 Współczesna zabudowa Woli Duchackiej, ulica Walerego Sławka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Poprzednia nazwa | Dzielnica L Wola Duchacka |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°01′16″N 19°58′09″E/50,021111 19,969167 | |
Wola Duchacka – obszarKrakowa wchodzący w składDzielnicy XI Podgórze Duchackie.Dzieli się na:
Wieś położona w końcu XVI wieku w powiecie szczyrzyckimwojewództwa krakowskiego była własnościąklasztoru kanoników regularnych Świętego Ducha w Krakowie[1]. Do1948 roku miejscowość była siedzibągminy Wola Duchacka.
W zabudowie dominują osiedla mieszkaniowe (Na Kozłówce, Wola Duchacka-Wschód, Wola Duchacka-Zachód,bloki przy ulicy Gromady Grudziąż,wieżowce w okolicach ulicy Walerego Sławka). Obok osiedli blokowych w centrum dzielnicy, przy dawnej sieci drożnej skupiają się domy jedno- i dwurodzinne, wille w ogrodach oraz nieliczne zabytkowe domy. Znaczna część terenu zajęta jest przez obiekty o charakterze usługowo-handlowym (zajezdnia autobusowa MPK, cementownia, przedsiębiorstwa budowlane, bazy i składy, sklep ”Castorama”) oraz przemysłowymi (Krakowska Fabryka Kabli i galerię handlową „Bonarka”). Zabudowa poprzedzielana jest licznymi drogami, arteriami komunikacyjnymi, trakcjami tramwajowymi. Przez osiedle przepływa rzekaWilga.
Na terenie Dzielnicy XI znajdują się rejony, których obszary są przeznaczone do nowoczesnej zabudowy. Powstały też liczne arterie komunikacyjne, a także obok rozwiniętej sieci linii autobusowych przeprowadzono linię tramwajową z pętlą naKurdwanowie.Obecnie mieszkańcy Woli Duchackiej należą do parafii: xx. Zmartwychwstańców przy ul. Szkolnej, nowo powstałej św. Kingi oraz do łagiewnickiej – Najśw. Serca Jezusowego.
Wola Duchacka położona jest wPodgórzu, w południowej częściKrakowa. Graniczy, w przybliżeniu:
Na Kurdwanowie zaraz przy granicy z Wolą Duchacką, znajduje się pętla tramwajowa linii 6, 24 i 50 (Krakowski Szybki Tramwaj), ponadto dobrą komunikację zapewniają autobusy linii 107, 133, 164, 174, 179, 184, 204, 244, 484, 610 oraz 144, 173, 274, 304, 314, 503, 904 (stanowiące dojazd do osiedla Wola Duchacka od wschodniej strony).
Historia Woli Duchackiej sięganeolitu, od tego okresu na zboczu Krzemionek, przy drodze handlowej doWieliczki istniała osada, kolejno związana zkulturą łużycką, celtycką, scytyjską, pomorską, puchowską, przeworską, których ślady wykazały badania archeologiczne, prowadzone w okresie międzywojennym. W pobliżu osady od XI wieku znajdował się kościółek św. Benedykta,kopiec Krakusa i cmentarzysko.
ZaKazimierza Wielkiego, w 1364, roku lokowano wieś naprawie magdeburskim i nazwano ją Wolą, co oznaczało, że chłopom przez 8 lat przysługiwaławolnizna od opłat na rzeczzasadźcy tj. Rimerusa (określonegode Wolia retro montem Lasotinum). Lokacja objęła tereny po obu stronach doliny, wzdłuż strumienia. Prostopadle do obecnej ul. Malborskiej wytyczonołany sięgające na południu po bór stopniowo wytrzebiany. Po okresie wolnizny chłopi mieli płacić czynsz w postaci 8skojców od łanu. W centrum wsi znajdowało się gospodarstwo sołtysa ze stawami - w tym miejscu ukształtował się później zespół dworski.
Właścicielem Woli i nieodległejRżąki byłOtton z Pilczy, zaś po jego śmierci wdowa, Jadwiga, córkaJana z Melsztyna, tytułująca się panią na Pilicy i Łańcucie. Jadwiga w 1403 roku zapisała połowę wsi Wola i Rżąka szpitalowi św. Ducha w Krakowie, zaś drugą połowę szpitalowi w Łańcucie. W 1418 obie wsie weszły do uposażeniaDuchaków, co potwierdziła córka Ottona i JadwigiElżbieta Granowska, żonaWładysława Jagiełły. W 1425 Duchacy otrzymali też sąsiednią wieśKurdwanów[2]
Pierwotnie Wola podlegała parafii św. Jakuba naKazimierzu, jednak po przejściu na własność zakonu św. Ducha de Saxia zwanegoDuchakami otrzymała przydomek Duchacka. Następnie w wieku XIX wieś dostała się w ręce prywatne. Wtedy to jeden z właścicieli stworzył zespół dworski (wraz z parkiem krajobrazowym). Z części Woli Duchackiej,Płaszowa, na początku XX wieku rozbudowano fabrykę kabli. W 1938 r. zakonZmartwychwstańców zbudował we wsi kaplicę. W czasie hitlerowskiej okupacji w 1943 r. Wola wraz z innymi dzisiejszymi dzielnicami została wcielona do Krakowa. W latach 1975–88 wzniesiono kościół. W 1942 r. na pograniczu Woli Duchackiej,Podgórza i Płaszowa, na terenie dwóch żydowskich cmentarzy, gruntach żydowskiej gminy wyznaniowej oraz terenach prywatnych i miejskich hitlerowcy założyliobóz pracy przymusowejPlaszow, w 1944 r. przekształcony w obóz koncentracyjny, który zajmował powierzchnię 80 ha. Do dziś zachowały się fragmenty obozowej zabudowy. Natomiast w 1961 r. powstał rezerwat przyrody nieożywionejBonarka.
Na przełomie lat 70. i 80. na Woli Duchackiej Zachód zaczęły powstawać osiedla bloków, do tego czasu większość jej obszaru stanowiły nieużytki. Ok. 2000 r. rozpoczęto odnowę elewacji bloków. Łącznie na Woli Duchackiej Wschód i Zachód znajduje się ponad 100 bloków mieszkalnych.
W granicach dzielnicy, tam, gdzie niegdyś znajdował się obóz koncentracyjny, znalazł siępomnik ofiar obozu ku czci pomordowanych ofiar niemieckiegofaszyzmu ustawiony w 1964 r., a obok niego znajduje się pamiątkowy krzyż oraz głaz z napisem upamiętniającyŻydów zamordowanych w obozie wPłaszowie 1943–45. Na pograniczu zProkocimiem znajduje się pomnik upamiętniający miejsce masowej egzekucji mieszkańców w 1942.
W latach 1928–2000 na terenie Woli Duchackiej działał klub sportowyKabel Kraków noszący początkowo nazwę Wolania. Obecnie mieści się tam centrum treningowe i stadion rezerwCracovii.
-zak%25C5%2582ady_chemiczne_Bonarka.jpg)
Rozciągająca się z Kopca Krakusa panorama na dawną wieś ograniczoną terenami przemysłowymi Fabryki Kabli i kominami „Bonarki” przedstawia zieloną wysepkę zespołu podworskiego przytłoczoną blokowiskami.
Do ważniejszych i charakterystycznych obiektów Woli Duchackiej można zaliczyć:
Istnieją plany zagospodarowania dwóch pofabrycznych obszarów:
