosek prezesa właściwego Sądu apelacyjnego mianuje przewodniczącychokręgowych komisji wyborczych.Wojewoda mianuje po jednym członku okręgowych komisji wyborczych. Władza administracyjna I instancji ogłasza we wszystkich gminach o ich podziale na obwody głosowania, olokalu wyborczym i lokalu urzędowym obwodowych komisji wyborczych; jednocześnie o powyższym władza zawiadamia przewodniczącego komisji wyborczej i Główny Urząd Statystyczny. Generalny Komisarz Wyborczy ogłasza w „Monitorze Polskim” o składzie osobowym i lokalu urzędowym Państwowej Komisji Wyborczej tudzież o miejscu, czasie, sposobie i ostatnim terminie zgłaszania państwowych list kandydatów.
• 30 sierpnia – Generalny Komisarz Wyborczy ogłasza w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym nominację przewodniczących okręgowych komisji wyborczych i ich zastępców. Wojewoda ogłasza nominacje członków okręgowych komisji wyborczych przez niego mianowanych.Rady miejskie i sejmiki względnie zgromadzenie przełożonych gmin dokonują wyboru członków okręgowych komisji wyborczych o czym zawiadamia się okręgową komisję wyborczą.
• 1 września – Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej ogłasza skład osobowy komisji w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Okręgowa komisja wyborcza ogłasza we wszystkich gminach okręgu o dniu wyborów, godzinach głosowania, liczbie posłów, którzy mają być wybrani w okręgu, miejscu, czasie, sposobie i ostatnim terminie zgłaszania kandydatur i oświadczeń o przyłączeniu listy okręgowej do listy państwowej, oraz o składzie osobowym i lokalu urzędowym okręgowej komisji wyborczej.
• 2 września – Rada gminna wybiera trzech członków obwodowej komisji wyborczej.
• 7 września – Prezes okręgowej komisji wyborczej zawiadamia naczelnika gminy o składzie odnośnych obwodowych komisji wyborczych i podaję o tym do publicznej wiadomości. Naczelnicy gmin (prezydenci,burmistrzowie,wójtowie, zarządczy obszarów dominialnych) sporządzą dla każdej miejscowości spis wyborców w 3 egzemplarzach.
• 8 września – Naczelnik gminy przesyła 3 egzemplarze spisu wyborców przewodniczącemu obwodowej komisji wyborczej.
• 14 września – Komisja obwodowa przesyła jeden egzemplarz spisu wyborców okręgowej komisji wyborczej.
• 15 września – Obwodowa komisja wyborcza wykłada spisy wyborców do publicznego przeglądu.
• 28 września – Ostatni dzień wyłożenia spisu wyborców do przeglądu. Zgłaszanie państwowych list kandydatów.
• 30 września – Ostateczny termin wnoszenia reklamacji do obwodowej komisji wyborczej przeciwko pominięciu w spisie lub wpisaniu kogokolwiek nieuprawnionego.
• 5 października – Ostateczny termin zgłaszania sprzeciwów przeciwko reklamacji o wykreśleniu ze spisu.
• 6 października – Kandydaci z list państwowych składają na ręce przewodniczącego komisji wyborczej oświadczenia o zgodzie na ubieganie się omandat.
• 8 października – Zgłaszanie okręgowych list kandydatów.
• 9 października – Obwodowe komisje wyborcze przesyłają okręgowym komisjom wyborczym 2 egzemplarze spisu wyborców.
• 13 października – Komisja obwodowa przyjmuje napływające sprzeciwy przeciwko wykreśleniu i przesyła je dodatkowo okręgowej komisji wyborczej.
• 16 października – Pełnomocnicy okręgowej listy kandydatów składają na ręce przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej oświadczenie o przyłączeniu listy okręgowej do listy państwowej.
• 19 października – Okręgowe komisje wyborcze przesyłają obwodowym komisjom wyborczym 2 egzemplarze ostatecznie zatwierdzonego spisu wyborców. Jednocześnie 3 egzemplarze przesyłają właściwym naczelnikom gmin.
• 23 października – Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej wykłada ustalony ostatecznie spis wyborców do publicznego przeglądu.
• 28 października – Ostatni dzień powtórnego wyłożenia spisu wyborców.
• 5 listopada – Głosowanie do Sejmu.
• 8 listopada – Posiedzenie okręgowej komisji wyborczej w celu ustalenia wyniku wyborów do Sejmu.
• 12 listopada – Głosowanie do Senatu.
• 15 listopada – Posiedzenia okręgowej komisji wyborczej w celu ustalenia wyników wyborów do Senatu.

Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w co najmniej połowie okręgów wyborczych^[2][3]

	Nr listy	Komitet wyborczy	Liderzy		Liczba okręgów, w których wystawiono kandydatów	Kandydaci na posłów	Kandydaci na senatorów
	1	Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”		Wincenty Witos	54	550	114
	2	Polska Partia Socjalistyczna		Ignacy Daszyński	58	491	61
	3	Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”		Stanisław August Thugutt	48	434	86
	4	Ogólno Żydowski Robotniczy Związek w Polsce „Bund”		Henryk Ehrlich	38	43	0
	5	Komunistyczny Związek Proletariatu Miast i Wsi		Adolf Warski,Maria Koszutska,Julian Leszczyński	36	169	21
	7	Narodowa Partia Robotnicza		Jan Stanisław Jankowski	39	317	60
	8	Chrześcijański Związek Jedności Narodowej		Stanisław Głąbiński,Wojciech Korfanty,Edward Dubanowicz,Stanisław Grabski	59	673	150
	12	Polskie Centrum		Ignacy Jasiński	38	346	73
	16	Blok Mniejszości Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej		Izaak Grünbaum	49	369	78

Wyborcy z całego obszaru Polski wybierali 444 posłów, z czego 372 z list okręgowych, zaś 72 z list państwowych. Kraj został podzielony na 64 okręgi wyborcze. Miasto Stołeczne Warszawa stanowiło oddzielny okręg wyborczy. Mandaty w okręgach rozdzielanometodą D’Hondta.

