Wspólnoty europejskie –organizacje ponadnarodowe tworzące, od czasówtraktatów rzymskich z 1957 r. do wejścia w życie w 2009 r.traktatu lizbońskiego, ramy instytucjonalneintegrującej się Europy.
Idea współpracy europejskiej zrodziła się bezpośrednio poII wojnie światowej we Francji, kiedy w trakcie odbudowy Europy ze zniszczeń zdano sobie sprawę, że aby zapobiec wybuchowi kolejnego konfliktu, należy powiązać ze sobą strategiczne gałęzie europejskich gospodarek i poddać je ponadnarodowej kontroli[1]. W słynnej deklaracji[2] z 9 maja 1950 francuski minister spraw zagranicznychRobert Schuman zaproponował francusko-niemieckie porozumienie oddające kontrolę nad produkcjąwęgla istali (podstawowych gałęzi przemysłu tych dwóch krajów i źródło ich gospodarczej potęgi)Wysokiej Władzy (High Authority) i zarysował szkic organizacji, w której mogłyby uczestniczyć także pozostałepaństwa europejskie.
Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS) utworzyło wParyżu w 1951 r. sześćpaństw:Francja,Niemcy,Włochy,Holandia,Belgia iLuksemburg[3].
Po pierwszych pozytywnych doświadczeniach funkcjonowania tej wspólnoty, pomimo obaw, by prób integracji gospodarczej nie spotkał ten sam los coEuropejskiej Wspólnoty Obronnej, postanowiono pójść krok dalej i w czerwcu 1955 r. na konferencji wMessynie padły deklaracje kontynuacji procesów integracyjnych. W 1956 r. powstał komitet przygotowawczy pod przewodnictwem ministra spraw zagranicznych BelgiiP. H. Spaaka, który 21 kwietnia 1956 przedstawił sześciu ministrom spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS dwa projekty utworzenia wspólnego rynku i wspólnoty energii atomowej zwaneRaportem Spaaka. 25 marca 1957 podpisano w stolicy Włochtraktaty rzymskie, powołujące do życia[4]Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) orazEuropejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom).
Stworzenie EWG i Euratomu miało na celu, jak czytamy w preambule traktatu,stworzenie fundamentów coraz bliższej unii narodów europejskich, zapewnienie postępu ekonomicznego i społecznego wspólnym eliminowaniem barier dzielących Europę oraz stałą poprawę warunków życia i pracy. Na mocy traktatu stworzonowspólny rynek, do którego miano dochodzić stopniowo przez 12 lat (art. 8). Zapowiedziano również znoszenie barier w swobodnym ruchu osób, usług i kapitału. Wprowadzono wspólnąpolitykę rolną i transportową.
Powołano organy traktatowe:Komisję Europejską iRadę Ministrów (złożoną z przedstawicieli rządów narodowych). Istniejące już wcześniejZgromadzenie iTrybunał Sprawiedliwości stały się wspólne dla Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, EWG i Euratomu[5].
| Państwo | Data przystąpienia |
|---|---|
 Belgia | 25 marca 1957 |
 Włochy | 25 marca 1957 |
 Luksemburg | 25 marca 1957 |
 Francja | 25 marca 1957 |
 Holandia | 25 marca 1957 |
 RFN | 25 marca 1957 |
 Dania | 1 stycznia 1973 |
 Irlandia | 1 stycznia 1973 |
 Wielka Brytania | 1 stycznia 1973 |
 Grecja | 1 stycznia 1981 |
 Portugalia | 1 stycznia 1986 |
 Hiszpania | 1 stycznia 1986 |
W 1965 r. na mocy traktatu brukselskiego (zwanegotraktatem fuzyjnym) utworzono jednąradę w miejsce trzech odrębnych (EWG, EWWiS i Euratom) i jednąkomisję w miejsce Wysokiej Władzy EWWiS i dwóch oddzielnych komisji (EWG i Euratom)[4]. W 1992 r.traktat z Maastricht stworzył prawną możliwość integracji politycznej pierwszy raz od czasu nieudanej próby stworzeniaEuropejskiej Wspólnoty Politycznej w 1954 r. Zmienił EWG wUnię Europejską opartą natrzech filarach, a wspólnoty stały się jednym z nich[6]. W 2007 r.traktat lizboński wprowadził reformy instytucjonalne i zniósł strukturę ustanowioną w traktacie z Maastricht[7].
