Wojna została rozpoczęta najazdem Prus naŚląsk i zdobyciem go rok później[1]. W 1746 z Austrią sprzymierzyła sięRosja, która wysłała swój korpus interwencyjny nadRen. Wojna zakończyła się utratą Śląska przez Austrię, która oddała go Prusom na mocypokoju w Akwizgranie podpisanego w 1748[2]. Zdobycie Śląska, jednej z najbogatszych prowincji Cesarstwa, było jednym z ważniejszych czynników powodujących przekształcenie się Prus w mocarstwo europejskie. Wojna spowodowała ostateczne załamanie się systemu powstałego popokoju westfalskim.
Cesarz Karol VI zasłabł na polowaniu w październiku 1740 r. Zmarł 20 października[1]. Sankcja pragmatyczna wskazywała wprawdzie następców zmarłego cesarza w osobach Marii Teresy i jej męża, ale sukcesja w krajach dziedzicznych wciąż była niepewna. W takiej sytuacji pomoc małżonkom zaproponowałkról PrusFryderyk II Wielki. Zapłatą za nią miał być Śląsk, który Fryderyk, nie pytając nikogo o zgodę, zagarnął w ciągu dwóch miesięcy, między grudniem 1740 a lutym 1741 r. Maszerująca przeciwko Prusakom armia marszałkaNeipperga została 10 kwietnia 1741 r.pobita pod Małujowicami. Klęska austriacka umożliwiła zabór Śląska. Co gorsza dla nowej królowej, inne kraje, które wcześniej uznały sankcję pragmatyczną, również zechciały wzbogacić się kosztem Austrii.
Sukces Prus przypomniał niektórym monarchom o ich prawach do wiedeńskiego tronu. Dynastyczne tytuły mieli mężowie córek Józefa I, starszego brata Karola VI. Byli toelektor bawarskiKarol Albert ielektor saski, a równocześniekról Polski,August III. Na habsburskie posiadłości weWłoszech wciąż łakomym okiem patrzyłaHiszpania, gdziekrólowaElżbieta Farnese uporczywie kierowała ku sprawom Italii myśli swojegomęża.Król SardyniiKarol Emanuel III wciąż miał ambicję podbićLombardię. Dążenia te popierałaFrancja, gdzie przewagę na dworze uzyskała partia wojenna z marszałkiemBelle-Isle. Dzięki staraniom Belle-Isle’a zawarto traktat rozbioru ziem habsburskich.
Fryderyk II miał otrzymaćDolny Śląsk, podczas gdyGórny Śląsk iMorawy miały przypaść Augustowi III, a elektor bawarski otrzymywał Czechy, Górną Austrię i Tyrol[3] oraz koronę cesarską. Austria była w tym konflikcie początkowo odosobniona. Nie mogła liczyć na pomocRosji, uwikłanej w wojnę zeSzwecją.Wielka Brytania,Hanower iHolandia stały po stronie Marii Teresy, ale ograniczały się tylko do wsparcia finansowego.
Koalicja tymczasem nie próżnowała. Na jesieni 1741 r. elektor bawarski zajął Górną Austrię i Czechy, a 24 stycznia 1742 r. został wybrany cesarzem. W tej sytuacji Marii Teresie pomogła obawa Fryderyka II przed nadmiernym wzrostem potęgi elektora bawarskiego oraz chęć zatrzymania przez Prusy całego Śląska. Dzięki pośrednictwu angielskiej dyplomacji Maria Teresa zawarła z Fryderykiem rozejm. Ponadto królowa znalazła silne oparcie naWęgrzech, gdzie podczas koronacji 18 maja 1741 r. obiecała przywrócenie dawnych swobód. Za sprawąJánosa Pálffy’ego Węgrzy wystawili liczną armię.
W pierwszych miesiącach 1742 r. Austriacy ruszyli do kontrofensywy. Odzyskali Górną Austrię i zajęli prawie całąBawarię. Tymczasem Fryderyk II zerwał rozejm i współdziałając z Sasami zaatakował Czechy i Morawy. 17 maja 1742 r. zadał wojskom austriackim klęskę podChotusicami[2]. Maria Teresa została zmuszona do podpisania 11 czerwca weWrocławiu pokoju oddającego Prusom Śląsk (oprócz księstw cieszyńskiego i opawskiego) orazziemię kłodzką. W ślad za Prusami z wojny wycofała się również Saksonia. W efekcie Austriacy odzyskali Czechy. Tak zakończyła sięI wojna śląska. 12 maja 1743 r. Maria Teresa koronowała się wPradze na królową Czech.