Czynne prawo wyborcze do Sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom bez różnicy płci, którzy najpóźniej w dniu ogłoszenia wyborów ukończyli 21 lat.Bierne prawo wyborcze do Sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom, bez różnicy płci, którzy ukończyli 25 lat^[4].

Senatorów wybrano w liczbie 111, z czego 93 z list okręgowych, zaś 18 z list państwowych. Miasto stołeczne Warszawa oraz każde z województw stanowiły oddzielne okręgi wyborcze. Mandaty w okręgach rozdzielanometodą D’Hondta.

Czynne prawo wyborcze do Senatu przysługiwało wszystkim obywatelom bez różnicy płci, którzy najpóźniej w dniu ogłoszenia wyborów ukończyli 30 lat.Bierne prawo wyborcze do Senatu przysługiwało wszystkim obywatelom, bez różnicy płci, którzy ukończyli 40 lat^[4].

Wyniki poszczególnych ugrupowań

Frekwencja

Komitet wyborczy[3][2]		Głosy		Mandaty
		Liczba	%	Liczba	%
	Chrześcijański Związek Jedności Narodowej	2 551 582	29,12	163	36,71
	Blok Mniejszości Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej	1 398 250	15,96	66	14,86
	Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”	1 153 397	13,16	70	15,77
	Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”	963 384	10,99	49	11,04
	Polska Partia Socjalistyczna	906 537	10,35	41	9,23
	Narodowa Partia Robotnicza	473 646	5,41	18	4,05
	Polskie Centrum	259 956	2,97	6	1,35
	Komitet Zjednoczonych Stronnictw Narodowo-Żydowskich	175 904	2,01	15	3,38
	Komunistyczny Związek Proletariatu Miast i Wsi	121 448	1,39	2	0,45
	Chłopskie Stronnictwo Radykalne	115 515	1,32	4	0,90
	Ogólno Żydowski Robotniczy Związek w Polsce „Bund”	79 766	0,91	0	0,00
	Związek Narodowo-Żydowski	65 941	0,75	1	0,23
	Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica	59 104	0,67	2	0,45
	Żydowski Demokratyczny Blok Ludowy (Fołks-Partaj)	53 617	0,61	1	0,23
	Państwowe Zjednoczenie na Kresach	48 451	0,55	0	0,00
	Związek Rad Ludowych	46 317	0,53	0	0,00
	Unia Narodowo-Państwowa	38 160	0,44	0	0,00
	Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska[11]	31 028	0,35	3	0,68
	Centrum Mieszczańskie	29 653	0,34	0	0,00
	Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet[12]	28 900	0,33	1	0,23
	Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie[13]	15 409	0,18	1	0,23
	Komitet Wyborczy Inwalidów i Zdemobilizowanych Wojskowych	11 871	0,14	0	0,00
	Partia Ukraińska „Chliboroby”[14]	11 864	0,14	1	0,23
	pozostałe ugrupowania	134 869	1,54	0	0,00

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Objaśnienia:
^a w tym Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie – 10,10%,
^b w tym Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 20,57%,
^c w tym Partia Ukraińska „Chliboroby” – 11,91%,
^d w tym Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska- 27,35%,
^e w tym Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 7,15%.

Objaśnienia:
^a Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie – 1 mandat,
^b Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 1 mandat,
^c Partia Ukraińska „Chliboroby” – 1 mandat,
^d Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska – 3 mandaty.

Komitet wyborczy[3][2]		Głosy		Mandaty
		Liczba	%	Liczba	%
	Chrześcijański Związek Jedności Narodowej	2 173 756	39,09	48	43,24
	Blok Mniejszości Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej[15]	921 122	16,57	23	20,72
	Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”	729 622	13,12	17	15,32
	Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”	529 675	9,53	8	7,21
	Polska Partia Socjalistyczna	468 127	8,42	7	6,31
	Narodowa Partia Robotnicza	291 779	5,25	3	2,70
	Komitet Zjednoczonych Stronnictw Narodowo-Żydowskich[16]	144 954	2,61	4	3,60
	Chłopskie Stronnictwo Radykalne	56 339	1,01	0	0,00
	Polskie Centrum	55 805	1,00	0	0,00
	Komunistyczny Związek Proletariatu Miast i Wsi	51 094	0,92	0	0,00
	Państwowe Zjednoczenie na Kresach	39 280	0,71	1	0,90
	Związek Narodowo-Żydowski	34 277	0,62	0	0,00
	Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica	25 362	0,46	0	0,00
	pozostałe ugrupowania	39 326	0,71	0	0,00

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Objaśnienia:
^a BMN startował w tym okręgu z lokalnej listy nr 24,
^b w tym Państwowe Zjednoczenie na Kresach - 26,32%.

Objaśnienia:
^a BMN startował w tym okręgu z lokalnej listy nr 24,
^b w tym Państwowe Zjednoczenie na Kresach – 1 mandat.

Zobacz multimedia związane z tematem:Wybory parlamentarne w Polsce w 1922 roku

• posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927)

• Wybory parlamentarne w Polsce 1922 w drukach ulotnych – kolekcja w bibliotecePolona

• Wybory parlamentarne w II Rzeczypospolitej
• Wybory w 1922
• 1922 w Polsce

• Szablony cytowania – problemy – cytuj – commons