Województwo opolskie – jedno z 16województw wPolsce leżące w południowej części kraju. Obejmując obszar o powierzchni 9412 km² jest obecnie najmniejszymwojewództwem w Polsce. Według danych z 30 czerwca 2020 r. było też województwem z najmniejszą liczbą mieszkańców – 980 771 mieszkańców[3]. Siedzibą władz województwa jestOpole[4].
Województwo opolskie utworzono w 1950 roku na mocy ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[6], w wyniku podziałuwojewództwa śląsko-dąbrowskiego na województwokatowickie i opolskie. Do województwa opolskiego dołączonopowiat brzeski ipowiat namysłowski z województwa wrocławskiego. Nowe województwo, liczące 9506 km², było najmniejszym w ówczesnej Polsce. Według danych z 1950 ponad 50% ówczesnych mieszkańców stanowiliautochtoni, około 25% mieszkańców województwa stanowiliKresowianie[7][8]. W 1975 roku w wynikureformy administracyjnej[9] powstało nowewojewództwo opolskie:powiat raciborski przyłączono do województwa katowickiego, a niemal całypowiat oleski do nowo utworzonegowojewództwa częstochowskiego (2 z 8 jednostek pozostały w województwie opolskim). Od1999 roku, wobec likwidacji województwa częstochowskiego, powiat oleski jest ponownie częścią woj. opolskiego.
Krainy historyczne woj. opolskiego i Polski na tle współczesnych granic administracyjnych
Większość obszarów województwa stanowi zachodnią częśćGórnego Śląska, natomiast cały region jest często określanyŚląskiem Opolskim, nie do końca poprawnie, gdyż północno-wschodnie skrawki województwa (gmina Praszka igmina Rudniki)[13][14] nie leżą na historycznym Śląsku, lecz naZiemi Wieluńskiej. Zachodnia część obecnego województwa(ponad 20% powierzchni)[potrzebny przypis] obejmują tereny historycznegoDolnego Śląska: większa część ziemi brzeskiej oraz ziemię namysłowską, które do 1950 roku należały do województwa wrocławskiego. Również takie miasta jakNysa,Grodków,Otmuchów,Paczków iGłuchołazy położone są na terenach historycznego Dolnego Śląska (dawneksięstwo nyskie)[15][16].Prudnik i jego najbliższe okolice w średniowieczu stanowiły częśćMoraw (do 1337 roku)[17]. W południowej części województwa, w okolicyKietrza znajduje sięenklawa morawska[18].
W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 136 km, to jest 1°13′20″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 127 km, co w mierze kątowej daje 1°47′15″.
Województwo zamieszkuje w centrum i na wschodzie ludność autochtoniczna, identyfikująca się głównie jako Niemcy oraz Ślązacy. Obecnie większość mieszkańców województwa (ok. 2/3) stanowi ludność napływowa (oraz ich potomkowie), która przybyła na ten teren po roku 1945, w związku z przekazaniem przez Związek Sowiecki oraz Aliantów Zachodnich wcześniej niemieckiej części Górnego Śląska Polsce[23]. Językiem dnia codziennego ludności niemieckiej i śląskiej jestdialekt śląski[24]. Etnicznie polska ludność składa się ze Ślązaków i osadników z międzywojennej Polski centralnej oraz (tzw. Kresowiaków) ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej (tzw. Kresów) zagarniętych przez Związek Sowiecki, a obecnie leżących w granicach Litwy, Białorusi i Ukrainy. Duża grupa etnograficznaOpolan, dzieląca się także na mniejsze, nie stanowi obecnie odnośnika identyfikacyjnego dla współczesnych mieszkańców województwa opolskiego. Owi Opolanie to dzisiejsi Niemcy i Ślązacy.
Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego w 2014
Skład narodowościowy ietniczny województwa opolskiego według spis z 2021 roku
Organem stanowiącym samorządu jestSejmik Województwa Opolskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jestOpole.Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jestzarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mumarszałkiem.
Terenowym organem administracji rządowej jestWojewoda Opolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jestOpole[27], gdzie znajduje sięOpolski Urząd Wojewódzki w Opolu.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. opolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3335,29 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw[29].
We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 20 tys. mieszkańców, co stanowistopę bezrobocia na poziomie 5,5% do aktywnych zawodowo[30].
Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. opolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżejminimum egzystencji)[31].
W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. opolskim wynosiła 18,7 mld zł, co stanowiło 1,9% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w opolskim wynosiła 3,2 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski[32].
Województwo opolskie posiada wysoko rozwinięty przemysł rolniczy, z szybko rosnącym udziałem usług. Najlepiej rozwinięte są środkowe i wschodnie części województwa. Na jego terenie działaEuroregion Pradziad z siedzibą w Prudniku. Posiada różnorodny przemysł, m.in.paliwowo-energetyczny (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Zdzieszowice),chemiczny (Kędzierzyn-Koźle, Opole, Grodków),elektromaszynowy, w tym metalowy (Ozimek, Zawadzkie, Prudnik),maszynowy (Opole, Brzeg, Praszka, Kędzierzyn-Koźle, Nysa, Krapkowice, Kluczbork, Bodzanów),środków transportu (Praszka), metalurgiczny (Ozimek, Zawadzkie),mineralny, w tym cementowo-wapienniczy (Chorula, Strzelce Opolskie, Opole,Tarnów Opolski),spożywczy (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Brzeg, Namysłów), meblarski (Kluczbork, Opole, Prudnik, Głuchołazy, Dobrodzień,Pludry, Paczków),skórzano-obuwniczy (Krapkowice, Strzelce Opolskie, Prudnik, Korfantów, Nysa, Głuchołazy),celulozowo-papierniczy (Krapkowice, Bodzanów, Głuchołazy, Kolonowskie),odzieżowy i dziewiarski[33].
Wielokulturowość regionu jest powodem różnorodności opolskiej tradycyjnej kuchni. Na turystycznym szlaku kulinarnym „Opolski Bifyj” znalazły się obiekty z powiatów: kluczborskiego, prudnickiego, opolskiego, krapkowickiego, kędzierzyńsko-kozielskiego, oleskiego, brzeskiego, nyskiego i strzeleckiego[43].
Najwięcej turystycznych obiektów noclegowych znajduje się w powiatach: nyskim, opolskim, brzeskim, oleskim, kluczborskim, prudnickim i kędzierzyńsko-kozielskim[45].
W województwie opolskim znajduje się 798 km eksploatowanych linii kolejowych (14. miejsce w kraju), z czego 362 km to linie jednotorowe, natomiast 436 km – dwu- i więcej torowe. 440 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)[48]. W 2017 roku statystyczny mieszkaniec województwa opolskiego jechał 5,3 raza pociągiem[49].
Jednym z najbardziej utytułowanych klubówłuczniczych w Polsce jestObuwnik Prudnik, którego zawodnicy zdobyli tytuły mistrzów Polski, Europy i świata[62]. Pozostałymi klubami łuczniczymi w województwie są Chrobry Głuchołazy i Apacz Prudnik[63].
Na południu województwa, w pobliżu Prudnika, odbywają się unikatowe zawody wodnej piłki prądowej Wasserball, organizowane przez lokalne jednostki ochotniczych straży pożarnych. We wsiPrzechód corocznie odbywa się Międzynarodowy Turniej Piłki Prądowej Wasserball, natomiast wKierpniu odbywają się zawody lokalne[70].
Sport żużlowy uprawiany jest w Opolu. W rozgrywkach I ligi uczestniczył klubKolejarz Opole – medalista mistrzostw Polski. Z Opola pochodziłJerzy Szczakiel – pierwszy polski indywidualny mistrz świata na żużlu.
↑Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91).
↑„Praszka jest jedną z najstarszych osad w dawnej ziemi wieluńskiej”, w:Miasto i Gmina Praszka – rys historyczny [online], Urząd Miejski w Praszce, 18 kwietnia 2006 [zarchiwizowane zadresu 2007-07-27].
↑„Tereny gminy [Rudniki] historycznie wchodziły w skład ziemi wieluńskiej”, w:Gmina Rudniki [online], Starostwo Powiatowe w Oleśnie [zarchiwizowane zadresu 2007-10-26].
↑RenataR.Pysiewicz-JędrusikRenataR.,AndrzejA.PustelnikAndrzejA.,BeataB.KonopskaBeataB.,Granice Śląska, Wrocław: Rzeka, 1998,ISBN 83-911532-0-7,OCLC43216062. Brak numerów stron w książce
↑Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 września 2014 r. ws. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów (M.P. z 2014 r. poz. 853).
↑Danuta Berlińska. 1999.Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu; Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s 10-24). 2001.Śląsk Opolski. No 3.
↑Niemcy w województwie opolskim w 2010 roku: pytania i odpowiedzi: badania socjologiczne członków Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim. 2011. Gliwice i Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
↑JanuszJ.StefankoJanuszJ.,DamianD.WicherDamianD.,Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19,ISSN1231-904X.
Danuta Berlińska. 1999.Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu.
Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s. 10–24). 2001.Śląsk Opolski. No 3.
Masnyk Marek. 1989.Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922–1939. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu.
.svg)
.png)
_Lichen99.jpg)
_02.jpg)
_ID_611055.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_ze_%25C5%259Alepskiem_Malow_Suwa%25C5%2582ki%2c_22.12.2023_(4)_(cropped).jpg)