Do niewielkich działań doszło również we Włoszech. Karol Emanuel lawirował między Francją i Austrią. Ostatecznie desant wojsk hiszpańskich w Italii na przełomie 1741 i 1742 r. sprawił, że zbliżył się do Marii Teresy. We wrześniu 1743 r. zawarł sojusz z Austrią za cenę obietnicyPiacenzy i częściLombardii. W 1743 r. do wojny włączyła się również Wielka Brytania. We Francji doszła do głosu partia wojenna. W październiku 1743 r. podpisano pakt familijny z Hiszpanią, a armia francuska wkroczyła do austriackich Niderlandów. Austriacy zrezygnowali z obrony Belgii i przenieśli działania wojenne nadRen. Zagrozili nawetAlzacji.
W tej sytuacji do wojny przystąpił ponownie Fryderyk II, którego zaniepokoił wzrost austriackiej potęgi w Niemczech (II wojna śląska). Fryderyk sprzymierzył się z cesarzem Karolem i jesienią 1744 r. uderzył na Czechy i zajął Pragę. Austriacy musieli opuścić Bawarię, ale wyprawa Fryderyka do Czech zakończyła się niepowodzeniem i odwrotem armii pruskiej. Zachęcona tym Austria zawarła sojusz z Saksonią i uderzyła na Śląsk. Fryderyk obronił jednak swoją zdobycz odnosząc zwycięstwo nad połączonymi wojskami austriacko-saskimi podDobromierzem 4 czerwca 1745 r. Następnie Fryderyk najechał Saksonię. 25 grudnia 1745 r. Maria Teresa podpisała pokój wDreźnie, który powtarzał warunkipokoju wrocławskiego[4].
20 stycznia 1745 r. zmarł cesarz Karol VII. Nowy elektor bawarskiMaksymilian III Józef, mimo nacisków francuskich, poparł kandydaturę Franciszka Stefana, którego wybrano na cesarza 13 września.
Francuzi opanowali tymczasem austriackie Niderlandy. Hiszpański infantFilip zajął we Włoszech Piemont i część Mediolanu. Po zawarciu wDreźnie pokoju kończącego II wojnę śląską Austria całą swoją uwagę skupiła na Włoszech, gdzie naprzeciwko sprzymierzonej z Austrią Sardynii stanęły siły francusko-hiszpańskie (ok. 40 000 ludzi), dowodzone przez generałów Gagesa oraz Mailleboisa. Austriakami w sile 30 000 żołnierzy dowodził feldmarszałek książę Józef Wenzel von Lichtenstein. W bitwie pod Piacenzą dnia 16 czerwca 1746 r. armia francusko-hiszpańska została rozbita, a Austriacy zajęliMediolan i Piemont. W tym samym roku Austriacy zdobyliGenuę i zagrozili granicom Francji. Zostali jednak rychło wyparci przez ludowe powstanie. Jednocześnie w 1746 zmarł Filip V i Hiszpania straciła zainteresowanie sprawami włoskimi.
W roku 1747 Francuzi podjęli co prawda próbę kontrofensywy na Piemont, jednak w bitwie z Sardyńczykami nawzgórzu Assietta doznali tak poważnych strat, że odstąpili od zamiaru zajęcia tego terytorium.
Wyczerpująca wojna została zakończona 18 października 1748 r. przezpokój w Akwizgranie. Austria utraciła Śląsk na rzecz Prus orazksięstwo Parmy i Piacenzy (i Guastalii) na rzecz hiszpańskiego infanta Filipa.Karol Emanuel III otrzymał obszary Vighery i Nowarry. Oznaczało to w praktyce zakończenie półwiecza wojen we Włoszech. Monarchia Habsburgów utrzymała się, a armie austriackie wykazały swoją wartość na polach bitew. Maria Teresa w istocie jednak nigdy nie pogodziła się z utratą Śląska, co było jedną z przyczyn wybuchuIII wojny śląskiej.
